Παναγία: Θεός ή Άνθρωπος; Αποθεώνοντας την Θεοτόκο


Κανένα πρόσωπο δεν ταυτίστηκε τόσο με το ευλογημένο Γένος της Ρωμηοσύνης όσο η Παναγία. Το γένος μας όπως έβλεπε στα πάθη και την ανάσταση του Κυρίου, τα βάσανα, τους καημούς και τις εξάρσεις τις δικές του, έτσι ταύτισε και με το θεομητορικό πρόσωπο την ιστορική του πορεία. Και δεν είναι μόνο πού δέχεται την Θεοτόκο για Υπέρμαχο Στρατηγό του, αλλά στο Πρόσωπο της βλέπει τον δικό του Πόνο και την δική του Ανάσταση. Το δικό του πέρασμα από τον θάνατο στην ζωή και την μεταφυσική και ιστορική αφθαρσία και ιδανικότητα του. Η Παναγιά γίνεται Mάνα Ρωμηοσύνη πολύ συχνά στην συνείδηση του Έλληνα και η Ρωμηοσύνη Μάνα Παναγιά. Είναι μια συγκινητική ...ειδωλολατρία γεμάτη μυστική αρχοντική περηφάνεια και κατανυκτική ευσέβεια για ότι μοναδικό και ευλογημένο.

Η υπερβολική λατρεία πού τρέφει το γένος των Ελλήνων ορθοδόξων Χριστιανών για την Υπεραγία Θεοτόκο, γεννάει κάποιους προβληματισμούς και σκέψεις για την κύρια θέση της στην Εκκλησία.

Αρχικά, απαξιούμε και να ασχοληθούμε με τις νεοπροτεσταντικές κακοδοξίες επανανηψάντων και αναγεννημένων homo sapiens των εκ της Βαβυλωνίας προερχομένων και υιοθετησάντων συν τοις δολλαρίοις και εκ των δολαρίων την απόρριψη τιμής στην Θεοτόκο, ξεχνώντας την βαθιά αγάπη των αφελών προπατόρων τους στην Παναγιά των Ελλήνων.

Στην ορθόδοξη πίστη μας δεν έχουμε συστηματικό κλάδο μελέτης πού να λέγεται Μαριολογία, όπως οι Λατίνοι. Ακόμα και η ιερά μετάσταση της Θεοτόκου δεν είναι δόγμα, αλλά θεολογούμενο, πού πάει να πει ισχυρά και γενικά αποδεκτή παράδοση, πού απορρέει από το ξεκάθαρο και αποσαφηνισμένο δόγμα της Ανάστασης του Χριστού, της κοινής ανάστασης και της Ξεχωριστής θέσης της Θεοτόκου, πού αγιάστηκε από τον Θεανδρικό τόκο, έμεινε άφθορος και αειπάρθενος, κατέστη ναός του Πνεύματος και Νύμφη του Πατέρα. 

 Γι' αυτό και κάθε δυτικότροπη εικόνα της ενσώματης μετάστασης είναι σχεδόν απορριπτέα και μόνον αποδεκτή αν έχει περιγραφικό ιστορικό χαρακτήρα. Η στέψη ή η αποθέωση της Παναγίας, γέννημα του υπερουμανισμού και του φεουδαλιστικού μεσαίωνα, μας αφήνει αδιάφορους. Απορρίπτουμε επίσης την conceptio immaculata, την άμωμο σύλληψη δια της αγίας Άννας πού ενεφύη στους ειδωλολατρικούς κύκλους των σεντιμενταλιστών.
  • Η Θεοτόκος από την ορθόδοξη δογματική θεωρείται ΜΟΝΟΝ μέσω της Χριστολογίας και της Σωτηριολογίας. Δεν μπορείς να θεολογήσεις για την Υπεραγία Μαρία εκτός του Χριστού και δεν μπορείς να κάνεις χριστολογία αν δεν αναφερθείς στην συμβολή της Θεοτόκου, της επάξιας εκπροσώπου της ανθρωπότητος.
Γι' αυτό και στην ορθόδοξη απεικόνιση της η Θεοτόκος σπάνια εμφανίζεται χωρίς τον Χριστό. Είναι η κλείδα και η θύρα της κατανόησης του μυστηρίου του Θεανθρώπου!

