proshchanie s amerikoy svyatitelya tihona
Прощание с Америкой святителя Тихона. 1995
Η πνοή του Αγίου Πνεύματος
Τι είναι το Άγιο Πνεύμα και
τί δίνει στον άνθρωπο.
Όσιος Ιννοκέντιος Βενιάμινωφ Μητροπολίτης
Μόσχας και Ιεραπόστολος Αλάσκας (31 Μαρτίου)
Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος
(Sophia Drekou, BSc in Psychology)
Ο Άγιος Ιννοκέντιος (κατά κόσμον Ιβάν Ευσέγιεβιτς Ποπώφ – Βενιαμίνωφ, 26 Αυγούστου 1797- 31 Μαρτίου 1879), είναι μία λαμπρά ιεραποστολική και αρχιερατική μορφή τής ρωσικής εκκλησιαστικής ιστορίας.
Αφού αφιέρωσε σαράντα πέντε ολόκληρα χρόνια τής επίγειας ζωής του στον ευαγγελισμό των ειδωλολατρικών εθνοτήτων τής Άπω Ανατολής, τα δεκαεπτά ως ιερέας (1823-1840) και τα είκοσι οκτώ ως επίσκοπος Καμτσάτκας, Κουρίλων και Αλεουτίων Νήσων (1840-1868), ανήλθε στον μητροπολιτικό θρόνο τής Μόσχας (1868), όπου παρέμεινε ως την οσιακή κοίμησή του, το 1879, επιτελώντας ένα μεγαλόπνοο και εντυπωσιακό ποιμαντικό έργο. Το 1977 ανακηρύχθηκε επίσημα άγιος από την ιερά Σύνοδο του Πατριαρχείου Μόσχας.
Ανάμεσα στα συγγραφικά πονήματα του αγίου Ιννοκεντίου περιλαμβάνεται και το μικρό αλλά περίφημο έργο του «Υπόδειξη του δρόμου προς τη βασιλεία των ουρανών». Το βιβλίο αυτό, μία συνοπτική ορθόδοξη κατήχηση, γνώρισε καταπληκτική επιτυχία. Στη Ρωσία, ως το 1917, έφτασε τις 47 εκδόσεις. Στα ελληνικά έχουν γίνει, από το 1843 μέχρι σήμερα, τουλάχιστον πέντε διαφορετικές μεταφράσεις του, ορισμένες απ' αυτές με επανειλημμένες εκδόσεις.
Στο τεύχος τούτο τής «Φωνής των Πατέρων» εκδίδουμε, σε νεοελληνική απόδοση, το τέταρτο μέρος του βιβλίου, που αναφέρεται στο Άγιο Πνεύμα. Βασισμένος στη διδασκαλία τής Εκκλησίας μας, ο θεόσοφος Ιεράρχης, απαντάει σε τρία βασικά ερωτήματα:
α) Τι είναι το Άγιο Πνεύμα
β) πότε και ποιοι το αποκτούν και
γ) πώς μπορούμε να το αποκτήσουμε κι εμείς.
Η πνοή του Αγίου Πνεύματος
Το Άγιο Πνεύμα δίνεται στον καθένα μας όχι σύμφωνα με την αξία των καλών έργων του, αλλά δωρεάν, σύμφωνα με το έλεος του Θεού, για τη σωτηρία του. Αυτό δίνει στα ζώα τη ζωή, στους ανθρώπους το νού και στους χριστιανούς την ανώτερη ζωή, την πνευματική. Αυτό φωτίζει τον άνθρωπο και τον βοηθάει να μπεί στη βασιλεία των ουρανών.
Στη συνέχεια θα δούμε τι χαρίζει στον άνθρωπο το Άγιο Πνεύμα.
1. Όταν κατοικήσει μέσα στον άνθρωπο το Άγιο Πνεύμα, του δίνει πίστη και φωτισμό. Χωρίς Αυτό, κανείς δεν μπορεί να έχει αληθινή και ζωντανή πίστη. Χωρίς το φωτισμό Του, και ο πιο σοφός και μορφωμένος άνθρωπος είναι ολότελα τυφλός ως προς τα έργα του Θεού και την κτίση Του. Απεναντίας, το Άγιο Πνεύμα μπορεί να φωτίσει εσωτερικά και τον πιο αμόρφωτο και απλοϊκό άνθρωπο, να του αποκαλύψει άμεσα τα έργα του Θεού και να του προσφέρει τη γλυκειά γεύση της βασιλείας Του. Ο άνθρωπος που έχει μέσα του το Άγιο Πνεύμα, αισθάνεται στην ψυχή του ένα ασυνήθιστο φως, που του ήταν ολότελα άγνωστο μέχρι τότε.
2. Το Άγιο Πνεύμα γεννάει στην καρδιά του ανθρώπου την αληθινή αγάπη. Η αληθινή αγάπη είναι σαν μία καθαρή φωτιά, μία πηγή θερμότητας, που ζεσταίνει την καρδιά. Είναι μία ρίζα, που βλασταίνει μέσα στην καρδιά όλα τα καλά έργα. Για τον άνθρωπο που έχει ζωογονηθεί από την αληθινή αγάπη, τίποτα δεν είναι δύσκολο, φοβερό η αδύνατο. Γι’ αυτόν κανένας νόμος δεν είναι βαρύς, καμιά εντολή δεν είναι ανεφάρμοστη. Όλα του είναι εύκολα. Η πίστη και η αγάπη, που χαρίζει στον άνθρωπο το Άγιο Πνεύμα, είναι τόσο μεγάλα και δυνατά όπλα στα χέρια του, που, αν τα έχει, μπορεί εύκολα, άνετα, με χαρά και γαλήνη να βαδίσει το δρόμο που βάδισε ο Χριστός.
3. Το Άγιο Πνεύμα δίνει ακόμα στον άνθρωπο δύναμη, για ν’ αντιστέκεται στους πειρασμούς του κόσμου. Έτσι, χρησιμοποιεί βέβαια τα επίγεια αγαθά, αλλά σαν περαστικός ταξιδιώτης, χωρίς να κολλάει σ’ αυτά την καρδιά του. Αντίθετα, ο άνθρωπος που δεν έχει μέσα του το Άγιο Πνεύμα, όσο μορφωμένος και έξυπνος κι αν είναι, μένει πάντα δούλος και αιχμάλωτος του κόσμου.
4. Το Άγιο Πνεύμα δίνει στον άνθρωπο και σοφία. Αυτό το βλέπουμε κατεξοχήν στους αγίους αποστόλους, που, πριν λάβουν το Άγιο Πνεύμα, ήταν αγράμματοι και απλοϊκοί άνθρωποι, ύστερα όμως κανείς δεν μπορούσε ν’ αντισταθεί στη σοφία και τη δύναμη του λόγου τους. Το Άγιο Πνεύμα χαρίζει σοφία όχι μόνο στα λόγια του ανθρώπου, αλλά και στις πράξεις του. Έτσι, λ.χ., εκείνος που έχει μέσα του το Πνεύμα, πάντα θα βρεί το χρόνο και τον τρόπο να φροντίσει για τη σωτηρία του, ακόμα και μέσα στο θόρυβο του κόσμου.
