Το άγχος είναι μια φυσιολογική αντίδραση που συχνά προκύπτει όταν αντιλαμβανόμαστε μία κατάσταση ως απειλητική ή όταν αντιμετωπίζουμε ασυνήθιστα μεγάλο αριθμό καθημερινών ευθυνών. Με τις έντονες απαιτήσεις στο σπίτι και τη δουλειά πολλοί άνθρωποι ζουν έντονο άγχος.
Ένα ψυχωφελές απόσπασμα «Άγχος και πνευματική ζωή» για την καθημερινή μας ζωή θα διαβάσουμε, από την ομιλία του πατρός Αντωνίου Στυλιανάκη, ιατρού – παιδοψυχολόγου*, στην επιστημονική διημερίδα «Ο Ορθόδοξος Χριστιανός στην εποχή του άγχους» που οργάνωσε ο τομέας επιστημόνων του παραρτήματος Θεσσαλονίκης. Συνεχίζουμε μ' ένα απόσπασμα «Ψυχολογία και πνευματική ζωή», από το βιβλίο του π. Αντωνίου «Αποκρίσεις σε υπεύθυνους γονείς».
Ερωτήσεις:
• Μπορεί η ίδια η πνευματική ζωή να δημιουργήσει με κάποιο τρόπο άγχος σε έναν άνθρωπο;
• Ποια σχέση έχει η ψυχιατρική με την ψυχή και τη θρησκεία;
• Τί σχέση έχει η ψυχή της ψυχολογίας με την ψυχή της εκκλησίας;
• Σαν ψυχίατρος λαμβάνετε υπόψη τη θρησκευτική πίστη του ανθρώπου;
• Ποιά η σχέση εξομολόγησης και ψυχανάλυσης;
• Υπάρχει περίπτωση ένας ψυχίατρος να κάνει κακό αντί για καλό;
• Αντιστοιχία μπορεί ένας πνευματικός να βλάψει έναν άνθρωπο αντί να τον ωφελήσει;
• Πρέπει να καταφεύγουν τα παιδιά σε ψυχολόγους;
• Πόσο επιδρά η κληρονομικότητα στη συμπεριφορά ενός παιδιού;
Άγχος και πνευματική ζωή
Αρχιμανδρίτου π. Αντωνίου Στυλιανάκη*
Παιδοψυχίατρος - Ψυχοθεραπευτής
Επιμέλεια: Σοφία Ντρέκου
Επιμέλεια: Σοφία Ντρέκου
- «Μπορεί η ίδια η πνευματική ζωή να δημιουργήσει με κάποιο τρόπο άγχος σε έναν άνθρωπο;
Αυτό σημαίνει ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να αναλίσκεται σε υλικά πράγματα και να προσκολλάται η καρδιά του σ’ αυτά, αλλά ει δυνατόν να ξοδεύει την καρδιά του μόνο για το Θεό (Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της ψυχής σου, εξ όλης της καρδίας, εξ όλης της διανοίας και εξ όλης της ισχύος σου… είπε ο Θεός). Και αυτό αφορά είτε τις χαρές είτε τις λύπες που μας περιστοιχίζουν και μας καταβροχθίζουν.
- Όσο μεγάλη χαρά και να έχεις για κάτι δεν μπορεί αυτό να σε διαπεράσει, αν δεν έχει πνευματική χροιά και υπόσταση και συμφέρον. Διαφορετικά έχεις διαποτιστεί από το υλικό φρόνημα.
Άλλη περίπτωση είναι όταν αμαρτάνει κανείς και δε μετανοεί ολοκληρωτικά, ενώ παράλληλα εξακολουθεί να λειτουργεί σωστά η συνείδησή του. Πολύ περισσότερο όταν κάνει αμαρτήματα εκ προθέσεως και εκ προμελέτης. Μπορεί λοιπόν να υπάρξουν και καθαρά πνευματικοί παράγοντες άγχους. Θέλεις –ας πούμε- να είσαι συνεπής με το θέλημα του Θεού, αλλά θεωρείς ότι δύσκολα τα βγάζεις πέρα και αναγκάζεσαι να κάνεις οικογενειακό προγραμματισμό, όπως οι κοσμικοί!
