Αέναη επΑνάσταση: Χρόνης Αηδονίδης: Η παραδοσιακή μουσική είχε στόχο να μην ξεχνάμε τα σημαντικά

Χρόνης Αηδονίδης: Η παραδοσιακή μουσική είχε στόχο να μην ξεχνάμε τα σημαντικά

της Σοφίας Ντρέκου

Η ευθύτητα, η αξιοπρέπεια, η δωρικότητα, η πλήρης έλλειψη επιτηδευμένης έκφρασης, η αφοσίωση, η αντικατάσταση του περίπλοκου κατώτερου συναισθηματισμού με την απλή και απέριττη χάρη συνθέτουν την προσωπικότητα του Χρόνη Αηδονίδη.

Συνέντευξη του Χρόνη Αηδονίδη

στον Κ. Κεφαλογιάννη, 28.1.2014

Πρώτα, τον ακούς να τραγουδάει και αναρωτιέσαι τι ακριβώς είναι αυτό που κάνει τη φωνή του τόσο συγκινητική. Και μετά, συζητάς μαζί του. Και καταλαβαίνεις. Η πηγαία ευγένεια και η ανθρώπινη ζεστασιά των τραγουδιών του οφείλονται, πολύ απλά, στα δικά του ποιοτικά χαρακτηριστικά. Βλέπετε, δεν κουβαλάει μέσα του μονάχα τους ήχους μιας παλαιάς Ελλάδας που αργοσβήνει. Κουβαλάει κυρίως την αρχοντιά της...

Ερ: Το επίθετο Αηδονίδης προέκυψε λόγω φωνής;

Απ: Απ' όσο ξέρω, υπήρχε ένας προπάππους από την Ανδριανούπολη ο οποίος ήταν ψάλτης και είχε πολύ καλή φωνή. Εκείνη την εποχή, έτσι έβγαιναν τα ονόματα. Και ο πατέρας μου ήταν ιερέας στο χωριό και έψαλλε σωστά, και η μητέρα μου τραγουδούσε όλη την ημέρα, παρά τη φτώχεια και τις στερήσεις. Οι άνθρωποι είχαν πάντα την ανάγκη να ακούνε μουσική. Τότε, δεν υπήρχαν ραδιόφωνα, οπότε όσοι μπορούσαν να τραγουδήσουν τραγουδούσαν. Όσοι δεν μπορούσαν; Απλώς άκουγαν...

Ερ: Ο παραδοσιακός τραγουδιστής γεννιέται ή γίνεται;

Απ: Ξέρετε τι ήταν επί της ουσίας το παραδοσιακό τραγούδι όταν ξεκίνησε; Η εφημερίδα της εποχής. Ο λαϊκός ποιητής απέδιδε μέσω των στίχων του τα σημαντικά ιστορικά και κοινωνικά γεγονότα που έπεφταν στην αντίληψή του, κάποιος μουσικός έβαζε τη μελωδία, και έτσι τα νέα έφταναν από τη μια περιοχή στην άλλη τραγουδιστά! Με αυτό θέλω να πω ότι η παραδοσιακή μουσική είναι κυρίως προφορική. Έτσι διασώζεται, έτσι επέζησε μέχρι σήμερα. Όχι τόσο μέσω της θεωρίας, όσο μέσω της πράξης. Θεωρώ, λοιπόν, ότι το πρώτο στοιχείο που πρέπει να έχει κάποιος για να τραγουδήσει παραδοσιακή μουσική είναι το ταλέντο, η αγάπη και το μεράκι.

Χρειάζεται, επίσης, η ικανότητα να αφομοιώνεις αυτό που ακούς και κυρίως να το καταλαβαίνεις. Προσωπικά, δεν έγινα ποτέ επαγγελματίας τραγουδιστής. Δούλευα ως λογιστής στο Σισμανόγλειο και χάρη σε αυτήν τη δουλειά μπόρεσα να αντιμετωπίσω το τραγούδι με ειλικρινή αγάπη και όχι με τη στυγνή λογική τού «Πάμε στη συναυλία να πούμε δυο τραγούδια, να πάρουμε τα λεφτά και να φύγουμε». Ο κόσμος καταλαβαίνει όσους τον κοροϊδεύουν και εκείνους που τραγουδούν με την καρδιά τους.