5. Το Άγιο Πνεύμα χαρίζει την αληθινή χαρά, την καρδιακή ευτυχία και την ασάλευτη ειρήνη. Ο άνθρωπος που δεν έχει μέσα του το Άγιο Πνεύμα, ποτέ δεν μπορεί να χαρεί αληθινά, να ευχαριστηθεί καθαρά, να νιώσει την ειρήνη που γλυκαίνει την ψυχή. Είναι αλήθεια ότι κάπου κάπου χαίρεται. Μα η χαρά του είναι στιγμιαία και όχι καθαρή. Κάπου-κάπου διασκεδάζει. Μα οι διασκεδάσεις του είναι πάντα κενές, ανούσιες, και μετά απ’ αυτές τον κυριεύει μία ακόμα μεγαλύτερη στενοχώρια. Κάπου - κάπου είναι ήρεμος. Μα η ηρεμία του δεν είναι η πνευματική ειρήνη, είναι νάρκη της ψυχής. Και αλίμονο σ’ εκείνον που δεν προσπαθεί και δεν θέλει να ξυπνήσει απ’ αυτή τη νάρκη!
6. Το Άγιο Πνεύμα δίνει και την αληθινή ταπείνωση. Ο άνθρωπος, ακόμα και ο πιο γνωστικός, δεν μπορεί να γνωρίσει τον εαυτό του όσο πρέπει, αν δεν έχει μέσα του το Άγιο Πνεύμα. Γιατί χωρίς τη θεία βοήθεια, δεν μπορεί να δεί την πραγματική κατάσταση της ψυχής του. Αν είναι τίμιος και κάνει κανένα καλό στους συνανθρώπους του, νομίζει πως είναι δίκαιος η και, σε σύγκριση με τους άλλους, τέλειος και πως δεν του χρειάζεται τίποτ’ άλλο! Το Άγιο Πνεύμα, όταν κατοικήσει μέσα μας, μας αποκαλύπτει όλη την εσωτερική μας φτώχεια και αδυναμία. Καί ανάμεσα στις αρετές μας, προβάλλει όλες τις αμαρτίες μας, την αμέλειά μας, την αδιαφορία μας για τη σωτηρία των άλλων, την ιδιοτέλειά μας ακόμα και εκεί που φαινόμαστε μεγαλόψυχοι, την παχυλή φιλαυτία μας ακόμα και εκεί που ποτέ δεν την υποπτευόμασταν. Κοντολογίς, το Άγιο Πνεύμα μας τα δείχνει όλα, όπως πραγματικά είναι. Καί τότε αρχίζουμε ν’ αποκτάμε την αληθινή ταπείνωση. Τότε αρχίζουμε να χάνουμε την εμπιστοσύνη μας στις δικές μας δυνάμεις και αρετές. Τότε αρχίζουμε να θεωρούμε τον εαυτό μας χειρότερο από τους άλλους ανθρώπους. Καί ταπεινωμένοι μπροστά στον Ιησού Χριστό, αρχίζουμε να μετανοούμε ειλικρινά και να ελπίζουμε μόνο σ’ Εκείνον.
7. Το Άγιο Πνεύμα μας διδάσκει, τέλος, την αληθινή προσευχή. Κανένας δεν μπορεί να κάνει προσευχή πραγματικά ευάρεστη στο Θεό, πριν λάβει το Άγιο Πνεύμα. Γιατί αν αρχίσει να προσεύχεται, χωρίς να έχει μέσα του το Άγιο Πνεύμα, θα δεί το νού του να μην μπορεί να συγκεντρωθεί. Επιπλέον, δεν γνωρίζει, όπως πρέπει, ούτε τον εαυτό του ούτε τις ανάγκες του ούτε τι να ζητήσει ούτε πως να το ζητήσει από το Θεό. Καλά-καλά δεν ξέρει ούτε τι είναι ο Θεός. Όποιος, όμως, έχει μέσα του το Άγιο Πνεύμα, γνωρίζει το Θεό, βλέπει ότι Αυτός είναι ο Πατέρας του και ξέρει πως να Τον πλησιάσει, πως να Τον παρακαλέσει και τι να Τού ζητήσει. Οι σκέψεις του στην προσευχή είναι εύτακτες, καθαρές, προσηλωμένες μόνο στον Κύριο. Ένας τέτοιος άνθρωπος μπορεί με την προσευχή του να πετύχει τα πάντα, ακόμα και βουνά να μετακινήσει.
Να, λοιπόν, τι χαρίζει το Άγιο Πνεύμα σ’ εκείνον που Το έχει λάβει. Βλέπετε ότι, χωρίς τη βοήθεια και τη συνέργεια του Αγίου Πνεύματος, είναι αδύνατον όχι μόνο να μπούμε στην ουράνια βασιλεία, αλλά κι ένα βήμα να κάνουμε στο δρόμο που οδηγεί εκεί. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να ποθούμε και να ζητάμε το Άγιο Πνεύμα• είναι απαραίτητο να Το αποκτήσουμε και να Το έχουμε πάντα μέσα μας, όπως Το είχαν οι άγιοι απόστολοι.
β'. Πότε και ποιοι αποκτούν το Άγιο Πνεύμα.
Τα λόγια αυτά σημαίνουν, ότι την παρουσία του Αγίου Πνεύματος στην καρδιά μας μπορούμε να την ακούσουμε, να την αισθανθούμε και να την αντιληφτούμε, αλλά δεν μπορούμε ποτέ να προσδιορίσουμε από πριν την περίσταση και την ώρα που θα μας επισκεφθεί. Βλέπουμε πως οι απόστολοι έλαβαν το Άγιο Πνεύμα σε στιγμές που δεν το περίμεναν.
Μόνο η επίσημη κατάβαση του Αγίου Πνεύματος την ημέρα της Πεντηκοστής τους είχε προαναγγελθεί, και πραγματοποιήθηκε την προκαθορισμένη μέρα στον προκαθορισμένο τόπο• και τότε, όμως, δεν έλαβαν το Πνεύμα σαν ανταμοιβή για προσωπικά τους κατορθώματα, αλλά δωρεάν, χάρη στην πίστη και την ελπίδα τους. Η ομόψυχη προσευχή, στην οποία ήταν αφοσιωμένοι από την Ανάληψη του Κυρίου ως την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος, δεν ήταν τόσο το μέσο, για να πάρουν το Πνεύμα, όσο μία προετοιμασία γι’ αυτό το γεγονός.
Κανένας, επομένως, δεν μπορεί να ξέρει ποια στιγμή και με ποιο τρόπο θα λάβει τα δώρα του Αγίου Πνεύματος, γιατί τα δώρα δίνονται απροσδόκητα, όποτε και σ’ όποιον θέλει ο δωρητής. Γι’ αυτό κάνουν μεγάλο λάθος, όσοι περιμένουν να λάβουν το Άγιο Πνεύμα με συγκεκριμένο τρόπο και σε συγκεκριμένη ώρα. Όσοι, μάλιστα, επινοούν δικά τους μέσα για το σκοπό αυτό, όχι μόνο δεν πρόκειται να λάβουν το Άγιο Πνεύμα, αλλά παίρνουν επάνω τους και μία φοβερή αμαρτία.
Πριν μιλήσουμε για το πως μπορούμε ν’ αποκτήσουμε το Άγιο Πνεύμα, πρέπει να τονίσουμε ότι Αυτό δίνεται μόνο στους αληθινά πιστούς. Και αληθινά πιστός είναι εκείνος που ομολογεί σωστά την αγία ορθόδοξη πίστη, χωρίς καμιά πρόσθεση η αφαίρεση η αλλοίωση, όπως μας την παρέδωσαν οι άγιοι απόστολοι και όπως τη διατύπωσαν και την επικύρωσαν οι άγιοι πατέρες στις Οικουμενικές Συνόδους. Κάθε αμφιβολία η σόφισμα σε θέματα πίστεως είναι ανυπακοή. Και ο ανυπάκουος δεν μπορεί ποτέ να γίνει ναός και κατοικητήριο του Αγίου Πνεύματος.