Θέλεις να είσαι καλός χριστιανός, αλλά κλέβεις – «όπως όλοι» λες – στις επαγγελματικές δοσοληψίες με αποτέλεσμα όμως αυτό να σου δημιουργεί ανασφάλεια και άγχος. Διότι όσο και αν συμβιβαστεί κανείς με τη συνείδησή του, δεν παύει να νιώθει ότι έρχεται σε σύγκρουση με το θέλημα του Θεού.
Με πολύ όμορφο πραγματικά τρόπο ο γέροντας Παΐσιος μιλάει για τα λεγόμενα απωθημένα της συνείδησης (με τη χαριτωμένη έκφραση «καπακωμένη συνείδηση»!) και μάλιστα τα απωθημένα στην πνευματική ζωή, όταν δεν έχουν σβηστεί από τη χάρη της εξομολόγησης.
- «Αν βλέπεις ότι δεν έχεις γαλήνη, αλλά στεναχώρια, να ξέρεις ότι υπάρχει μέσα σου κάτι ατακτοποίητο και πρέπει να το βρεις, για να το διορθώσεις. Κάνεις ας υποθέσουμε ένα σφάλμα, στεναχωριέσαι, αλλά δεν το εξομολογείσαι. Σου συμβαίνει μετά ένα ευχάριστο γεγονός και νιώθεις χαρά. Αυτή η χαρά σκεπάζει τη στεναχώρια για το σφάλμα σου και σιγά-σιγά το ξεχνάς, δεν το βλέπεις επειδή καπακώθηκε από τη χαρά. Αλλά εκείνο εσωτερικά δουλεύει…» (Γ.Π., Λόγοι Γ' σ.128)
Είναι δυνατόν όμως το άγχος αυτό να οφείλεται και σε άλλους πνευματικούς παράγοντες όπως άγνοια ή παρεξήγηση της πνευματικής ζωής. Για παράδειγμα όταν ένας χριστιανός αγωνίζεται να είναι καλός και συνεπής στα καθήκοντά του και ξεχάσει ότι η σωτηρία μας έχει δοθεί δωρεάν από το Χριστό και δεν εξαρτάται από τα δικά μας έργα (πρβ. Ρωμ. 3, 28)! [...]
- Άλλες πνευματικές περιπτώσεις άγχους
Δεν πρέπει έπειτα να παραβαίνουμε οποιαδήποτε εντολή του Θεού, διότι αυτό μας δημιουργεί εύλογα μια εσωτερική πνευματική σύγκρουση με τη συνείδησή μας και αυξάνει το άγχος.
Λέει ο αββάς Ισίδωρος ότι το φοβερότερο από τα πάθη είναι το να ακολουθεί κανείς την καρδιά του. Αυτό στην αρχή μεν δείχνει ότι αναπαύει κάπως τον άνθρωπο, ύστερα όμως τον οδηγεί στην κατάθλιψη, επειδή αγνόησε το έργο της θείας οικονομίας και το δρόμο του Θεού για να τον ακολουθήσει (Μικρός Ευεργετινός σ.113).
Αντιμετώπιση θα είναι η πιστή εφαρμογή του θελήματος του Θεού. Επίσης η τυπική αυτοεξέταση με βάση το θείο νόμο και η εξαγόρευση όλων των αμαρτιών μας. Όποια καθυστέρηση δημιουργείται είναι φυσικό να μας ενισχύει το άγχος και μπορεί να μας οδηγήσει ακόμη και σε μελαγχολία και απογοήτευση.
Η υπερηφάνεια μπορεί να μας γεμίσει με άγχος αφού μπαίνουμε σε έναν αγώνα υπερίσχυσης και διάκρισης (εκ του πονηρού) σε σχέση με τους άλλους. Να γίνουμε αρεστοί και δακτυλοδεικτούμενοι. Από την άλλη πληγωνόμαστε εύκολα από τις παρατηρήσεις και τις υποδείξεις, ακόμη και όταν απλώς διαφωνεί κάποιος μαζί μας.