 Και παρόλο πού δεν καταφεύγουμε σε υπερβολές και κακοδοξίες για το πρόσωπο της, κατασκευάζοντας στην ουσία μια αγία Τετράδα και καλύπτοντας το θρησκειολογικό κενό της γυναίκας θεότητας, όπως κάνουν οι λατίνοι, ομολογούμε και λέμε πώς Αυτή κατέχει τα δευτερεία της Τριάδος. Είναι πάνω απ' όλους και κάτω μόνον από τον Θεό. Είναι το προσφιλέστερο και καθαρώτερο πρόσωπο, είναι η κλίμακα πού ενώνει γη και Ουρανό. Και άλλωστε είναι η πρώτη επάξια να φέρει τον τίτλο του κατά χάριν θεού, διότι όχι μόνον προκάλεσε την θέωση, αλλά και ηγιάστηκε σαν πρώτο πρότυπο του Υιού της και δεύτερον πρότυπο για τους ανθρώπους μετά τον Χριστό.

Η θεώρηση της Θεοτόκου αποκλειστικά και μόνον δια της Θεωρήσεως του Χριστού, δεν την μειώνει διόλου. Αντίθετα την εξυψώνει και την συνδέει άμεσα με τον Θεό και Υιό της. Και δια της ομολογίας του σχεδίου του Υιού της για τον άνθρωπο, στην κάθε φορά πού γίνεται λόγος για σάρκωση και ενανθρώπηση του Θεού, μεγαλύνεται και μακαρίζεται η ίδια. Εκ των αγνών σου αιμάτων-ψάλλουμε- ο Θεός εσαρκώθη Θεοτόκε! Και αυτό είναι το μέγιστο και κύριο πού μπορεί να της αποδοθεί!

Τέλος, χαιρόμαστε για την ανθρώπινη της φύση. Είναι αυτή- το ομολογούμε ξανά και ξανά- πού συνέβαλε για λογαριασμό του ανθρωπίνου γένους στο σχέδιο της θεϊκής οικονομίας. Αποθεώνοντας την Θεοτόκο, εξοβελίζουμε τον άνθρωπο από τούτο το σχέδιο και ακυρώνουμε κάθε δόγμα χριστολογικό και σωτηριολογικό. Τιμή και καύχημα και καμάρι μας πού αυτή ο Ναός του Αχωρήτου Θεού, είναι γέννημα δικό μας, γέννημα των ανθρώπων. Μετά την Παναγιά δεν έχουμε να καυχώμαστε για τίποτα άλλο.
Στην Εκκλησία μας δεν μαριολογούμε, θεοτοκολογούμε και μάλιστα για την ακρίβεια χριστολογούμε. 
Στην Εκκλησία μιλάμε για χριστολογία. Δεν μπορούμε να νοήσουμε την Παναγία αυτόνομα από τον Χριστό. Η τιμή στο πρόσωπο της Θεοτόκου δεν αφορά τις ηθικές αρετές και τον αφοσιωμένο βίο της, αλλά την θεοτοκία της. Το αειπάρθενον, η τελειοποίηση της, η αφθαρσία και η μετάσταση της (θεολογούμενο με δογματική σχεδόν ισχύ) δεν είναι ανταμοιβή μιας αγίας ζωής, αλλά συνέπεια της υποστατικής ενώσεως των δύο φύσεων στο Πρόσωπο του Χριστού. Η Παναγία είναι και λέγεται Μήτηρ Θεού. Εκείνη είναι το εργαστήριον της υποστατικής ένωσης των δύο φύσεων και ο ναός της αχώρητης θεότητας.

Δείτε τις ορθόδοξες εικόνες. Σπάνια βρίσκεται μόνη της και αν βρίσκεται είναι σε τύπο δέησης. Στο συντριπτικό ποσοστό των εικόνων, εικονίζεται με το βρέφος Χριστό. Η Παναγία μας δείχνει τον Χριστό, φέρνει τον Χριστό στον κόσμο, μετάγει στον Χριστό. Θεός έτερος πλην Αυτού δεν υπάρχει. Εκείνη μετέχει της κατά χάριν θεότητος σε μεγαλύτερο βαθμό από κάθε κτίσμα, μέσω της θεοτοκίας. Η Παναγία δεν ζήτησε αυτονόμηση όπως η πρώτη Εύα. Η Παναγία δοξάστηκε μέσα στην δόξα του Υιού της. π.Παντελεήμων Kρούσκος

Συγγραφέας:
Περισσότερα Θέματα: , , , ,