γ'. Πώς μπορούμε ν' αποκτήσουμε το Άγιο Πνεύμα.
Τα γνωστά και αποτελεσματικά μέσα για την απόκτηση του Αγίου Πνεύματος, σύμφωνα με τη διδασκαλία των ιερών Γραφών και την πείρα των μεγάλων αγίων είναι τα εξής:
1. Η καθαρή καρδιά και το αγνό σώμα.
2. Η ταπεινοφροσύνη.
3. Η υπακοή στη φωνή του Θεού.
4. Η προσευχή.
5. Η καθημερινή αυταπάρνηση.
6. Η ανάγνωση και ακρόαση της Αγίας Γραφής.
7. Τα Μυστήρια της Εκκλησίας μας και κατεξοχήν η θεία Κοινωνία.
Κάθε πιστή ψυχή μπορεί να γεμίσει με Άγιο Πνεύμα, αν καθαριστεί από την αμαρτία, απαλλαγεί από τη φιλαυτία και ελευθερωθεί από την υπερηφάνεια. Το Άγιο Πνεύμα είναι πάντα ολόγυρά μας και επιθυμεί να μπει μέσα μας. Αλλά οι κακές μας πράξεις μάς περιβάλλουν σαν ισχυρό πέτρινο τείχος. Και τ’ αμαρτήματά μας, σαν άγριοι φρουροί, το διώχνουν μακριά μας και δεν το αφήνουν να μας πλησιάσει.
Κάθε αμαρτία διώχνει το Άγιο Πνεύμα. Πιο μισητές, όμως, είναι από τις σωματικές η πορνεία και από τις ψυχικές η υπερηφάνεια. Το Άγιο Πνεύμα, η τέλεια καθαρότητα, δεν μπορεί ποτέ να κατοικήσει σε άνθρωπο μολυσμένο με αμαρτίες. Πώς να μείνει στη καρδιά μας, όταν αυτή είναι γεμάτη μέριμνες, επιθυμίες και πάθη;
Ας δούμε λοιπόν πιο αναλυτικά τα μέσα για την απόκτηση του Αγίου Πνεύματος.
2. Ένα από τα πιο σίγουρα μέσα για την απόκτηση του Αγίου Πνεύματος είναι η ταπεινοφροσύνη.
Έστω κι αν είσαι άνθρωπος τίμιος, καλός, δίκαιος και σπλαχνικός, έστω κι αν τηρείς όλες τις εντολές του Θεού, να θεωρείς πάντα τον εαυτό σου σαν έναν ανάξιο δούλο Του, σαν ένα εργαλείο στα χέρια Του, εργαλείο με το οποίο Εκείνος ενεργεί. Άλλωστε, φτάνει μια πιο προσεκτική ματιά στα καλά μας έργα, ακόμα και στις μεγαλύτερες αρετές μας, για να δούμε πόσο λίγο αξίζουν να λέγονται χριστιανικές αρετές. Πόσες φορές, λ.χ., δίνουμε ελεημοσύνη, αν όχι από ματαιοδοξία και φιλαυτία, οπωσδήποτε όμως από ιδιοτέλεια, σαν τοκογλύφοι, ελπίζοντας δηλαδή ότι για ένα νόμισμα που δώσαμε στο φτωχό, θα πάρουμε από το Θεό εκατό ή χίλια;
Ταπεινοφροσύνη είναι και το να υπομένεις καρτερικά και αγόγγυστα όλες τις θλίψεις, λύπες και δυστυχίες, θεωρώντας τες σαν τιμωρία για τις αμαρτίες σου. Να μη λες, «αλίμονο στη συμφορά μου!», αλλά «και λίγα είναι τούτα για τις αμαρτίες μου!». Και να ζητάς από το Θεό, όχι τόσο να σε απαλλάξει από τις δοκιμασίες, όσο να σου δώσει δύναμη για να τις υπομένεις.
3. Το Άγιο Πνεύμα μπορούμε να το αποκτήσουμε επίσης με την υπακοή στη φωνή του Θεού.
Ο Θεός μιλάει πολύ καθαρά, με τρόπο σαφή και κατανοητό. Έτσι μπορούμε ν’ ακούμε τη φωνή του σε κάθε τόπο και χρόνο και περίσταση. Φτάνει μόνο να έχουμε αυτιά για ν’ ακούμε. Είσαι λ.χ., δυστυχισμένος; Σε αδίκησε κάποιος; Πέθανε ένας συγγενής σου; Είσαι άρρωστος, λυπημένος ή μελαγχολικός χωρίς καμιά φανερή αιτία, όπως συμβαίνει συχνά σε όλους μας; Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις μπορείς ν’ ακούσεις τη φωνή του Θεού, που σου λέει να συνέλθεις και, αντί να στηρίζεσαι στους ανθρώπους ή να ζητάς παρηγοριά στις διασκεδάσεις και τα ξεφαντώματα, να γυρίσεις μετανοημένος σ’ Αυτόν, να ζητήσεις παρηγοριά και βοήθεια μόνο απ’ Αυτόν.
Αν πάλι καλοπερνάς, αν έχεις άφθονα αγαθά και καμιά ανάγκη, αν οι υποθέσεις σου όλες εξελίσσονται θετικά, αν δεν γνωρίζεις πόνο και θλίψη, αλλά μόνο χαρά, και μάλιστα χαρά πνευματική, όλα τούτα είναι του Θεού φωνή, που σε παρακινεί ν’ αγαπάς μ’ όλη σου την καρδιά τον ευεργέτη σου, να τον ευχαριστείς μ’ όλη σου τη δύναμη και να μην ξεχνάς, όταν απολαμβάνεις τ’ αγαθά αυτού του κόσμου, να βοηθάς και τους δικούς Του άσημους αδελφούς, δηλαδή τους φτωχούς. Να μην ξεχνάς ακόμα, πως τα αληθινά αγαθά και η αιώνια χαρά βρίσκονται στον ουρανό και προέρχονται απ’ αυτόν που είναι η πηγή κάθε αγαθού και κάθε χαράς.
Αν είναι παρανομία ή περιφρόνηση ενός επίγειου άρχοντα, πόσο μεγαλύτερη αμαρτία είναι η περιφρόνηση του ουράνιου βασιλιά! Αν δεν προσέξουμε, μπορεί ο Θεός, μετά τις αναρίθμητες ενοχλήσεις και τις επανειλημμένες προσκλήσεις Του, να μας εγκαταλείψει σαν πεισματάρικα παιδιά, θα μας αφήσει τότε να κάνουμε ό,τι θέλουμε. Αλλά ύστερα απ’ αυτό ο νους μας λίγο-λίγο θα σκοτιστεί τόσο πολύ, ώστε και οι φοβερότερες ακόμη αμαρτίες δεν θα μας φαίνονται παρά αναπόφευκτες αδυναμίες της ανθρώπινης φύσεως μας. Όσο λοιπόν ωφέλιμο και σωτήριο είναι το ν’ ακούμε τη φωνή του Θεού, τόσο επικίνδυνο και καταστροφικό είναι το να μην της δίνουμε σημασία.
4. Το Άγιο Πνεύμα Το παίρνουμε ακόμα με την προσευχή. Είναι ο πιο απλός και αποτελεσματικός τρόπος, που μπορεί να τον χρησιμοποιεί ο καθένας μας οποιαδήποτε ώρα.