Η ταπείνωση όμως μας απαλλάσσει από το άγχος σε οποιαδήποτε περίπτωση. Μας διαβεβαιώνει ρητά ο Χριστός: «μάθετε απ’ εμού ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία και ευρήσετε ανάπαυσιν ταις ψυχαίς υμών». Το λέει ξεκάθαρα ότι θα βρείτε ανάπαυση και ηρεμία στην ψυχή σας.
Άλλη μια περίπτωση που μπορεί να σε γεμίζει άγχος και ταραχή είναι ο φανατισμός. Ο φανατικός δε φτάνει ποτέ στην ειρήνη του νου και στη χαρά λέει ο αββάς Ισαάκ (Μικρός Ευεργετινός σ.215). Ο φανατισμός είναι ασθένεια της ψυχής που οφείλεται στην πολλή άγνοια. Και καταλήγει: «Αν επιθυμείς να θεραπεύσεις τους αρρώστους, μάθε πως έχουν ανάγκη από ευσπλαχνία και φροντίδα και όχι από επιτίμηση».
Και ο αββάς Κασσιανός (Μικρός Ευεργετινός σ.319) παρατηρεί ότι το φοβερό πνεύμα της λύπης όταν κυριεύσει την ψυχή του ανθρώπου (ίσως και μέσα από μια υπερβολική αγχώδη κατάσταση όταν την αφήσουμε ανεξέλεγκτη) την εμποδίζει από κάθε αγαθή εργασία, από την προσευχή, από τα ιερά αναγνώσματα. Τέλος προκαλεί σύγχυση, παράλυση και απελπισία.
Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι το πνευματικό άγχος, ταραχή και κατάθλιψη δεν είναι απλώς πιο έντονες συναισθηματικές ψυχολογικές διαταραχές, έστω κι αν εκδηλώνονται με τον ίδιο τρόπο (αφού ο νους είναι ο οφθαλμός της ψυχής), αλλά σκοτισμός της ψυχής και απομάκρυνση από το Θεό. […]
Επίλογος
Δυστυχώς η εποχή μας χαρακτηρίζεται από την ανισόρροπη ανάπτυξη της τεχνολογίας και της επιστήμης, σε βάρος της πνευματικής καλλιέργειας του ατόμου. Διότι «πάσα επιστήμη χωριζομένη αρετής πανουργία και ου σοφία φαίνεται» κατά τον Πλάτωνα. Όπως είπε χαρακτηριστικά ένας διανοούμενος καθηγητής του περασμένου αιώνα, οι περασμένες γενιές χαρακτηρίστηκαν από την εμφάνιση ιδεολόγων άθεων, με ζωή όμως και αρχές που θα ζήλευε και ένας καλός χριστιανός!
Σήμερα κινδυνεύει τόσο η κοινωνία όσο και η εκκλησία μας, από «χριστιανούς» στην ταυτότητα αλλά υλιστές στο φρόνημα, αφού πιστεύουν στα λόγια (χριστιανοί κατ’ όνομα!), αλλά η ζωή και οι πράξεις των διαποτίζονται από το μοντέρνο πνεύμα του καταναλωτισμού, του ατομισμού και της επίδειξης που δεν είναι τίποτε άλλο από έναν άκρατο υλισμό.
Για τον αληθινό πνευματικό άνθρωπο, η ελπίδα και πίστη στην αιώνια ζωή του δίνουν περιθώρια να αξιολογεί ως δευτερεύοντα τις ψευτοανέσεις και τον υπερκαταναλωτισμό της εποχής μας, άρα να έχει λιγότερη ανησυχία για τα καθημερινά. Του δίνουν την άνεση να αντικαθιστά τη μοντέρνα ανασφάλεια με την αίσθηση ασφάλειας και εμπιστοσύνης στη χάρη και τη βοήθεια του Θεού, άρα να έχει περισσότερη ηρεμία.
