Διαβάζουμε το ποίημα και νομίζουμε ότι γράφτηκε χθες, κι ας έχουν περάσει κοντά 100 χρόνια. Ήταν μια νύχτα που κρατάει χρόνια τώρα και ποιος ξέρει πόσα ακόμα. Στην αρχή ακούγονταν μόνο κάτι ψίθυροι, αρκετά δυνατοί όμως, Τώρα ίσως όμως είναι αργά. Το λάθος το κάναμε την πρώτη φορά. Τότε ήταν που έπρεπε να τιναχτούμε, να αναρωτηθούμε, να θορυβηθούμε. Δεν το κάναμε. Ήταν πολύ γλυκός ο ύπνος και το όνειρο... Πιστέψαμε. Αργήσαμε...
Ελευθερία έκφρασης
Τη πρώτη νύχτα πλησιάζουνε
και κλέβουν ένα λουλούδι
από τον κήπο μας
και δε λέμε τίποτα.
Τη δεύτερη νύχτα δε κρύβονται πλέον [5]
περπατούνε στα λουλούδια,
σκοτώνουν το σκυλί μας
και δε λέμε τίποτα.
Ώσπου μια μέρα
-την πιο διάφανη απ’ όλες- [10]
μπαίνουν άνετα στο σπίτι μας
ληστεύουν το φεγγάρι μας
γιατί ξέρουνε το φόβο μας
που πνίγει τη φωνή στο λαιμό μας.
Κι επειδή δεν είπαμε τίποτα [15]
πλέον δε μπορούμε να πούμε τίποτα.
Τη δεύτερη νύχτα δε κρύβονται πλέον [5]
περπατούνε στα λουλούδια,
σκοτώνουν το σκυλί μας
και δε λέμε τίποτα.
Ώσπου μια μέρα
-την πιο διάφανη απ’ όλες- [10]
μπαίνουν άνετα στο σπίτι μας
ληστεύουν το φεγγάρι μας
γιατί ξέρουνε το φόβο μας
που πνίγει τη φωνή στο λαιμό μας.
Κι επειδή δεν είπαμε τίποτα [15]
πλέον δε μπορούμε να πούμε τίποτα.
1912, Vladimir Mayakovsky
Το 1912 η φουτουριστική έκδοση «Ένα χαστούκι στο πρόσωπο του δημοσίου γούστου» περιελάμβανε τα πρώτα δημοσιευμένα ποιήματα του Mayakovsky, «Νύχτα» και «Πρωί». Λόγω όμως των πολιτικών τους δραστηριοτήτων, ο Burliuk και ο Mayakovsky αποβλήθηκαν από τη Σχολή Καλών Τεχνών της Μόσχας το 1914.
Μαγιακόφσκι, Ελευθερία έκφρασης
Η σημασία της επίδρασης του Μαγιακόφσκι δεν περιορίζεται στη ρωσική ποίηση των χρόνων της Επανάστασης, αλλά, επεκτείνεται σε ένα ευρύ φάσμα τεχνών και αντιλήψεων. Θεωρείται ο κορυφαίος Σοβιετικός ποιητής εκείνης της περιόδου, ενώ έχει αλλάξει επίσης τις παραδοχές για την ποίηση στην ευρύτερη κουλτούρα του 20ου αιώνα. (βιογραφία του ποιητή βλ. εδώ)
Η σημασία της επίδρασης του Μαγιακόφσκι δεν περιορίζεται στη ρωσική ποίηση των χρόνων της Επανάστασης, αλλά, επεκτείνεται σε ένα ευρύ φάσμα τεχνών και αντιλήψεων. Θεωρείται ο κορυφαίος Σοβιετικός ποιητής εκείνης της περιόδου, ενώ έχει αλλάξει επίσης τις παραδοχές για την ποίηση στην ευρύτερη κουλτούρα του 20ου αιώνα. (βιογραφία του ποιητή βλ. εδώ)
Ο Μαγιακόφσκι καταγγέλλει τον πολιτικό αυταρχισμό και την πολιτική τρομοκρατία. Υπάρχουν ομοιότητες με τη σύγχρονη εποχή;
Το ποίημα του Μαγιακόφσκι έχει τη μορφή αφήγησης με αρχή, μέση και τέλος που ορίζονται μέσα σε ορισμένο χρονικό πλαίσιο. Με τρεις διαφορετικές εικόνες περιγράφεται η πολιτική βία που ασκείται αυθαίρετα και καταστέλλει κάθε διάθεση αντίδρασης.