Όπως γνωρίζουμε, η προσευχή είναι εξωτερική και εσωτερική. Όποιος προσεύχεται κάνοντας γονυκλισίες, κάνει εξωτερική προσευχή. Και όποιος με το νου και την καρδιά του απευθύνεται στο Θεό πασχίζοντας να τον έχει ακατάπαυστα στο λογισμό του, κάνει εσωτερική προσευχή.
Όλοι ξέρετε ποιος από τους δύο αυτούς τρόπους προσευχής είναι ο πιο καλός, ο πιο καρποφόρος, ο πιο ευάρεστος στον Κύριο. Ξέρετε, επίσης, ότι μπορούμε να προσευχόμαστε παντού και πάντοτε, ακόμα και τότε που μας καταβάλλει η αμαρτία. Μπορούμε να προσευχόμαστε και όταν δουλεύουμε και όταν ξεκουραζόμαστε, τις γιορτές και τις καθημερινές, όρθιοι, καθιστοί ή ξαπλωμένοι.
Εδώ χρειάζεται να σας πω μόνο, ότι, μολονότι η εσωτερική προσευχή είναι το πιο ισχυρό μέσο για την απόκτηση της θείας χάριτος, δεν πρέπει ν’ αφήνουμε και την εξωτερική προσευχή, και μάλιστα την κοινή θεία λατρεία. Πολλοί λένε: «Γιατί να πάω στην εκκλησία; Μπορώ και στο σπίτι να προσευχηθώ. Εκεί περισσότερο αμαρτάνεις παρά προσεύχεσαι». Αλλά τι τους κάνει, νομίζετε, να μιλούν έτσι; Η καλή τους γνώση ή η ορθή τους κρίση; Καθόλου! Απεναντίας, η τεμπελιά και ο εγωισμός τους. Είναι αλήθεια, βέβαια, ότι μερικές φορές συμβαίνει, δυστυχώς, να είμαστε μέσα στην εκκλησία και ν’ αμαρτάνουμε. Αυτό όμως δεν γίνεται επειδή ήρθαμε στην εκκλησία, μα επειδή ήρθαμε με διάθεση ακατάλληλη, όχι για να προσευχηθούμε, μα για άλλα! Και για να πεισθείτε, κοιτάξτε εκείνους που, με τις παραπάνω προφάσεις, δεν έρχονται στην εκκλησία. Μήπως προσεύχονται στο σπίτι τους; Κάθε άλλο!
Είπαμε πριν, ότι ο άνθρωπος που δεν έχει μέσα του το Άγιο Πνεύμα, δεν μπορεί να προσευχηθεί αληθινά. Πραγματικά, για να προσευχηθεί κανείς όπως πρέπει, χρειάζεται πολύς κόπος, μεγάλος αγώνας. Δεν είναι δυνατόν αμέσως ή έστω σε σύντομο χρονικό διάστημα να κατευθύνει το νου και την καρδιά του στο Θεό. Αλλά τι αποκτιέται στον κόσμο τούτο εύκολα, γρήγορα και άκοπα; Ποια τέχνη, ποια επιστήμη, ποια πνευματική παρηγοριά; Γι’ αυτό να προσεύχεσαι. Ακόμα κι αν στη προσευχή σου βλέπεις πολύ κόπο και καμιά ευχαρίστηση, να προσεύχεσαι με επιμέλεια και ζήλο. Να συνηθίζεις τον εαυτό σου στη προσευχή και τη συνομιλία με το Θεό. Να προσπαθείς, όσο μπορείς, να συμμαζεύεις και να ελέγχεις τις σκορπισμένες σου σκέψεις. Έτσι, σιγά-σιγά, η προσευχή σου θα γίνεται όλο και πιο εύκολη, θ’ αρχίσεις κι εσύ να αισθάνεσαι μια γλυκεία παρηγοριά. Και αν κάνεις ειλικρινή προσπάθεια, το Άγιο Πνεύμα, βλέποντας την αγωνιστικότητά σου και τη γνησιότητα του πόθου σου, γρήγορα θα σε βοηθήσει. Και αφού μπει μέσα σου, θα σου διδάξει την αληθινή προσευχή.
Ο Θεός μάς ζητάει να προσευχόμαστε αδιάκοπα. Πολλοί λένε: «Πώς είναι δυνατό να προσευχόμαστε αδιάκοπα, αφού ζούμε στο κόσμο; Αν ασχοληθούμε μόνο με την προσευχή, πότε θα εκπληρώσουμε τις υποχρεώσεις μας και θ’ ασχοληθούμε με τις δουλειές μας;». Δεν μπορούμε, βέβαια, να κάνουμε αδιάλειπτη προσευχή εξωτερικά, να στεκόμαστε δηλαδή πάντοτε σε στάση προσευχής, γιατί πρέπει και να δουλέψουμε και πολλές άλλες ανάγκες μας να ικανοποιήσουμε. Όποιος, όμως, συναισθάνεται την εσωτερική του φτώχεια, δεν θα πάψει να προσεύχεται, ό,τι κι αν κάνει. Όποιος θερμά ποθεί να μπει στη βασιλεία των ουρανών, θα βρει την ευκαιρία και το χρόνο να προσεύχεται, τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά. Ακόμα κι όταν εργάζεται βαριά και ακατάπαυστα, θα βρει καιρό να μιλήσει στο Θεό. Δεν βρίσκει καιρό να προσευχηθεί μόνο εκείνος που δεν θέλει.
Μερικοί πιστεύουν ότι προσευχή μπορεί να γίνεται μόνο από βιβλία. Καλό είναι, βέβαια, αν μπορείς, να ικετεύεις και να δοξολογείς το Θεό με τα λόγια των ψαλμών και των εκκλησιαστικών ύμνων. Αν, όμως, είσαι αγράμματος, τότε φτάνει να μάθεις τις κυριότερες προσευχές, με πρώτη την Κυριακή Προσευχή, δηλαδή το «Πάτερ ημών». Σ’ αυτή την προσευχή, που μάς την παρέδωσε ο ίδιος ο Κύριος, αναφέρονται όλες οι ανάγκες μας. Αν, πάλι, οι περιστάσεις δεν επιτρέπουν να προσευχηθείς για αρκετή ώρα, τότε λέγε μερικές απλές και σύντομες προσευχές, όπως, «Κύριε, ελέησον», «Θεέ μου, βοήθησέ με», «Κύριε, συγχώρεσέ με», «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με τον αμαρτωλό». (βλ. αναλυτικά εδώ)
5. Ένας από τους αγίους πατέρες είπε: «Αν θέλεις η προσευχή σου ν’ ανεβεί κατευθείαν στο Θεό, δώσε της δύο φτερά, τη νηστεία και την ελεημοσύνη». Κυρίως μ’ αυτές τις δύο πρακτικές αρετές πραγματοποιείται η καθημερινή αυταπάρνηση.
Νηστεία γενικά και για κάθε άνθρωπο είναι η εγκράτεια και ο αυστηρός μετριασμός στη χρήση της τροφής.
Σκοπός της νηστείας είναι να ταπεινώσει και να ελαφρύνει το σώμα, κάνοντάς το έτσι πιο υπάκουο στη ψυχή. Γιατί ένα χορτάτο και παχύσαρκο σώμα ζητάει ευκολίες και ανέσεις, μας κάνει ράθυμους και δεν μας αφήνει να συλλογιζόμαστε το Θεό. Δένει τη ψυχή, την πνίγει, την κάνει ό,τι θέλει.