Για τους άλλους; Τι σχέση μπορεί να έχει το καθημερινό άγχος με τις γενικότερες υπαρξιακές αναζητήσεις του ανθρώπου; Από τη μια έχουμε την ψυχολογία και από την άλλη έχουμε την πνευματική ζωή… Μήπως συχνά ο άνθρωπος επιλέγει να είναι πάντοτε απασχολημένος και αγχωμένος από εξωτερικές αιτίες, για να αποφύγει τις εσωτερικές συγκρούσεις και προβληματισμούς; Είναι πιθανό. Μήπως τότε και η ευτυχία του αλλά και η ηρεμία του μοιάζουν με την καραμέλα που δίνει κάποιος σε ένα ορφανό παιδί, σαν ψεύτικη παρηγοριά, αντί να το υποστηρίξει συναισθηματικά με δυο καλές κουβέντες;
Πάντως τα αδιέξοδα στο παράλογο άγχος δε βρίσκονται μπροστά μας αλλά στο μυαλό μας. Η διέξοδος θα είναι να συζητάμε περισσότερο με τον εαυτό μας και με ανθρώπους που αγαπάμε και μας αγαπούν, με τον πνευματικό μας.
- Να κοιταζόμαστε πιο συχνά στον καθρέφτη που είναι ο λόγος του Θεού.
Ψυχολογία και πνευματική ζωή
Συνεχίζουμε με ένα απόσπασμα από το βιβλίο του π. Αντωνίου Στυλιανάκη, ιατρού – παιδοψυχολόγου, «Αποκρίσεις σε υπεύθυνους γονείς».
Είναι ένα θέμα που απασχολεί όχι μόνο τούς χριστιανούς αλλά και κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο που δεν αρκείται στην καθημερινή ρουτίνα επιβίωσης αλλά ανησυχεί για το αύριο και την προσωπική του πρόοδο. Και ακόμη περισσότερο, η ζωή του δεν είναι μόνο ό,τι βλέπουμε, ό,τι ακούμε και ό,τι φοράμε, αλλά ενδιαφέρεται για το τι γίνεται και μετά το θάνατο, στην άλλη ζωή. Ωστόσο εδώ θα μιλήσουμε κυρίως από τη σκοπιά της ψυχολογίας και δεν θα υποκύψουμε στον πειρασμό να επεκταθούμε σε μεταφυσικά θέματα.
- Ποια σχέση έχει η ψυχιατρική με την ψυχή και τη θρησκεία;
Κατ αρχήν η ψυχιατρική σήμερα (και η ψυχολογία γενικότερα) ασχολείται με τη ζωή του ανθρώπου και ειδικότερα με τη συμπεριφορά του, τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. Ειδικότερα ό,τι άφορα τη δυσκολία του να εκφραστεί σαν προσωπικότητα ή να προσαρμοστεί στο περιβάλλον του.
Η θρησκεία, από την άλλη, αφορά τη σχέση του ανθρώπου με το Θεό. Ειδικότερα η χριστιανική πίστη αφορά τη σχέση του ανθρώπου με τον θεάνθρωπο Ιησού Χριστό, όπως εμφανίστηκε στην ανθρώπινη ιστορία και όπως εκφράζεται σήμερα μέσα από την εκκλησία του.
- Τί σχέση έχει η ψυχή της ψυχολογίας με την ψυχή της εκκλησίας;
Το ένα είναι η αθάνατη ψυχή, δηλαδή η πνοή του Θεού στον κάθε άνθρωπο και δεν πεθαίνει αλλά κληρονομεί μαζί με το αναστημένο σώμα την αιώνια ζωή.
Το δεύτερο είναι η ψυχή της ψυχολογίας που δεν είναι τίποτε άλλο παρά οι νοητικές εκδηλώσεις του ανθρώπου, δηλαδή οι σκέψεις και τα συναισθήματά του.
Το μπέρδεμα γίνεται επειδή η ψυχή κατ’ εξοχήν εκδηλώνεται βέβαια με τις νοητικές λειτουργίες, χωρίς όμως να ταυτίζεται με αυτές, όπως θέλουν να πιστεύουν μερικοί. Είναι δυνατόν ένας άνθρωπος να είναι ψυχολογικά «νορμάλ» (φυσιολογικός), αλλά πνευματικά να είναι μακριά από το Θεό και άρα εκ πρώτης όψεως… καταδικασμένος! Αντίστοιχα, μπορεί να είναι κάποιος σχιζοφρενής αλλά η ψυχή του (που εκφράζεται με τις έστω διαταραγμένες νοητικές λειτουργίες) να είναι κοντά στο Θεό, άρα αύριο… στον παράδεισο!