Ερ: Υπηρετείτε το παραδοσιακό τραγούδι σχεδόν εξήντα χρόνια. Σκεφτήκατε ποτέ να τραγουδήσετε κάποιο άλλο είδος;

Απ: Στις αρχές της δεκαετίας του '80, ο Μάνος Χατζιδάκις διοργάνωνε στα Ανώγεια της Κρήτης μουσικό φεστιβάλ και με κάλεσε. Πριν από τη συναυλία, θυμάμαι, κάναμε πρόβα με τους μουσικούς –σπουδαίοι όλοι τους, ο Κόρος στο βιολί, ο Τάσος Χαλκιάς στο κλαρίνο, ο μπάρμπα Στεφανίδης στο κανονάκι. Έπαιζαν δίχως παρτιτούρες, φυσικά, από μνήμης! Ο Μάνος μάς άκουσε και έμεινε άναυδος: «Ρε, παιδιά, αυτά έπρεπε να λέγονται λαϊκές όπερες», μας είπε! Αργότερα, όταν τρώγαμε όλοι μαζί, μου ζήτησε να πω ένα τραγούδι a cappella. Εντυπωσιάστηκε: «Εσύ θα έκανες καριέρα και στο έντεχνο», μου λέει. «Μαέστρο, εγώ είμαι ταγμένος στο παραδοσιακό τραγούδι», του απάντησα, και το σεβάστηκε. Μετά το τέλος της συναυλίας, ο Χατζιδάκις πήρε το μικρόφωνο για να ανακοινώσει σε όλους: «Απόψε, ο Αηδονίδης μάς δίδαξε ελληνική μουσική».

Ερ: Μετά, όμως, ήρθε Το Βλέφαρό μου, που ακόμα και σήμερα έχει χιλιάδες views στο ίντερνετ. Και είναι έντεχνο...

Απ: Το Βλέφαρό μου μού το έφερε ο Νίκος Κυπουργός με μια κασέτα και μου λέει: «Θέλω να κάνω ένα δίσκο με 25 τραγούδια και 25 τραγουδιστές που θα περιλαμβάνει όλο το φάσμα της ελληνικής μουσικής. Μου αρέσει πολύ το ύφος το δικό σου, το θρακομακεδονικοβαλκανικό... Οπότε, έχω ένα τραγούδι για σένα με στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου».

Όταν το άκουσα, μου άρεσαν τα λόγια, είναι ένα νανούρισμα με παραδοσιακά στοιχεία, αλλά μουσικά, όπως είπα και στον Νίκο, δεν το ένιωσα κοντά μου. Εκείνος, όμως, επέμενε: «Πείραξέ το, φέρ' το στα μέτρα σου και έλα στο στούντιο να το ακούσουμε». To πείραξα πράγματι και τo πήγα στο στούντιο. Το είπα μία φορά, ο Κυπουργός χοροπήδαγε και πήρε τη Λίνα τηλέφωνο: «Πρέπει να ακούσεις τι έφτιαξε ο Αηδονίδης»! Από τότε δεν έχω πάει πουθενά να τραγουδήσω και να μην μου το ζητήσουν.

Ερ: Γιατί τραγουδάτε κυρίως λυπητερά τραγούδια;

Απ: Υπάρχουν και χαρωπά τραγούδια που θα μπορούσα να πω. Αλλά προτιμώ τα λυπημένα. Εκεί φαίνεται η τέχνη του τραγουδιστή. Τα χαρωπά μπορούν να τα πουν όλοι. Τα λυπητερά όχι...

Ερ: Σας ενοχλεί η σημερινή Ελλάδα;

Απ: Δεν με ενοχλεί, με πονάει. Σας είπα και πριν ότι η παραδοσιακή μουσική είχε στόχο να μην ξεχνάμε τα σημαντικά. Αλλά τα ξεχνάμε. Ως λαός, ξεχνάμε εύκολα. Δεν επιτρέπεται έπειτα από τόσα και τόσα που έχουμε περάσει –τουρκοκρατία, κατοχές, εμφυλίους, δικτατορίες– να πάθουμε τέτοιο χουνέρι! Εντάξει, έχουμε επιβιώσει και από χειρότερα, θα επιβιώσουμε και από την κρίση. Ξεχνάμε όμως. Και με πονάει.

Πηγή: Αέναη επΑνάσταση - Sophia Ntrekou.gr

Περισσότερα: Χρόνης Αηδονίδης, Συνεντεύξεις

Απεβίωσε ο μεγάλος μουσικοδιδάσκαλος Χρόνης Αηδονίδης

Βίντεο: «Βλέφαρο μου» Μουσική: Νίκος Κυπουργός ~ Τα Μυστικά του

Κήπου, Τραγούδι: Χρόνης Αηδονίδης, Στίχοι: Λίνα Νικολακοπούλου.