Αλλά νηστεύοντας σωματικά, πρέπει συνάμα να νηστεύεις και ψυχικά. Να φυλάς τη γλώσσα σου από κάθε κακό ή ανώφελο λόγο. Να κυριαρχείς στις επιθυμίες σου. Να ξεριζώνεις τα πάθη σου.
Όσο για την ελεημοσύνη, εμείς συνήθως ονομάζουμε έτσι τη βοήθεια που δίνουμε στους φτωχούς. Δεν είναι, όμως, μόνο αυτή. Ελεημοσύνη είναι κάθε πράξη αγάπης και ευσπλαχνίας. Να δώσει κανείς τροφή στον πεινασμένο, να δώσει νερό στον διψασμένο, να ντύσει τον γυμνό, να επισκεφθεί τον άρρωστο και τον φυλακισμένο, να φιλοξενήσει τον άστεγο, να περιθάλψει το ορφανό κ.λπ.
Αλλά για να είναι η ελεημοσύνη σου αληθινή, όλα αυτά πρέπει να τα κάνεις χωρίς να καυχιέσαι, χωρίς να ζητάς τον έπαινο των ανθρώπων και την ευγνωμοσύνη εκείνων που ευεργετείς.
1. Η καθαρή καρδιά και το αγνό σώμα.
2. Η ταπεινοφροσύνη.
3. Η υπακοή στη φωνή του Θεού.
4. Η προσευχή.
5. Η καθημερινή αυταπάρνηση.
6. Η ανάγνωση και ακρόαση της Αγίας Γραφής.
7. Τα Μυστήρια της Εκκλησίας μας και κατεξοχήν η θεία Κοινωνία.
Κάθε πιστή ψυχή μπορεί να γεμίσει με Άγιο Πνεύμα, αν καθαριστεί από την αμαρτία, απαλλαγεί από τη φιλαυτία και ελευθερωθεί από την υπερηφάνεια. Το Άγιο Πνεύμα είναι πάντα ολόγυρά μας και επιθυμεί να μπει μέσα μας. Αλλά οι κακές μας πράξεις μάς περιβάλλουν σαν ισχυρό πέτρινο τείχος. Και τ’ αμαρτήματά μας, σαν άγριοι φρουροί, το διώχνουν μακριά μας και δεν το αφήνουν να μας πλησιάσει.
Κάθε αμαρτία διώχνει το Άγιο Πνεύμα. Πιο μισητές, όμως, είναι από τις σωματικές η πορνεία και από τις ψυχικές η υπερηφάνεια. Το Άγιο Πνεύμα, η τέλεια καθαρότητα, δεν μπορεί ποτέ να κατοικήσει σε άνθρωπο μολυσμένο με αμαρτίες. Πώς να μείνει στη καρδιά μας, όταν αυτή είναι γεμάτη μέριμνες, επιθυμίες και πάθη;
1. Αν θέλουμε να μη χάσουμε το Άγιο Πνεύμα, που πήραμε στο βάπτισμα, ή αν το χάσαμε, να Το αποκτήσουμε πάλι, οφείλουμε να έχουμε καρδιά καθαρή και σώμα αγνό, αμόλυντο δηλαδή από κάθε σαρκική αμαρτία.
Καρδιά και σώμα πρέπει να είναι ναός του Αγίου Πνεύματος. Και σ’ όποιον έχει καθαρή καρδιά και αμόλυντο σώμα, το Άγιο Πνεύμα θα μπει και θα κυριέψει τη ψυχή του. Φτάνει να μην έχει αποθέσει ο άνθρωπος αυτός την ελπίδα του στα καλά του έργα και να μην καυχιέται γι’ αυτά, να μη νομίζει δηλαδή ότι δικαιωματικά πρέπει να λάβει τα δώρα του Αγίου Πνεύματος, σαν αμοιβή που του χρωστάει ο Θεός.
Αν εσύ είχες την ατυχία να κηλιδώσεις την καρδιά σου και να φθείρεις το σώμα σου με την αμαρτία, αγωνίσου να καθαριστείς με τη μετάνοια. Πάψε ν’ αμαρτάνεις, μετανόησε με συντριβή και άρχισε να ζεις με περισσότερη προσοχή. Έτσι θ’ αξιωθείς ν’ απολαύσεις το Άγιο Πνεύμα.
Δείτε: Η παρθενία και η σωφροσύνη ως πνευματική εξέλιξη της ανθρωπότητας (Γ. Σωφρόνιος Σαχάρωφ)
2. Ένα από τα πιο σίγουρα μέσα για την απόκτηση του Αγίου Πνεύματος είναι η ταπεινοφροσύνη.
Έστω κι αν είσαι άνθρωπος τίμιος, καλός, δίκαιος και σπλαχνικός, έστω κι αν τηρείς όλες τις εντολές του Θεού, να θεωρείς πάντα τον εαυτό σου σαν έναν ανάξιο δούλο Του, σαν ένα εργαλείο στα χέρια Του, εργαλείο με το οποίο Εκείνος ενεργεί. Άλλωστε, φτάνει μια πιο προσεκτική ματιά στα καλά μας έργα, ακόμα και στις μεγαλύτερες αρετές μας, για να δούμε πόσο λίγο αξίζουν να λέγονται χριστιανικές αρετές. Πόσες φορές, λ.χ., δίνουμε ελεημοσύνη, αν όχι από ματαιοδοξία και φιλαυτία, οπωσδήποτε όμως από ιδιοτέλεια, σαν τοκογλύφοι, ελπίζοντας δηλαδή ότι για ένα νόμισμα που δώσαμε στο φτωχό, θα πάρουμε από το Θεό εκατό ή χίλια;
Ταπεινοφροσύνη είναι και το να υπομένεις καρτερικά και αγόγγυστα όλες τις θλίψεις, λύπες και δυστυχίες, θεωρώντας τες σαν τιμωρία για τις αμαρτίες σου. Να μη λες, «αλίμονο στη συμφορά μου!», αλλά «και λίγα είναι τούτα για τις αμαρτίες μου!». Και να ζητάς από το Θεό, όχι τόσο να σε απαλλάξει από τις δοκιμασίες, όσο να σου δώσει δύναμη για να τις υπομένεις.
3. Το Άγιο Πνεύμα μπορούμε να το αποκτήσουμε επίσης με την υπακοή στη φωνή του Θεού.
Ο Θεός μιλάει πολύ καθαρά, με τρόπο σαφή και κατανοητό. Έτσι μπορούμε ν’ ακούμε τη φωνή του σε κάθε τόπο και χρόνο και περίσταση. Φτάνει μόνο να έχουμε αυτιά για ν’ ακούμε. Είσαι λ.χ., δυστυχισμένος; Σε αδίκησε κάποιος; Πέθανε ένας συγγενής σου; Είσαι άρρωστος, λυπημένος ή μελαγχολικός χωρίς καμιά φανερή αιτία, όπως συμβαίνει συχνά σε όλους μας; Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις μπορείς ν’ ακούσεις τη φωνή του Θεού, που σου λέει να συνέλθεις και, αντί να στηρίζεσαι στους ανθρώπους ή να ζητάς παρηγοριά στις διασκεδάσεις και τα ξεφαντώματα, να γυρίσεις μετανοημένος σ’ Αυτόν, να ζητήσεις παρηγοριά και βοήθεια μόνο απ’ Αυτόν.