Οι δύο πρώτες εικόνες τοποθετούνται τις νυχτερινές ώρες: στην αρχή πρόκειται για ένα απλό λουλούδι, κλοπή αμελητέα (στ.2) που δεν προκαλεί καμιά αντίδραση.
Την επόμενη νύχτα οι «ληστές» δε λαμβάνουν καμία προφύλαξη και ποδοπατώντας τα λουλούδια σκοτώνουν το σκυλί (στ. 5-7).
Οι περιγραφόμενες κινήσεις κλιμακώνονται στην τελευταία σκηνή: υπό το φως του ήλιου πλέον (την πιο διάφανη απ' όλες τις μέρες) οι «ληστές» αρπάζουν με άνεση μέσα από το σπίτι το φεγγάρι (ό,τι πιο πολύτιμο) εκμεταλλευόμενοι τον φόβο των ιδιοκτητών.
Η σιωπή και η έλλειψη αντίδρασης οριστικοποιούνται πλέον ως στάση μετά την τρίτη και τελευταία πράξη του δράματος.
Ο ποιητής αποδίδει με θεατρικό τρόπο τις συμπεριφορές εξουσιαστή κι εξουσιαζόμενου παρουσιάζοντας την πρώτη να κλιμακώνεται ανοδικά - όπως ταιριάζει στην εξουσία που θέλει να επιβάλλεται – και τη δεύτερη να παραμένει σταθερά η ίδια.
Το θράσος της εξουσίας αντιδιαστέλλεται προς τη σιωπή και την παθητικότητα αυτών που τη δέχονται.
Η ανωνυμία εξασφαλίζει καθολικό χαρακτήρα στα όσα περιγράφονται.
Πράγματι η εξουσία προκειμένου να επιβληθεί χρησιμοποιεί ύπουλες μεθόδους για να εξασφαλίσει τη συναίνεση του λαού, ακόμη και σε συνθήκες δημοκρατίας.
Η σιωπή ενισχύει την αυθαιρεσία και τον λαϊκισμό.
· Ο τίτλος είναι εξαιρετικά κατατοπιστικός για την ερμηνεία του ποιήματος, αν και με την πρώτη ανάγνωση δεν εντοπίζεται καμία νοηματική συνάφεια. Ωστόσο, λειτουργεί καταλυτικά ως κειμενικός δείκτης
· Το λεξιλόγιο απλό και λιτό αξιοποιεί την απλή καθημερινή γλώσσα, χωρίς επιθετικούς προσδιορισμούς να αποπροσανατολίζουν από το κεντρικό μήνυμα του ποιήματος (με μόνη εξαίρεση το επίθετο διάφανη που χρησιμοποιείται σκόπιμα για να δηλωθεί αντίθεση)
· Οι εικόνες βρίσκονται σε αντίθεση μεταξύ τους: νύχτα – μέρα, πλησιάζουνε – δεν κρύβονται – μπαίνουν άνετα, κλέβουν – περπατούνε, ένα λουλούδι – λουλούδια και ενισχύονται στην τελευταία σκηνή με τη μεταφορά του στ. 12 και την προσωποποίηση του στ. 14
· Χρήση του γ' πληθυντικού προσώπου (πλησιάζουνε, κλέβουν, κρύβονται, μπαίνουν, ληστεύουν, ξέρουνε) με το οποίο δηλώνεται ο φορέας εξουσίας και του α' πληθυντικού (δε λέμε, κήπο μας, σκυλί μας, σπίτι μας, φεγγάρι μας, φόβο μας, λαιμό μας, πούμε, είπαμε) για τους πολλούς στους οποίους ασκείται με αυταρχικό τρόπο αυτή η εξουσία (τα δύο πρόσωπα βρίσκονται σε αντιπαράθεση)
· Χρήση ουσιαστικών - συμβόλων όπως ο κήπος, το σπίτι, τα λουλούδια και κυρίως το φεγγάρι που μαζί με τα ρήματα που τα συνοδεύουν, περιγράφουν την σταδιακή στέρηση της ελευθερίας έκφρασης.
· Επανάληψη: δε λέμε τίποτα (στους στ. 4 και 8), σε χρόνο ενεστώτα για να δηλώσει τη σταθερότητα και την επαναληπτικότητα αυτής της συμπεριφοράς, που μετατρέπεται σε αόριστο στον στ. 15 (δεν είπαμε τίποτα) για να δηλωθεί το πραγματικό στο παρελθόν και καταλήγει σε δε μπορούμε να πούμε τίποτα που περιγράφει το απολύτως βέβαιο, οριστικό και αμετάκλητο στο μέλλον.
Βλαντίμιρ Βλαντίμιροβιτς Μαγιακόφσκι
Vladimir Vladimirovich Mayakovsky
Ο Ρώσος ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, Βλαντίμιρ Βλαντίμιροβιτς Μαγιακόφσκι (19 Ιουλίου 1893 – 14 Απριλίου, 1930) ήταν ένας από τους κατεξοχήν εκπροσώπους του Ρωσικού Φουτουρισμού στις αρχές του 20ου αιώνα. [...] Γεννήθηκε τον Ιούλιο του 1893 [..] Στις 14 Απριλίου του 1930 το βράδυ, αυτοκτόνησε στο γραφείο του στη Μόσχα στα τριανταεπτά του χρόνια, με αυτοπυροβολισμό στο στήθος. Το ημιτελές κείμενο του ποιήματος της αυτοκτονίας του σημείωνε, μεταξύ άλλων: Διαβάστε περισσότερα »
Βιβλιογραφία / Πηγές:
• Πρόλογος by Sophia-Ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση. Το 1912 η φουτουριστική έκδοση «Ένα χαστούκι στο πρόσωπο του δημοσίου γούστου» περιελάμβανε τα πρώτα δημοσιευμένα ποιήματα του Mayakovsky, «Νύχτα» και «Πρωί». Λόγω όμως των πολιτικών τους δραστηριοτήτων, ο Burliuk και ο Mayakovsky αποβλήθηκαν από τη Σχολή Καλών Τεχνών της Μόσχας το 1914.
• Ποίημα «Ελευθερία έκφρασης», Mayakovsky. Μαγιακόφσκι ποιήματα. Μετάφραση: Γιάννης Ρίτσος ·Άρης Αλεξάνδρου. Έκδόσεις Κοροντζή Φεβρουάριος 2012.
• Ο Γιάννης Ρίτσος γράφει στον θάνατο του Μαγιακόφσκι: Γεια σου Βλαδίμηρε
• Ανάλυση: myprecious.blogspot.com - Α4, 2ο ΓΕΛ Πυλαίας
• Περισσότερα: Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι
Nicholas Michaloliakos Ν.Ι.Μιχαλολιάκος: Τόσα πολλά ψέματα που έφθασε η ευαίσθητη αυτή ψυχούλα, στην αυτοκτονία ..Και όμως υπάρχουν 'ακόμα και σήμερα νοσταλγοί εκείνων των ψεμάτων... 5 Οκτωβρίου 2014 στις 12:13 π.μ.
Σοφία Ντρέκου: Νικόλα μας, ευαίσθητη, καλοσυνάτη παρουσία. Δίνεις ευγένεια και ήθος στα σχόλια. Σ'ευχαριστώ. 5 Οκτωβρίου 2014 στις 12:18 π.μ.
Σοφία Ντρέκου: «Το μεν αληθές εν, το δε ψεύδος πολυσχιδές.» (Γρηγόριος ο Νανζιανζηνός, 327-390) 5 Οκτωβρίου 2014 στις 12:22 π.μ.
Βούλα Σταυροπούλου: Εκτιμώ, ότι όλοι ξέρουμε τήν πορεία μας... Ίσως νά παίρνουμε διαφορετικά μονοπάτια, ίσως νά χάνουμε κάποια στιγμή τό βηματισμό μας, ίσως νά κοντοστεκόμαστε καί νά κοιτάμε πίσω, αλλά τό ανηφορικό μονοπάτι οδηγεί ΠΑΝΤΑ στό ΦΩΣ.... Καλή Κυριακή! 5 Οκτωβρίου 2014 στις 8:05 π.μ.
Σοφία Ντρέκου: Καλή Κυριακή και Καλή εβδομάδα Βούλα μου με ΑΓΑΠΗ και ΚΑΛΟΣΥΝΗ για να δούμε το μονοπάτι που θα μας οδηγήσει στο ΦΩΣ. 5 Οκτωβρίου 2014 στις 1:05 μ.μ.
Σοφία Ντρέκου: Καλή Κυριακή σε όλους! 5 Οκτωβρίου 2014 στις 1:06 μ.μ.
★ Σοφία Ντρέκου 4 Ιουνίου 2014 στις 11:24 μ.μ.
ιφιγένεια γεωργιάδου: Κι επειδή δεν είπαμε τίποτα>>> Sophia, όταν μιλάμε ...ακούνε ότι εκείνοι καταλαβαίνουν... έτσι το ζήτημα γίνεται μία υπόθεση θλιβερή... θράσους και απροσδιοριστίας... του καλύτερου εγώ ...που κινείται με αδυσώπητη απληστία... 4 Ιουνίου 2014 στις 11:30 μ.μ.
Σοφία Ντρέκου: Γι' αυτό έλεγα καλή μου Ιφιγένεια αν θυμάσαι (εδώ), δεν πιστεύω πως υπάρχει στον κόσμο άλλη σιωπή πιο βαθιά από τη σιωπή του νερού, του γνοφερού βυθού της θάλασσας, αυτής της υδάτινης μήτρας του κόσμου, με συναρπάζει και με συγκινεί. Γι' αυτό βυθίζομαι και εγώ στην άγνωστη κι απέραντη αυτή θάλασσα· αναμένοντας το φως... 4 Ιουνίου 2014 στις 11:44 μ.μ.
Virginia Firiki (Βιργινία Μαυρίδου Virginia Mavridou): Φραγμό στην έκφρασή μας…στη ζωή μας!! Είμαστε κι εμείς υπεύθυνοι για την επιλογή μας! Θα μπορούσαμε να λιώσουμε τον πάγο του φόβου μας και να αντιδράσουμε στην έφοδο αρπαγής της καρδιάς μας! Έχοντας περισσότερη εμπιστοσύνη στα πιστεύω μας...να δώσουμε στη σκέψη και στο συναίσθημά μας χώρο έκφρασης και επικοινωνιακής αγάπης!!! 4 Ιουνίου 2014 στις 11:49 μ.μ.
Virginia Firiki (Βιργινία Μαυρίδου (Virginia Mavridou)): ...ίσως γιατί αυτή η σιωπή αποτελεί το πέρασμά μας από το πολυάνθρωπο στην ησυχαστική μοναξιά μας...όπου μπορεί να ζει ο άνθρωπος την απόλυτη επικοινωνία του με τον Θείο Δημιουργό του!!! 4 Ιουνίου 2014 στις 11:54 μ.μ.
Σοφία Ντρέκου: Αναγωγή σκέψης στο Θείο... ευχαριστώ πολύ Βιργινία! 4 Ιουνίου 2014 στις 11:56 μ.μ.
Θεοδώρα Αλεξάνδρου: Καλησπέρα σας και καλώς μας ήρθες και πάλι, Σοφία μου! Είμαι της γνώμης πως, η σιωπή μας άλλοτε μπορεί να εκφράζει ταπεινότητα, άλλοτε όμως συνενοχή. Όπως και να 'χει, ο καθένας είναι υπεύθυνος για τον τρόπο αντίστασής του, αλλά και για τον τρόπο δικαίωσής του. 5 Ιουνίου 2014 στις 12:06 π.μ.
Σοφία Ντρέκου: Καλώς σε βρήκα Δώρα μου και σ' ευχαριστώ πολύ! 5 Ιουνίου 2014 στις 12:08 π.μ.
2 σχόλια:
Κι επειδή δεν είπαμε τίποτα>>> Sophia όταν μιλάμε ...ακούνε ότι εκείνοι καταλαβαίνουν... έτσι το ζήτημα γίνεται μία υπόθεση θλιβερή... θράσους και απροσδιοριστίας... του καλύτερου εγώ ...που κινείται με αδυσώπητη απληστία...
Γι' αυτό έλεγα Ιφιγένεια αν θυμάσαι, δεν πιστεύω πως υπάρχει στον κόσμο άλλη σιωπή πιο βαθιά από τη σιωπή του νερού, του γνοφερού βυθού της θάλασσας, αυτής της υδάτινης μήτρας του κόσμου, με συναρπάζει και με συγκινεί. Γι' αυτό βυθίζομαι και εγώ στην άγνωστη κι απέραντη αυτή θάλασσα· αναμένοντας το φως...
Δημοσίευση σχολίου