Έλα ύπνε, πάρ' το σε μετάξι επάνω βάλ'το σιγά

Κι από μέλι γάλα νά 'ν' του ονείρου του η σκάλα πλατιά

Βλέφαρό μου σκαλιστό αχ! τυχερό μου

μη χαράζεις άστρο της αυγής μη μου τρομάζεις

Ο Χρόνης Αηδονίδης γεννήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 1928, στην Καρωτή, ένα χωριό κοντά στο Διδυμότειχο. Γιος του ιερέα Χρήστου και της Χρυσάνθης Αηδονίδη, είναι ο δεύτερος από τα πέντε αδέλφια του. Στο χωριό του, στην Καρωτή, πέρασε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια κι εκεί έμαθε τα πρώτα του τραγούδια και μυήθηκε στον κόσμο της παραδοσιακής μουσικής, πρώτα από τη μητέρα του, που γνώριζε τα περισσότερα τραγούδια της Θράκης κι έπειτα απ' τους πλανόδιους μουσικούς.

Μαθητής ακόμα, διδάσκεται βυζαντινή μουσική, από τον πατέρα του και μετά από τον δάσκαλο Μιχάλη Κεφαλοκόπτη και ολοκλήρωσε αργότερα τις σπουδές του στη βυζαντινή μουσική, στην Αθήνα, στο Ελληνικό Ωδείο, κοντά στον Θεόδωρο Χατζηθεοδώρου.

Αργότερα διορίστηκε ως κοινοτικός δάσκαλος σε ένα χωριό της βουλγαρικής μεθορίου, τα Πετρωτά. Το 1950 βρίσκεται στην Αθήνα και δουλεύει στο Σισμανόγλειο Νοσοκομείο ως λογιστής.

Το 1953 γνώρισε τον λαογράφο Πολύδωρο Παπαχριστοδούλου, ο οποίος του πρότεινε να συμμετέχει στην εκπομπή του «Θρακικοί Αντίλαλοι», στο κρατικό ραδιόφωνο. Διστακτικός στην αρχή ο Χρόνης Αηδονίδης εντέλει θα αποφασίσει να λάβει μέρος στην προσπάθεια διάσωσης της ελληνικής μουσικής παράδοσης.

Από τότε και με τη βοήθεια του Πολύδωρου Παπαχριστοδούλου, παίρνει μέρος στις εκπομπές του, συμμετέχοντας πολύ σύντομα ως μονωδός στη Χορωδία του Παντελή Καββακόπουλου. Αργότερα συμμετέχει και στη χορωδία του Σίμωνα Καρά, ενώ από το 1957, αναλαμβάνει τακτική εβδομαδιαία εκπομπή στο ραδιόφωνο, προβάλλοντας το μουσικό θησαυρό της πατρίδας του, της Θράκης. Ήταν η πρώτη φορά που τα Θρακιώτικα τραγούδια ακούγονταν σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας.

Βίντεο: «Μαύρο μου χελιδόνι - Ανατολική Ρωμυλία (Χρόνης Αηδονίδης)» παρουσιάζονται εικόνες από τις χαμένες πατρίδες του Ελληνισμού (Μικρά Ασία, Πόντο, Ανατολική Θράκη, Ανατολική Ρωμυλία). Ν' ακούσουμε και την συγκινητική ερμηνεία του Χρόνη Αηδονίδη σ' ένα αγαπημένο μας παραδοσιακό τραγούδι, της ξενιτιάς από τo Μπογιαλίκι Ανατολικής Ρωμυλίας. Πρόκειται για ένα καθιστικό σκοπό (Σουμπέτι λέγεται στη Θρακιώτικη διάλεκτο), το οποίο ερμηνεύει με μοναδικό τρόπο ο μεγάλος Χρόνης Αηδονίδης. Περιλαμβάνεται στον δίσκο: «Από τη Θράκη του Ορφέα και του Διονύσου - Χοροί και τραγούδια της Ανατολικής Ρωμυλίας».

Μαύρο μου χελιδόνι από την Αραπιά

άσπρο μου περιστέρι από τον τόπο μου.

Εσείς ψηλά πετάτε, για χαμπηλώσετε

κι ανοίξτε τα φτερά σας κι τα φτιρούδια σας

Να γράψω ένα γράμμα κι μια ψηλή γραφή

στη μάνα μ' κι στ' αδέρφια μ' και στην αγάπη μου.

Αέναη επΑνάσταση by Sophia Ntrekou.gr

αρχείο facebook

Van Gel Span: Γιανγκίν σημαίνει πυρκαγιά στα τούρκικα. Όταν αντικρύζω απέναντι από την Ζαγορά Μαγνησίας ή από ένα τσιπουράδικο της Νέας Ιωνίας Βόλου αναπολώ το απέναντι ομώνυμο βιλαέτι (νομό) της Μανίζα με πρωτεύουσα τη Σμύρνη, ένα δάκρυ κυλά στο μάγουλο μου, με το τραγούδι του Χρόνη ...

Χρόνης Αηδονίδης - Σαν της Σμύρνης το Γιαγκίνι