Αν πάλι καλοπερνάς, αν έχεις άφθονα αγαθά και καμιά ανάγκη, αν οι υποθέσεις σου όλες εξελίσσονται θετικά, αν δεν γνωρίζεις πόνο και θλίψη, αλλά μόνο χαρά, και μάλιστα χαρά πνευματική, όλα τούτα είναι του Θεού φωνή, που σε παρακινεί ν’ αγαπάς μ’ όλη σου την καρδιά τον ευεργέτη σου, να τον ευχαριστείς μ’ όλη σου τη δύναμη και να μην ξεχνάς, όταν απολαμβάνεις τ’ αγαθά αυτού του κόσμου, να βοηθάς και τους δικούς Του άσημους αδελφούς, δηλαδή τους φτωχούς. Να μην ξεχνάς ακόμα, πως τα αληθινά αγαθά και η αιώνια χαρά βρίσκονται στον ουρανό και προέρχονται απ’ αυτόν που είναι η πηγή κάθε αγαθού και κάθε χαράς.
Αν είναι παρανομία ή περιφρόνηση ενός επίγειου άρχοντα, πόσο μεγαλύτερη αμαρτία είναι η περιφρόνηση του ουράνιου βασιλιά! Αν δεν προσέξουμε, μπορεί ο Θεός, μετά τις αναρίθμητες ενοχλήσεις και τις επανειλημμένες προσκλήσεις Του, να μας εγκαταλείψει σαν πεισματάρικα παιδιά, θα μας αφήσει τότε να κάνουμε ό,τι θέλουμε. Αλλά ύστερα απ’ αυτό ο νους μας λίγο-λίγο θα σκοτιστεί τόσο πολύ, ώστε και οι φοβερότερες ακόμη αμαρτίες δεν θα μας φαίνονται παρά αναπόφευκτες αδυναμίες της ανθρώπινης φύσεως μας. Όσο λοιπόν ωφέλιμο και σωτήριο είναι το ν’ ακούμε τη φωνή του Θεού, τόσο επικίνδυνο και καταστροφικό είναι το να μην της δίνουμε σημασία.
4. Το Άγιο Πνεύμα Το παίρνουμε ακόμα με την προσευχή. Είναι ο πιο απλός και αποτελεσματικός τρόπος, που μπορεί να τον χρησιμοποιεί ο καθένας μας οποιαδήποτε ώρα.
Όπως γνωρίζουμε, η προσευχή είναι εξωτερική και εσωτερική. Όποιος προσεύχεται κάνοντας γονυκλισίες, κάνει εξωτερική προσευχή. Και όποιος με το νου και την καρδιά του απευθύνεται στο Θεό πασχίζοντας να τον έχει ακατάπαυστα στο λογισμό του, κάνει εσωτερική προσευχή.
Όλοι ξέρετε ποιος από τους δύο αυτούς τρόπους προσευχής είναι ο πιο καλός, ο πιο καρποφόρος, ο πιο ευάρεστος στον Κύριο. Ξέρετε, επίσης, ότι μπορούμε να προσευχόμαστε παντού και πάντοτε, ακόμα και τότε που μας καταβάλλει η αμαρτία. Μπορούμε να προσευχόμαστε και όταν δουλεύουμε και όταν ξεκουραζόμαστε, τις γιορτές και τις καθημερινές, όρθιοι, καθιστοί ή ξαπλωμένοι.
Εδώ χρειάζεται να σας πω μόνο, ότι, μολονότι η εσωτερική προσευχή είναι το πιο ισχυρό μέσο για την απόκτηση της θείας χάριτος, δεν πρέπει ν’ αφήνουμε και την εξωτερική προσευχή, και μάλιστα την κοινή θεία λατρεία. Πολλοί λένε: «Γιατί να πάω στην εκκλησία; Μπορώ και στο σπίτι να προσευχηθώ. Εκεί περισσότερο αμαρτάνεις παρά προσεύχεσαι». Αλλά τι τους κάνει, νομίζετε, να μιλούν έτσι; Η καλή τους γνώση ή η ορθή τους κρίση; Καθόλου! Απεναντίας, η τεμπελιά και ο εγωισμός τους. Είναι αλήθεια, βέβαια, ότι μερικές φορές συμβαίνει, δυστυχώς, να είμαστε μέσα στην εκκλησία και ν’ αμαρτάνουμε. Αυτό όμως δεν γίνεται επειδή ήρθαμε στην εκκλησία, μα επειδή ήρθαμε με διάθεση ακατάλληλη, όχι για να προσευχηθούμε, μα για άλλα! Και για να πεισθείτε, κοιτάξτε εκείνους που, με τις παραπάνω προφάσεις, δεν έρχονται στην εκκλησία. Μήπως προσεύχονται στο σπίτι τους; Κάθε άλλο!
Δείτε: Κανών Ικετήριος εις τον Κύριο ημών Ιησούν Χριστόν
Είπαμε πριν, ότι ο άνθρωπος που δεν έχει μέσα του το Άγιο Πνεύμα, δεν μπορεί να προσευχηθεί αληθινά. Πραγματικά, για να προσευχηθεί κανείς όπως πρέπει, χρειάζεται πολύς κόπος, μεγάλος αγώνας. Δεν είναι δυνατόν αμέσως ή έστω σε σύντομο χρονικό διάστημα να κατευθύνει το νου και την καρδιά του στο Θεό. Αλλά τι αποκτιέται στον κόσμο τούτο εύκολα, γρήγορα και άκοπα; Ποια τέχνη, ποια επιστήμη, ποια πνευματική παρηγοριά; Γι’ αυτό να προσεύχεσαι. Ακόμα κι αν στη προσευχή σου βλέπεις πολύ κόπο και καμιά ευχαρίστηση, να προσεύχεσαι με επιμέλεια και ζήλο. Να συνηθίζεις τον εαυτό σου στη προσευχή και τη συνομιλία με το Θεό. Να προσπαθείς, όσο μπορείς, να συμμαζεύεις και να ελέγχεις τις σκορπισμένες σου σκέψεις. Έτσι, σιγά-σιγά, η προσευχή σου θα γίνεται όλο και πιο εύκολη, θ’ αρχίσεις κι εσύ να αισθάνεσαι μια γλυκεία παρηγοριά. Και αν κάνεις ειλικρινή προσπάθεια, το Άγιο Πνεύμα, βλέποντας την αγωνιστικότητά σου και τη γνησιότητα του πόθου σου, γρήγορα θα σε βοηθήσει. Και αφού μπει μέσα σου, θα σου διδάξει την αληθινή προσευχή.
Ο Θεός μάς ζητάει να προσευχόμαστε αδιάκοπα. Πολλοί λένε: «Πώς είναι δυνατό να προσευχόμαστε αδιάκοπα, αφού ζούμε στο κόσμο; Αν ασχοληθούμε μόνο με την προσευχή, πότε θα εκπληρώσουμε τις υποχρεώσεις μας και θ’ ασχοληθούμε με τις δουλειές μας;». Δεν μπορούμε, βέβαια, να κάνουμε αδιάλειπτη προσευχή εξωτερικά, να στεκόμαστε δηλαδή πάντοτε σε στάση προσευχής, γιατί πρέπει και να δουλέψουμε και πολλές άλλες ανάγκες μας να ικανοποιήσουμε. Όποιος, όμως, συναισθάνεται την εσωτερική του φτώχεια, δεν θα πάψει να προσεύχεται, ό,τι κι αν κάνει. Όποιος θερμά ποθεί να μπει στη βασιλεία των ουρανών, θα βρει την ευκαιρία και το χρόνο να προσεύχεται, τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά. Ακόμα κι όταν εργάζεται βαριά και ακατάπαυστα, θα βρει καιρό να μιλήσει στο Θεό. Δεν βρίσκει καιρό να προσευχηθεί μόνο εκείνος που δεν θέλει.