- Σαν ψυχίατρος λαμβάνετε υπόψη τη θρησκευτική πίστη του ανθρώπου;
Εκτός αυτού, όμως, επειδή πιστεύω και ο ίδιος στο Θεό, γνωρίζω (και το έχω ζήσει προσωπικά) ότι υπάρχει και ο πνευματικός -υπερφυσικός παράγοντας, που μπορεί ακόμη περισσότερο να επιδράσει ευεργετικά, εφόσον γίνεται αποδεκτός από τον άνθρωπο ο ρόλος του Θεού. Και πώς θα ήταν δυνατόν, εξάλλου, να γίνει κάτι διαφορετικό αφού ο Θεός τον έπλασε, ο Θεός μπορεί να του φτιάξει και ένα «ανταλλακτικό» όταν χαλάσει κάποιο όργανο, ο Θεός να του δώσει και την υπομονή να αντιμετωπίζει τα πάντα με ψυχραιμία και ευδιαθεσία;
- Ποιά η σχέση εξομολόγησης και ψυχανάλυσης;
Συγκεκριμένα, σκοπός της ψυχανάλυσης είναι να βελτιώσει κάποιος την προσωπικότητά του, αφού πρώτα γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του και αποφύγει ορισμένες ανεπιθύμητες και δυσλειτουργικές συμπεριφορές του.
Σκοπός της εξομολόγησης είναι η σωτηρία της ψυχής του ανθρώπου (δηλ. η αποδοχή της θείας χάριτος) και προϋποθέτει ειλικρινή μετάνοια για τις πράξεις του, πράγμα που δεν συμβαίνει στην ψυχανάλυση, η οποία αντίθετα προσπαθεί να απαλύνει τις ενοχές του μέσα από ψυχολογικές ερμηνείες.
Ωστόσο, από τη μικρή μου εμπειρία ως πνευματικού, γνωρίζω ότι πολλοί άνθρωποι πηγαίνουν στον εξομολόγο για ψυχολογικούς λόγους, δηλαδή για να νιώσουν καλύτερα συναισθηματικά και όχι επειδή μετάνιωσαν για κάτι και προσπαθούν να μην το επαναλάβουν. Φυσικά τότε η εξομολόγηση δεν μπορεί να δώσει άφεση αμαρτιών, έστω και αν μας διάβασε ο παπάς τη συγχωρητική ευχή, απλά γιατί δεν μετανιώσαμε ενώπιον του Θεού.
- Υπάρχει περίπτωση ένας ψυχίατρος να κάνει κακό αντί για καλό;
Έτυχε, όταν βρισκόμουν σε συγγενικό μου σπίτι, να δω σε μια εκπομπή μια νέα γυναίκα να καταφέρεται εναντίον του ψυχιάτρου της με βαριές κατηγορίες. Προσωπικά έχω να πω εκείνο που έγραψε ο Ντοστογιέφσκι: «Όπου δεν υπάρχει Θεός, όλα επιτρέπονται»! Επίσης έχω να προσθέσω ότι γιατρός χωρίς Θεό ενίοτε αποτελεί δημόσιο κίνδυνο! Αυτό έχει επιβεβαιωθεί αρκετές φορές, αλλά δυστυχώς οι ιατρικές σχολές προσφέρουν μόνο ξερή γνώση και απέτυχαν στο να διδάξουν ανθρωπιά και ηθική συμπεριφορά…
Έχω ακούσει φοβερά πράγματα που προήλθαν από στόματα ψυχιάτρων και μάλιστα με επιστημονικές, υποτίθεται, περγαμηνές! Αυτοί μπορούν πράγματι να κάνουν κακό, όμως όχι επειδή η ψυχιατρική και η ψυχανάλυση είναι κακή, αλλά επειδή οι ίδιοι είναι ανάξιοι να την ασκήσουν σωστά και αντί να θεραπεύσουν, «προβάλλουν» πάνω στους άλλους τα δικά τους αθεράπευτα «πάθη».
- Αντιστοιχία μπορεί ένας πνευματικός να βλάψει έναν άνθρωπο αντί να τον ωφελήσει;
Αν δεν έχει την απαιτούμενη διάκριση μπορεί να οδηγήσει κάποιον στη νεύρωση ή το χειρότερο και στην απελπισία.
Βέβαια, φυλάει ο Θεός, είναι αλήθεια… Και κάποιος που θα εμπιστευτεί ακόμη και έναν ανάξιο πνευματικό, δεν πρόκειται να τον αφήσει ο Θεός. Αλλά αλίμονο σε κείνους που γίνονται αιτία να σκανδαλιστεί κάποιος πιστός. Είναι καλύτερο γι’ αυτούς να μην είχαν γεννηθεί, όπως είπε ο ίδιος ο Χριστός.
- Πρέπει να καταφεύγουν τα παιδιά σε ψυχολόγους;
Είναι σα να λέμε ότι το παιδί θα ψήνεται στον πυρετό και εμείς δεν θα το πηγαίνουμε στον παιδίατρο… για να μην του κολλήσει καμιά αρρώστια! Δεν λέω να μη διαλέξει κανείς το γιατρό της εμπιστοσύνης του. Ασφαλώς και θα το κάνει, αφού το κάνει για ένα σωρό άλλα πράγματα… Μήπως πηγαίνεις σε ένα δικηγόρο με κλειστά μάτια; Ούτε και σε ένα μηχανικό που θα σου χτίσει το σπίτι!
Θα καταφύγουν, λοιπόν, όταν υπάρχει λόγος ή και υποψία ακόμη ψυχολογικής διαταραχής. Και το λέω αυτό γιατί περιμένουν μερικοί να φτάσει «το μαχαίρι στο κόκαλο» για να κινητοποιηθούν!
Μπορώ λοιπόν να σας διαβεβαιώσω ότι η συνεργασία με τον ειδικό στέφεται με επιτυχία στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων.
Όταν όμως περιμένουμε ο χρόνος να γιατρέψει τα ψυχολογικά τραύματα, τότε είναι πολύ πιθανό να δημιουργήσουμε ουλές που θα παραμορφώσουν μόνιμα την προσωπικότητα του παιδιού και ίσως αφήσουμε άσχημα «απωθημένα» που κάποτε θα βγουν με τρόπο επώδυνο για το νέο άτομο.
- Πόσο επιδρά η κληρονομικότητα στη συμπεριφορά ενός παιδιού;
Αυτό δεν σημαίνει ότι και η κληρονομικότητα δεν επιδρά. Πάντως και την καλύτερη κληρονομικότητα να κουβαλάμε, όταν το περιβάλλον είναι αρνητικό, τότε έχουμε άσχημη εξέλιξη του παιδιού. Από την άλλη μεριά, και η άσχημη κληρονομικότητα, όταν βρεθεί σε πρόσφορο περιβάλλον ζεστής οικογενειακής ατμόσφαιρας και ορθής αγωγής, είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι μπορεί να εξουδετερωθεί! (Ας αναφέρω εδώ σαν παράδειγμα, παιδιά που τα πήραμε από πολύ άσχημες οικογενειακές συνθήκες και τα μπολιάσαμε σε μια νέα ισορροπημένη οικογένεια. Έγιναν άλλοι άνθρωποι).
Άρα η αγωγή και η συμπεριφορά μας απέναντι στα παιδιά είναι το παν και αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να τα πλάσουμε σύμφωνα με τις αρχές μας, ώστε αύριο να γίνουν άνθρωποι ευτυχισμένοι και χρήσιμοι στην κοινωνία. Ακόμη, ευχαριστημένοι από τον εαυτό τους και με πνευματική καλλιέργεια.
* Ο γιατρός, πατήρ Αντώνιος Ι. Στυλιανάκης, υπήρξε αριστούχος της Ιατρικής Σχολής (1984) του Α.Π.Θ. Είναι ειδικός Παιδοψυχίατρος - Ψυχοθεραπευτής και ασχολείται με ψυχολογικές θεραπείες παιδιών, εφήβων, νέων και οικογενειών. Παράλληλα έχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στα Παιδαγωγικά και τη Θεολογία.Υπήρξε ιδρυτικό μέλος διαφόρων κοινωνικών φορέων, όπως για τη διάδοση της Εθελοντικής Αιμοδοσίας και της Δωρεάς Οργάνων Σώματος, καθώς και της Χριστιανικής Ενώσεως Επιστημόνων Θεσσαλονίκης.
Εργάστηκε μεταξύ των άλλων, σαν ψυχοθεραπευτής στο Κέντρο Παιδοψυχικής Υγιεινής του Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων Θεσσαλονίκης, μέχρι το 1996 και μέχρι σήμερα, ιδιωτικά σαν ψυχοθεραπευτής παιδιών, εφήβων και νέων στην Θεσσαλονίκη.
Επίσης διετέλεσε Επιστημονικός Συνεργάτης του Ψυχολογικού Κέντρου Βορ. Ελλάδος και σήμερα είναι Επιστημονικός Σύμβουλος του Ελληνικού Παιδικού Χωριού (στο Φίλλυρο) που είναι βασισμένο στην ελληνορθόδοξη παράδοση και αγωγή.
Έχει κάνει κατά καιρούς διάφορες ομιλίες και δημοσιεύσεις για ψυχολογικά και θεολογικά θέματα και συμμετείχε σε τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές με θέματα που αφορούν την ψυχολογία και τα προβλήματα παιδιών και οικογενειών καθώς και το Άγιο Φως.
Είναι συγγραφέας των βιβλίων «Αποκρίσεις σε υπεύθυνους γονείς» (Αποστολική Διακονία, γ' εκδ. 2008), Δαιμονιζομένων Θεραπείες (Ψυχολογική και Θεολογική Έρευνα, Θεσσαλονίκη 2004), «Το Άγιο Φως στον Τάφο του Χριστού» (Συναξάρι 2008).
Το 1994 χειροτονήθηκε ιερομόναχος από τον Μητροπολίτη Φλωρίνης π. Αυγουστίνο Καντιώτη. Στη Θεσσαλονίκη δεν κατέχει έμμισθη θέση, αλλά ιερουργεί στον Άγιο Αθανάσιο (Εγνατίας 87) και στα μετόχια του Αγίου Όρους.
Βιβλιογραφία
• Άγχος και πνευματική ζωή, από Χ.Φ.Δ. xfd.gr 11.10.2008
• Ψυχολογία και πνευματική ζωή π. Αντωνίου Στυλιανάκη, ιατρού/παιδοψυχολόγου,
• Αποκρίσεις σε υπεύθυνους γονείς, εκδ. Αποστ. Διακονία, σ. 7-15.
• Βιογραφικό Σημείωμα: Online Βιβλιοπωλείο IANOS.gr
• Τα Βίντεο από www.YouTube, εταιρεία της Google
Πηγή: Αέναη επΑνάσταση | Sophia Ntrekou.gr
Περισσότερα Θέματα: Ψυχοθεραπευτικά, Κοινωνία
Μέριμνα για το αύριο (π. Αντωνίου)
Συνέδριο Ψηφιακά Μέσα και Ποιμαντική
της Εκκλησίας π. Αντώνιος Στυλιανάκης,
παιδοψυχίατρος -ψυχοθεραπευτής.
FaceBook:
Αέναη επΑνάσταση 10 Ιανουαρίου 2016 στις 5:27 μ.μ.
Χριστίνα-Ευάγγελος Αμπαρτζάκη-Μουρνιανός: Σοφία διάβασα μόνο μια φορά που δεν φτάνει το κείμενο και πιο πολύ ήθελα να σου μιλήσω για τον προβληματισμό μου... πιστεύω είσαι το κατάλληλο άτομο καθώς σε θεωρώ από τα πλέον έξυπνα. Λοιπόν έχω μείνει.... Κι αυτό διότι είμαι σε υπερδιέγερση... δε μπορώ να ησυχάσω.... Αυτό που περνώ τώρα δε το λέω άγχος...... αλλά μοναχική περιπέτεια... λόγω που δεν πολυβγαίνω και μόνη μου εδώ στο σπίτι όλο σκέφτομαι με τα ερεθίσματα που 'χω να σκέφτομαι... μπλα μπλα΄μπλά... συγνώμη. Επί του θέματος: αυτό που μου συμβαίνει εμένα τουλάχιστον είναι το εξής: αγχωνόμουν όταν καταλάβαινα ότι μια πράξη-μια σκέψη ήταν κάθετα αντίθετη στην Εκκλησιαστική Ζωή. Και δεν εννοώ κάτι που προσέβαλε άλλους παρά την παράβαση της εντολής. Κι ίσως να προσβάλλονταν ο Άγιος Θεός με το να μην είμαι τύπος κι υπογραμμος αλλά δε νομίζω να είναι κακός ο Θεός και να μην κατανοεί ενέργειες που υπαγορεύει η λανθάνουσα σκέψη μας λόγω της φύσης μας. Μου προσθέτει άγχος και καταπίεση να σκέφτομαι πως υπάρχουν τόσα απαγορευμένα "τοπία" κακίας για την καλοσύνη που θα 'πρεπε να είχαμε, από τη στιγμή που είμαστε μέσα σε ένα περιβάλλον αδιάφορο από γνήσιο πνευματικό ενδιαφέρον και επιπλέον το ενδιαφέρον αυτό επικεντρώνεται στην επιφάνεια κι όχι στην Ουσία. Λίγοι μας κερδίζουν από τους Πνευματικούς ανθρώπους αλλιώς θα ντρεπόμαστε λίγο. Με όλο το σεβασμό στο πρόσωπό σου παραθέτω αυτό το σχόλιο και σε ευχαριστώ που μου έδωσες αυτή την ευκαιρία... Ακόμη περισσότερο αν μπορέσεις να το συζητήσουμε. Ευχαριστώ · 10 Ιανουαρίου 2016
Σοφία Ντρέκου: Χριστίνα καλησπέρα και Καλή Χρονιά. Πολύ καλή η ερώτησή σου και χαίρομαι που την γράφεις στα σχόλια, γιατί συνήθως έχω πολλές ανάλογες στον inbox που δεν προλαβαίνω να απαντώ σε όλους. Αλλά εδώ θα την διαβάσουν κι άλλοι και θα λυθούν ελπίζω απορίες με την βοήθεια του Θεού.
Το άγχος του καθενός από εμάς Χριστίνα στον βαθμό που υπάρχει, σε ότι αφορά την αδυναμία τήρησης των εντολών του Θεού, δεν έχει να κάνει ούτε με την «ποιότητα» των εντολών, αλλά ούτε με την αυτονόητη αδυναμία μας να τις τηρήσουμε επακριβώς και απολύτως -αν το κάναμε αυτό θα είμασταν όλοι άγιοι ήδη-.
Το προαναφερθέν άγχος, ως ψυχολογική και όχι πνευματική κατάσταση, έχει να κάνει με προσωπικές προϋπάρχουσες αδυναμίες, ναρκισσιστικές ματαιώσεις, θέματα αυτοεκτίμησης, κλπ.
Ως εκ τούτου, η σύνδεση ψυχολογικών καταστάσεων, άγχος. κατάθλιψη κλπ. και πνευματικών, τήρηση εντολών, μετάνοια, κλπ. μόνο σύγχυση μπορεί να επιφέρει στον πιστό.
Ένα παράδειγμα: η αναζήτηση εργασίας ενός άνεργου για δουλειά μπορεί να του δημιουργεί άγχος. Αυτό το άγχος κατά κύριο λόγο δεν πηγάζει από τους κανόνες της αγοράς, ούτε από τις εργασιακές συνθήκες, αλλά από βαθύτερες προσωπικές αιτίες παθολογικές ή μη, κατά περίπτωση.
Κλείνοντας, η αδυναμία τήρησης των εντολών, να πυροδότηση προϋπάρχοντα άγχη μπορεί μόνο και όχι να τα δημιουργήσει. · 10 Ιανουαρίου 2016