Μερικοί πιστεύουν ότι προσευχή μπορεί να γίνεται μόνο από βιβλία. Καλό είναι, βέβαια, αν μπορείς, να ικετεύεις και να δοξολογείς το Θεό με τα λόγια των ψαλμών και των εκκλησιαστικών ύμνων. Αν, όμως, είσαι αγράμματος, τότε φτάνει να μάθεις τις κυριότερες προσευχές, με πρώτη την Κυριακή Προσευχή, δηλαδή το «Πάτερ ημών». Σ’ αυτή την προσευχή, που μάς την παρέδωσε ο ίδιος ο Κύριος, αναφέρονται όλες οι ανάγκες μας. Αν, πάλι, οι περιστάσεις δεν επιτρέπουν να προσευχηθείς για αρκετή ώρα, τότε λέγε μερικές απλές και σύντομες προσευχές, όπως, «Κύριε, ελέησον», «Θεέ μου, βοήθησέ με», «Κύριε, συγχώρεσέ με», «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με τον αμαρτωλό». (βλ. αναλυτικά εδώ)
Δείτε: Κυριακή Προσευχή: ερμηνεία του Πάτερ Ημών - Αγίου Μακαρίου Νοταρά
5. Ένας από τους αγίους πατέρες είπε: «Αν θέλεις η προσευχή σου ν’ ανεβεί κατευθείαν στο Θεό, δώσε της δύο φτερά, τη νηστεία και την ελεημοσύνη». Κυρίως μ’ αυτές τις δύο πρακτικές αρετές πραγματοποιείται η καθημερινή αυταπάρνηση.
Νηστεία γενικά και για κάθε άνθρωπο είναι η εγκράτεια και ο αυστηρός μετριασμός στη χρήση της τροφής.
Σκοπός της νηστείας είναι να ταπεινώσει και να ελαφρύνει το σώμα, κάνοντάς το έτσι πιο υπάκουο στη ψυχή. Γιατί ένα χορτάτο και παχύσαρκο σώμα ζητάει ευκολίες και ανέσεις, μας κάνει ράθυμους και δεν μας αφήνει να συλλογιζόμαστε το Θεό. Δένει τη ψυχή, την πνίγει, την κάνει ό,τι θέλει.
Αλλά νηστεύοντας σωματικά, πρέπει συνάμα να νηστεύεις και ψυχικά. Να φυλάς τη γλώσσα σου από κάθε κακό ή ανώφελο λόγο. Να κυριαρχείς στις επιθυμίες σου. Να ξεριζώνεις τα πάθη σου.
Δείτε: Νηστεία Ασθενών (Πατερικές απαντήσεις)
Όσο για την ελεημοσύνη, εμείς συνήθως ονομάζουμε έτσι τη βοήθεια που δίνουμε στους φτωχούς. Δεν είναι, όμως, μόνο αυτή. Ελεημοσύνη είναι κάθε πράξη αγάπης και ευσπλαχνίας. Να δώσει κανείς τροφή στον πεινασμένο, να δώσει νερό στον διψασμένο, να ντύσει τον γυμνό, να επισκεφθεί τον άρρωστο και τον φυλακισμένο, να φιλοξενήσει τον άστεγο, να περιθάλψει το ορφανό κ.λπ.
Αλλά για να είναι η ελεημοσύνη σου αληθινή, όλα αυτά πρέπει να τα κάνεις χωρίς να καυχιέσαι, χωρίς να ζητάς τον έπαινο των ανθρώπων και την ευγνωμοσύνη εκείνων που ευεργετείς.
Ο Ιννοκέντιος της Αλάσκας ο ισαπόστολος απεικονίζεται
να κρατά το βιβλίο του «The Indication of the Way Into
the Kingdom of Heaven», που έγραψε στην Αλεουτιανή
διάλεκτο, αλλά έγινε διάσημο στην Ρωσική
6. Ένας άλλος τρόπος για την απόκτηση του Αγίου Πνεύματος είναι, όπως είπαμε, η ανάγνωση και ακρόαση της Αγίας Γραφής.
Η Αγία Γραφή είναι για τον άνθρωπο ένα θησαυροφυλάκιο, απ’ όπου μπορεί να αντλήσει φως και ζωή· φως, που φωτίζει και σοφίζει, και ζωή, που ζωογονεί και παρηγορεί και ευφραίνει. Η Αγία Γραφή είναι ένα από τα πολυτιμότερα δώρα του Θεού στον άνθρωπο, μια μεγάλη ευεργεσία, από την οποία ο καθένας μπορεί να ωφεληθεί, φτάνει μόνο να το θελήσει. Η Αγία Γραφή είναι η θεία σοφία, μια σοφία τόσο θαυμαστή, ώστε μπορεί να την κατανοήσει ακόμα και ο πιο απλός κι αγράμματος άνθρωπος. Γι’ αυτό ακριβώς πολλοί απλοί άνθρωποι, διαβάζοντας ή ακούγοντας την Αγία Γραφή, έγιναν ευσεβείς και έλαβαν το Άγιο Πνεύμα, ενώ απεναντίας άλλοι, και μάλιστα μορφωμένοι, μελετώντας την, πλανήθηκαν και χάθηκαν. Αυτό έγινε, γιατί οι πρώτοι τη διάβαζαν με απλότητα καρδιάς, χωρίς ορθολογιστικά ψιλολογήματα, επιδιώκοντας να πλουτίσουν όχι σε γνώση ανθρώπινη, αλλά σε χάρη και δύναμη και Πνεύμα Θεού, ενώ οι δεύτεροι, νομίζοντας πως είναι σοφοί και πως τα ξέρουν όλα, ζητούσαν στη Γραφή όχι τη δύναμη και το Πνεύμα του Θεού, αλλά τη σοφία του κόσμου.
7. Το Άγιο Πνεύμα το αποκτούμε, τέλος, με τη συμμετοχή στα ιερά Μυστήρια της Εκκλησίας μας και κατεξοχήν με τη θεία Κοινωνία.
Ο Ιησούς Χριστός είπε: «Όποιος τρώει τη σάρκα μου και πίνει το αίμα μου, είναι ενωμένος μαζί μου κι εγώ μαζί του. Αυτός έχει ζωή παντοτινή. Και εγώ θα τον αναστήσω την έσχατη ημέρα». Όποιος, δηλαδή, άξια κοινωνεί τα άγια Μυστήρια, ενώνεται με τον Κύριο. Και όποιος με αληθινή μετάνοια, καθαρή καρδιά, θείο φόβο και ακράδαντη πίστη παίρνει το σώμα και το αίμα του Κυρίου, παίρνει συνάμα και το Άγιο Πνεύμα. Κι εκείνο τον ετοιμάζει να δεχθεί και τον Ιησού Χριστό και το Θεό Πατέρα, να γίνει δηλαδή ναός και κατοικητήριο του αληθινού Τριαδικού Θεού. Απεναντίας, όποιος κοινωνεί το σώμα και το αίμα του Κυρίου ανάξια, με ψυχή ακάθαρτη, με καρδιά γεμάτη κακία, εκδικητικότητα και μίσος, όχι μόνο δεν παίρνει το Άγιο Πνεύμα, αλλά γίνεται προδότης, όπως ο Ιούδας, και σταυρώνει το Χριστό γι’ άλλη μια φορά.
Το σώμα και το αίμα του Χριστού, γι’ αυτούς που άξια το μεταλαμβάνουν, είναι το φάρμακο που θεραπεύει κάθε ασθένεια και κάθε αδυναμία. Και ποιος από μας είναι σε κατάσταση τέλειας υγείας; Ποιος δεν χρειάζεται θεραπεία, ανακούφιση και παρηγοριά;
Το σώμα και το αίμα του Χριστού είναι η τροφή μας στο δρόμο προς τη βασιλεία των ουρανών. Μπορεί ποτέ να ξεκινήσει κανείς για μεγάλη και κοπιαστική πορεία χωρίς τροφή;
Το σώμα και το αίμα του Χριστού είναι ορατό αγιαστικό μέσο, που μας το κληροδότησε ο ίδιος ο Κύριος και μας το άφησε για τον αγιασμό μας. Ποιος δεν θα ήθελε να γίνει μέτοχος σε μια τέτοια κληρονομιά και ν’ αγιαστεί;
Μην αμελείτε λοιπόν να πλησιάζετε στο Ποτήριο της ζωής. Αλλά να πλησιάζετε με φόβο Θεού και πίστη. Όποιος αρνείται ή αμελεί να κοινωνήσει, δεν αγαπάει το Χριστό, γι’ αυτό ούτε το Άγιο Πνεύμα θα λάβει ούτε στην ουράνια βασιλεία θα μπει.
Αυτά λοιπόν είναι τα μέσα, με τα οποία μπορούμε ν’ αποκτήσουμε το Άγιο Πνεύμα: καθαρή καρδιά και αγνή ζωή, ταπεινοφροσύνη, υπακοή στη φωνή του Θεού, προσευχή, αυταπάρνηση, μελέτη των ιερών βιβλίων, θεία Κοινωνία.
Τελειώνοντας, πρέπει να πούμε, ότι, αν κάποιος αξιωθεί να λάβει το Άγιο Πνεύμα και στη συνέχεια πέσει σε αμαρτία, το διώχνει από μέσα του. Και τότε όμως ας μην απελπιστεί, ας μη νομίσει ότι χάθηκαν όλα. Όσο πιο γρήγορα μπορεί, ας προσπέσει στο Θεό με θέρμη, με μετάνοια, με προσευχή και το Άγιο Πνεύμα θα επιστρέψει μέσα του.
Δείτε: Η δωρεά του Αγίου Πνεύματος: Τι είναι το Άγιο Πνεύμα; Πώς μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε την παρουσία του και τα δώρα του;
Βίος Άγιου Ιννοκέντιου Βενιαμίνωφ
Ο Άγιος Ιννοκέντιος γεννήθηκε στις 26 Αυγούστου 1797 στο χωριό Ανζίσκογιε της Σιβηρίας της επαρχίας Ιρκούτσκ, από πτωχούς και ευσεβείς γονείς, τον Ευσέβειο και τη Θέκλα. Το κατά κόσμον όνομά του ήταν Ιωάννης, προς τιμήν του Αγίου Ιωάννου, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως του Νηστευτού. Σπουδάζει στο εκκλησιαστικό σεμινάριο του Ιρκούτσκ και ένα χρόνο πριν τελειώσει τις σπουδές του, το 1817, νυμφεύεται την Αικατερίνα, θυγατέρα ιερέως.
Στις 13 Μαΐου του ιδίου έτους χειροτονείται διάκονος και διορίζεται στο ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Ιρκούτσκ. Στις 28 Μαΐου 1821 ο Άγιος χειροτονείται πρεσβύτερος. Μετά από λίγο, το 1823, αναχωρεί με την οικογένειά του για την Αμερική. Φθάνει στο νησί Ουναλάσκα, στην Αλάσκα, και αρχίζει το ιεραποστολικό του έργο. Μαθαίνει την γλώσσα των Αλλεούτιων σε σύντομο χρονικό διάστημα και χωρίς αργοπορία μεταφράζει λειτουργικά κείμενα και περικοπές της Αγίας Γραφής.
Στην συνέχεια συντάσσει την πρώτη γραμματική της γλώσσας των ιθαγενών και συνεχίζει το ιεραποστολικό συγγραφικό έργο του. Στα δέκα χρόνια της παραμονής του στην Ουναλάσκα δεν έμεινε ούτε ένας ιθαγενής ειδωλολάτρης. Η ιεραποστολή προχώρησε και στην ευρύτερη περιοχή. Πέρασαν έτσι δεκαπέντε ολόκληρα χρόνια.
Ο Άγιος επιστρέφει με την οικογένεια στην Μόσχα το 1838 και τοποθετείται στον καθεδρικό ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στο Κρεμλίνο. Όμως, στις 25 Νοεμβρίου 1835 ανήμερα στην εορτή της, η πρεσβυτέρα Αικατερίνη πεθαίνει. Ο Άγιος με την συμβολή του Μητροπολίτου Μόσχας Φιλαρέτου, κείρεται μοναχός στις 27 Νοεμβρίου 1840 και λαμβάνει το όνομα Ιννοκέντιος, προς τιμήν του Αγίου Ιννοκεντίου του Ιρκούτσκ. Η κουρά του έγινε από τον ίδιο τον Μητροπολίτη Μόσχας.
Στις 13 Δεκεμβρίου 1840 εκλέγεται Επίσκοπος Καμτσάτκας, Κουρίλλων και Αλλεουτίων Νήσων, ενώ συγχρόνως του δίδεται η κανονική εξουσία για όλες τις απομακρυσμένες ιεραποστολικές περιοχής. Η έδρα του ήταν η πόλη Σίτκα. Το έργο του στην Αλάσκα είναι τεράστιο. Εργάζεται μέσα σε ένα αφάνταστα δύσκολο περιβάλλον, διατρέχοντας τις παγωμένες εκτάσεις και κινδυνεύοντας συνεχώς.
Η ίδρυση σχολείων αποτελεί κύριο μέλημά του. Γράφει γι αυτό, το 1845, στον Μητροπολίτη Μόσχας Φιλάρετο: «Προσπάθησα να διδάξω όλα τα παιδιά του Θεού. Αν οι Αλλεουτιανοί με αγαπούν, το κάνουν μόνο γιατί τους έχω διδάξει». Την ίδια περίοδο, με απόφαση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ρωσίας, η Επισκοπή του Αγίου Ιννοκεντίου επεκτείνεται περιλαμβάνοντας στους κόλπους της όλη τη Γιακουτία και η έδρα μετατίθεται από την πόλη Σίτκα στο Γιακούτσκ της Σιβηρίας. Εκεί ακολουθούν νέοι ιεραποστολικοί αγώνες.
Ο Άγιος Ιννοκέντιος είναι πλέον 70 ετών και έχει χάσει τις σωματικές του δυνάμεις, υποφέροντας πολύ από τα μάτια του. Η επιθυμία του είναι να παραιτηθεί και να εγκαταβιώσει σε κάποιο μοναστήρι. Όμως ο Θεός, που κηδεμονεύει την ιστορία του κόσμου, οικονόμησε αλλιώς τα πράγματα. Στις 25 Μαΐου 1868 εκλέγεται Μητροπολίτης Μόσχας. Και από τη νέα αυτή έπαλξη εργάσθηκε σκληρά.
Παρέδωσε την αγία ψυχή του στον Κύριο, το Μέγα Σάββατο, στις 31 Μαρτίου του έτους 1879 και ενταφιάσθηκε στη Λαύρα της Αγίας Τριάδος του Σεργίου.
Δείτε ακόμη:
