Ο ορθόδοξος Άγιος Βαλεντίνος: ο βίος και το μαρτύριο του αγίου Βαλεντίνου στις 14 Φεβρουαρίου του 268 μ.Χ. (αφιέρωμα)

Του αγίου Βαλεντίνου...

Πρόταση Αγιοκατάταξης

Εργασία, Έρευνα Σοφία Ντρέκου
Αρθρογράφος (BSc in Psychology)

Εισαγωγή 

Μια μελέτη αγαπητοί αναγνώστες με ορθόδοξη θεολογική αναφορά και γνώση, ώστε να γνωρίζουμε τους Αγίους μας ως μίμηση της καθημερινής επΑναστατικής μας προτροπής. Η εορτή τού Αγίου Βαλεντίνου φανερώνει την βαθύτερη ανάγκη, του ανθρώπου, για μεταφυσική νοηματοδότηση των σοβαρών υπαρξιακών του σχέσεων. Όσον αφορά την εμπορευματοποίηση της εορτής, δεν είναι το μόνο περιστατικό εμπορευματοποίησης σοβαρών καταστάσεων. (Βλ. ΕΔΩ)

Η εορτή είναι ξενόφερτη, αλλά ο Άγιος έζησε πριν το σχίσμα των Εκκλησιών, όπως οι περισσότεροι Άγιοι και οι περισσότερες Αγίες μας. Η ζωή του δεν είχε καμία σχέση με ερωτικά και το ιερό του σκήνωμα είναι στην Μυτιλήνη.

Ο άγιος Βαλεντίνος έχει σχέση με την «ημέρα των ερωτευμένων»;

Ο άγιος Βαλεντίνος (Βλ. Ουαλεντίνος ο Ιερομάρτυρας) είναι ένας άγιος ιερέας της Ρώμης, που θανατώθηκε από τους Ρωμαίους τον 3ο αιώνα μ.Χ. Είναι λοιπόν ένας ορθόδοξος άγιος, αφού η αρχαία Εκκλησία της Δυτικής Ευρώπης (των πρώτων χιλίων χρόνων μετά Χριστόν) είναι κι αυτή ορθόδοξη.

Ο άγιος Βαλεντίνος όμως δεν έχει σχέση με κάποια «ημέρα των ερωτευμένων». Απ' ό,τι καταλαβαίνω, διαβάζοντας το παρακάτω post, απλά έτυχε η ημέρα του μαρτυρίου του (δηλ. η εορτή της μνήμης του) να συμπίπτει με την αρχαία ειδωλολατρική γιορτή Lupercalia (λουπερκάλια - γιορτή του «θεού Λύκου», Lupercus, που μετά ταυτίστηκε με τον Πάνα και το Φαύνο), μια γιορτή γονιμότητας των αρχαίων Ρωμαίων για την καινούργια άνοιξη (στοιχεία γι' αυτήν εδώ).

Σε πολλές περιπτώσεις, π.χ. τις Απόκριες, τα έθιμα των αρχαίων εορτών παρέμειναν στο λαό και μετά την αποδοχή του χριστιανισμού, παίρνοντας όμως χριστιανικό περιεχόμενο. Έτσι ο άγιος Βαλεντίνος «μετατράπηκε» σε «άγιο των ερωτευμένων» ή -πιο σωστά- η μέρα της μνήμης του παρέμεινε ως «ημέρα των ερωτευμένων».

Κατά τον ίδιο τρόπο π.χ. στη δυτική Ευρώπη η εορτή της αγίας Βαλπούργκας (Walpurga) (ορθόδοξης αγίας της Γερμανίας του 8ου αιώνα - δες εδώ), 1 Μαΐου, συνέπεσε με τη μεγάλη ετήσια συνάντηση των μάγων στο όρος Μπλόκσμπεργκ (Blocksberg), κι έτσι αυτή η συνάντηση ονομάστηκε «Βαλπουργία Νύχτα».

Ομοίως η εορτή των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης συνδέθηκε με τα προχριστιανικά πυρολατρικά έθιμα της Βόρειας Ελλάδας και προέκυψαν τα Αναστενάρια. Η λαϊκή εθιμολογία του Κλήδονα (με τις μαντείες και το πήδημα πάνω απ' τη φωτιά) κ.π.ά. ανήκει σ' αυτή την κατηγορία.

Οι ιστορίες που προσπαθούν να εμφανίσουν τον άγιο Βαλεντίνο ως προστάτη ερωτευμένων μπορεί να είναι αληθινές, αλλά μάλλον ερμηνεύτηκαν αργότερα ως εξήγηση στον παράδοξο χαρακτήρα του «εορτασμού» του.

• Τώρα, κακό είναι να θεωρείται «άγιος του έρωτα» ένας ορθόδοξος άγιος; Η σκέψη μου είναι η εξής:

Η αγιότητα είναι ένωση με το Θεό και η ένωση αυτή ονομάζεται «θείος έρως» (θεϊκός έρωτας). Συνεπώς, κάθε ορθόδοξος άγιος είναι ΚΑΙ ερωτικός άγιος. Ιδιαίτερα ερωτικός είναι π.χ. ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος, που έγραψε και πάρα πολλά ερωτικά ποιήματα για το θέμα αυτό, στα οποία περιγράφει την ενότητά του με το Θεό, το θεϊκό έρωτά του.

• Σε αναφορά στον ανθρώπινο έρωτα (μεταξύ ανθρώπων), το λογικό θα ήταν να γιορτάζει ένα ζευγάρι αγίων ως «προστάτες των ερωτευμένων», όπως αυτοί που αναφέρονται εδώ. Ένας μόνο άγιος, ως «άγιος των ερωτευμένων», μάλλον τραγική μοναξιά θυμίζει, παρά αληθινή ερωτική σχέση, δηλ. σχέση αγάπης.

Και ας μην ξεχνάμε ότι ο έρωτας, στην Ορθοδοξία, είναι ο δρόμος που περνάει μέσα απ' το γάμο και οδηγεί στην αγιότητα. Όχι μια σχέση για «να περνάμε καλά», που κρατάει όσο περνάμε καλά και μετά τη διαλύουμε και πάμε γι' άλλα. Αυτή η μοναχική ΔΗΘΕΝ ΕΡΩΤΙΚΗ ζωή του σύγχρονου ανθρώπου, που έχει χάσει τη μπάλα προ πολλού, είναι μάλλον αυτό που ταιριάζει γάντι σ' ένα «μοναχικό» άγιο ως άγιο των ερωτευμένων, αντί για ένα ζευγάρι ΠΑΝΤΡΕΜΕΝΩΝ αγίων, που θα ταίριαζε κανονικά, αν είχαμε αγάπη κι όχι (εγωιστική ή πονεμένη) μοναξιά.

Παρομοίως, ο άγιος Υάκινθος, που εδώ και κάποια χρόνια μυθολογήθηκε ως δήθεν «δικός μας» άγιος των ερωτευμένων, δεν έχει καμία σχέση με το θέμα, εκτός από το ότι τυχαίνει να έχει όνομα λουλουδιού. Όχι πως είναι κακό να τον τιμάμε, ίσα ίσα (βέβαια πρέπει να μην ξεχνάμε πως είναι ένας ορθόδοξος άγιος κι όχι αφορμή για πολιτιστικές εκδηλώσεις χωρίς καμία αναφορά στο Χριστό).

Δείτε: Ο Άγιος Υάκινθος: ο Βίος και η σχέση του με τον έρωτα (3 Ιουλίου)

Το πρόβλημα, κατά τη γνώμη μου, με την ημέρα του αγίου Βαλεντίνου, είναι ότι πάρα πολλές φορές διαφημίζεται σαν ημέρα σεξουαλικών απολαύσεων. Αυτό είναι και το πραγματικό αρχαίο και ειδωλολατρικό πρόσωπό της, εντελώς αντίθετο από τον ορθόδοξο εορτασμό ενός αγίου, που οδηγεί τον άνθρωπο στο αιώνιο Φως (και στην ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ αγάπη), όχι στο κρεβάτι!... Αλλά για τους εκμεταλλευτές των ερωτικών απωθημένων του λαού, σκασίλα τους για την ορθοδοξία και τους αγίους και το Φως.

Παιδιά, διαλέξτε τον άγιο, όχι το «ελεύθερο σεξ». Αυτό έχω να πω μόνο. Το σώμα σας δεν είναι μόνο εργαλείο πόθου και ηδονής, αλλά ιερός ναός του Χριστού και του Αγίου Πνεύματος.

Εσείς τώρα δεν ξέρετε τίποτα για τους αγίους, τον παράδεισο, το Χριστό κ.τ.λ. Ή μάλλον ξέρετε μερικά πράγματα στραβά, όπως σας τα έχουν μάθει με λάθος τρόπο. Κι όμως μάθετε από αύριο (αν δε θέλετε από σήμερα) τι είναι το Φως του Θεού, τι είναι και πώς έζησαν οι άγιοι, πόσο αληθινός είναι ο παράδεισος και πώς ο άνθρωπος έρχεται σ' αυτόν. Και μετά διαλέξτε - τότε θα διαλέξετε στ' αλήθεια ελεύθερα, γιατί χωρίς να ξέρετε τίποτα δε μπορείτε να διαλέγετε ελεύθερα. Και μετά μαζί, αγαπημένοι, ζευγάρι, προχωρήστε -αν θέλετε- προς αυτό το άγιο και ζωντανό Φως. 

Εύχομαι ο άγιος Βαλεντίνος να σας ευλογεί 

και να σας προστατεύει, και να έχετε ΑΓΑΠΗ 

κι όχι σαρκικό πόθο, που μόνος του σύντομα 

θα σας ανοίξει πληγές. Διαβάστε: Η Οδός του Έρωτα

Ο άγιος ιερομάρτυρας Βαλεντίνος και, κάτω δεξιά, το Κολοσσαίο, 

τόπος μαρτυρίου χιλιάδων αγίων χριστιανών των αρχαίων χρόνων

► Δείτε: Αρχαίοι διωγμοί και Μάρτυρες: Ιστορικά στοιχεία για τους αρχαίους διωγμούς κατά των χριστιανών και τους μάρτυρες της Εκκλησίας

Τα αρχαία μαρτυρολόγια της Εκκλησίας της Ρώμης σημειώνουν τη 14η Φεβρουαρίου ως ημέρα μνήμης του «μάρτυρος Βαλεντίνου, πρεσβυτέρου Ρώμης» (Valentinus = σθεναρός στα λατινικά). Δυστυχώς τα ιστορικά στοιχεία που έχουμε για τον άγιο είναι ελλιπή.

Το μαρτύριο του αγίου στη Ρώμη

Ο άγιος Βαλεντίνος έζησε στη Ρώμη τον 3ο αιώνα και ήταν ιερέας ο οποίος βοηθούσε τους μάρτυρες κατά τη διάρκεια των διωγμών από τον αυτοκράτορα Κλαύδιο Β’ το Γότθο. Η μεγάλη αρετή και η κατηχητική δράση του αγίου είχαν γίνει γνωστές. Έτσι συνελήφθηκε και παρουσιάστηκε ενώπιον του αυτοκρατορικού δικαστηρίου…

«Γιατί, Βαλεντίνε, θέλεις να είσαι ο φίλος των εχθρών μας και απορρίπτεις τη φιλία μας;» ρώτησε ο αυτοκράτορας, τότε ο άγιος απάντησε, «Άρχοντα μου, αν ήξερες το δώρο του Θεού, θα ήσουν ευτυχής και μαζί σου η αυτοκρατορία σου, θα απορρίπτατε τη λατρεία των ειδώλων και θα λατρεύατε τον αληθινό Θεό και τον Υιό του Ιησού Χριστό».

Ένας από τους παρόντες δικαστές διέκοψε τον άγιο ρωτώντας τον τι πιστεύει για το Δία και τον Ερμή, τότε ο άγιος Βαλεντίνος θαρραλέα απάντησε «Είναι άθλιοι, και πέρασαν τη ζωή τους μέσα στη διαφθορά και το έγκλημα!» Ο δικαστής, εξαγριωμένος, φώναξε, «βλασφήμησε ενάντια στους Θεούς και ενάντια στην αυτοκρατορία!».

Ο αυτοκράτορας εν τούτοις συνέχισε τις ερωτήσεις του με περιέργεια, ικανοποιημένος μιας και βρήκε την ευκαιρία να μάθει ποια ήταν επιτέλους η πίστη των Χριστιανών. Ο Βαλεντίνος βρήκε λοιπόν το θάρρος να τον προτρέψει να μετανοήσει για το αίμα των Χριστιανών που είχε χύσει. «Πίστεψε στον Ιησού Χριστό, βαφτίσου και θα σωθείς, και ήδη από αυτή τη στιγμή θα διασφαλίσεις τη δόξα της αυτοκρατορίας σου και το θρίαμβο των όπλων σου». Ο Κλαύδιος άρχισε να πείθεται, και να λέει σε εκείνους που ήταν παρόντες: «ακούστε τι όμορφη διδασκαλία που μας κηρύττει αυτός ο άνθρωπος». Αλλά ο έπαρχος της Ρώμης, δυσαρεστημένος, άρχισε να φωνάζει «Δείτε πώς αυτός ο Χριστιανός παραπλανεί τον Πρίγκηπά μας».

Τότε ο Κλαύδιος, παρέπεμψε τον άγιο σε άλλο δικαστή. Αυτός ονομάζονταν Αστέριος, είχε ένα μικρό κορίτσι που ήταν τυφλό δύο χρόνια. Ακούγοντας για τον Ιησού Χριστό, πως είναι το Φως του κόσμου, ρώτησε το Βαλεντίνο εάν θα μπορούσε να δώσει εκείνο το φως στο παιδί του. 

Ο άγιος Βαλεντίνος λοιπόν, έβαλε το χέρι του στα μάτια της και προσευχήθηκε: «Κύριε Ιησού Χριστέ, αληθινό Φως, φώτισε αυτό το τυφλό παιδί» Ω θαύμα μέγα! Το παιδί είδε! Έτσι ο δικαστής με όλη την οικογένειά του ομολόγησε Χριστό. Νήστεψαν για τρεις ημέρες, κατέστρεψαν τα είδωλα που είχαν στο σπίτι τους και τέλος έλαβαν το άγιο βάπτισμα.

Μόλις ο αυτοκράτορας έμαθε για όλα αυτά τα γεγονότα, σκέφτηκε αρχικά να μην τους τιμωρήσει, όμως η σκέψη πως στα μάτια των υπηκόων του θα φανεί αδύναμος τον ανάγκασε να προδώσει το αίσθημα δικαίου που είχε. 

Έτσι λοιπόν ο άγιος Βαλεντίνος μαζί με άλλους Χριστιανούς αφού πρώτα τους βασάνισαν τους αποκεφάλισαν στις 14 Φεβρουαρίου του έτους 268 (ή 269). 

Τα λείψανα του αγίου στην Αθήνα

Μετά το μαρτύριο κάποιοι χριστιανοί περιμάζεψαν το σώμα του αγίου και λίγο από το αίμα του σε κάποιο φιαλίδιο. Το σώμα του Μάρτυρα μεταφέρθηκε και θάφτηκε στις Κατακόμβες της αγίας Πρίσκιλλας, τόπο κατεξοχήν ενταφιασμού των μαρτύρων.

Με την πάροδο του χρόνου, κατά κάποιο τρόπο «λησμονήθηκε» δεδομένου ότι σχεδόν καθημερινά ενταφιάζονταν σε αυτές τις κατακόμβες νέοι μάρτυρες για αρκετούς αιώνες. Η ανάμνηση όμως του μαρτυρίου του αγίου Βαλεντίνου παρέμεινε ζωηρή, ιδιαίτερα στην τοπική Εκκλησία της Ρώμης. Επίσημα η μνήμη του αγίου Βαλεντίνου θεσπίστηκε το 496 από τον Πάπα άγιο Γελάσιο.

Έτσι περνούν 15 αιώνες και φθάνουμε στα 1815 οπότε η θεία βούληση έμελλε να «ταράξει» την αιώνια ανάπαυση του αγίου. Τότε τα λείψανα δωρήθηκαν από τον Πάπα σε κάποιον ευγενή Ιταλό ιερέα (κατά την συνήθεια της εποχής). Ύστερα τα λείψανα «χάνονται» πάλι μέχρι το 1907 οπότε τα ξαναβρίσκουμε στη Μυτιλήνη! στο ρωμαιοκαθολικό ναό της Παναγίας.

Φαίνεται πως μετά το θάνατο του κληρικού αυτού κάποιος απόγονος του ο οποίος είχε κληρονομήσει τα λείψανα πρέπει να μετανάστευσε στη Μυτιλήνη, στην οποία τότε υπήρχε ακμάζουσα κοινότητα δυτικό-ευρωπαίων ρωμαιοκαθολικών Χριστιανών. Εκεί λοιπόν παραμένουν μέχρι και το 1990 οπότε και μεταφέρονται στην Αθήνα στο ναό των αγίων Φραγκίσκου και Κλάρας της Ιταλικής παροικίας, όπου και βρίσκονται μέχρι σήμερα. 

Saint Valentine in Mosaic

Άγιος Βαλεντίνος ο Έλληνας

Αρχικά θα πρέπει να πούμε πως επαρκή στοιχεία για την εθνική καταγωγή του αγίου δεν υπάρχουν εκτός κάποιες (αποχρώσες) ενδείξεις πως ο άγιος ήταν ελληνικής καταγωγής. Ενδεικτικά θα αναφέρουμε πως η αρχαιότερη απεικόνιση του αγίου που φέρει την επιγραφή «O ΑΓΙΟC BAΛΕΝΤΙΝΟC» στα ελληνικά, βρίσκεται στην εκκλησία της Παναγίας της Αρχαίας (Santa Maria Antiqua) του 6ου αιώνα η οποία ήταν η ενορία των Ελλήνων της Ρώμης.

Στο ναό αυτό τιμούσαν ιδιαίτερα τους Έλληνες αγίους και γενικά τους εξ’ Ανατολής. Την αγιογράφηση και την ανακαίνιση του ναού είχε παραγγείλει ο Έλληνας Πάπας Ιωάννης ο Ζ’ (705-707) και την τελείωσαν οι διάδοχοί του, μεταξύ των οποίων ο τελευταίος Έλληνας Πάπας Ρώμης Ζαχαρίας (741-752). Ίσως όμως δεν είναι τυχαίο ότι μετά από 17 αιώνες τα λείψανα ήρθαν στην Ελλάδα. Το θέμα όμως εδώ χωρά ακόμη πολύ έρευνα. 

Saint Valentine baptizing Saint Lucilla, 1500 »

περισσότερες πληροφορίες στην βιβλιογραφία

Άγιος Βαλεντίνος προστάτης των ερωτευμένων

Εκτός από τα ιστορικά στοιχεία που έχουμε για τον άγιο Βαλεντίνο, η ζωή του συνοδεύεται από διάφορους θρύλους, όπως αυτή που τον θέλει προστάτη των ερωτευμένων.

Ο άγιος που είχε τη φήμη του ειρηνοποιού, κάποια μέρα ενώ καλλιεργούσε στον κήπο του τριαντάφυλλα, άκουσε ένα ζευγάρι να μαλώνει πολύ έντονα. Αυτό συγκλόνισε τον άγιο, ο οποίος αφού έκοψε ένα τριαντάφυλλο 🌹, βγήκε στο δρόμο πλησίασε το ζευγάρι και τους παρακάλεσε να τον ακούσουν. Αυτοί έστω και ανόρεκτα υπάκουσαν, ο άγιος αφού τους πρόσφερε το τριαντάφυλλο τους ευλόγησε. Αμέσως η αγάπη επανήλθε ανάμεσα τους, λίγο αργότερα αυτοί επέστρεψαν και ζήτησαν στον άγιο να ευλογήσει το γάμο τους.

Άλλη παράδοση αναφέρει πως μια από τις κατηγορίες εναντίον του αγίου ήταν πως είχε απειθαρχήσει στην εντολή του αυτοκράτορα να μην συνάπτουν γάμο άνδρες που δεν είχαν εκπληρώσει τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις, ενώ ο άγιος είχε ευλογήσει το γάμο νεαρών Χριστιανών στρατιωτών με τις αγαπημένες τους.

Πέρα από όλα αυτά πιθανότατα η επιλογή του ως «αγίου των ερωτευμένων» να σχετίζεται και με την ειδωλολατρική γιορτή των Λουπερκαλίων, γιορτή της γονιμότητας, που εορτάζονταν από τους Ρωμαίους στις 15 Φεβρουαρίου. 

Άλλοι συνδέουν τη γιορτή με την εποχή του ζευγαρώματος των πουλιών κατά την περίοδο αυτή. Σίγουρο πάντως είναι πως ο άγιος δεν έχει καμία σχέση με το εμπόριο (marketing) των λουλουδιών, των δώρων και των κοσμικών κέντρων που ευτελίζουν τον Έρωτα, το μεγάλο αυτό δώρο του Θεού. 

Άγιος Βαλεντίνος και Ορθοδοξία

Πολλοί είναι όμως αυτοί που προβάλλουν την ένσταση πως ο άγιος Βαλεντίνος δεν αναφέρεται πουθενά στο εορτολόγιο της Ορθόδοξής Εκκλησίας. Πράγματι στις 14 Φεβρουαρίου στο εορτολόγιο της Εκκλησίας μας αναφέρονται οι όσιοι Αυξέντιος, Μάρωνας και οι νεομάρτυρες Νικόλαος και Δαμιανός. Η εξήγηση είναι απλή: την αρχαία εποχή που συντάσσονταν οι αγιολογικοί κατάλογοι, τα συναξάρια και τα μαρτυρολόγια είχαν καθαρά τοπικό χαρακτήρα και η φήμη ενός αγίου δεν σήμαινε πως εκτεινόταν σε όλη την Εκκλησία. 

Έτσι υπάρχουν άγιοι που τιμώνταν σε μία περιοχή πολύ ενώ σε άλλη ήταν εντελώς άγνωστοι, π.χ ο άγιος Δημήτριος που είναι πασίγνωστος σε όλη την Ανατολική Εκκλησία, στη Δύση δεν τιμάται καθόλου, είναι σχεδόν άγνωστος, αυτό όμως δε σημαίνει πως δεν είναι άγιος. Άλλο παράδειγμα από τη σύγχρονη Εκκλησία: ο άγιος Χρυσόστομος Σμύρνης (†1922) ενώ στην Ελλάδα είναι γνωστός, στη Ρωσία είναι παντελώς άγνωστος, αυτό δε σημαίνει βέβαια ότι δεν είναι άγιος.

Ο άγιος Βαλεντίνος είναι άγιος της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας και δεν τίθεται θέμα επειδή τιμάται στη Δύση σήμερα, το Σχίσμα –η μεγάλη αυτή τραγωδία και μέγα σκάνδαλο της διαίρεσης των Χριστιανών- ήρθε πολύ αργότερα. Όσοι λοιπόν τιμούν τον άγιο Βαλεντίνο έργο θεάρεστο επιτελούν γιατί «Θαυμαστός ὁ Θεός ἐν τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ… καί ὁ Θεός ἡμῶν ἐν ἁγίοις ἐπαναπαύεται». 

Τιμή μάρτυρος - Μίμησις μάρτυρος

Τιμούμε τους αγίους μας και τον άγιο Βαλεντίνο όταν μιμούμαστε το θάρρος τους να διακηρύττουν την πίστη τους στο Σωτήρα Χριστό ακόμη και με κόστος την ίδια τους τη ζωή. Τους τιμούμε όταν τους επικαλούμαστε να πρεσβεύσουν στον Θεό να μας ελεήσει και να συγχωρέσει τις πολλές μας αμαρτίες. Τους τιμούμε όταν μας είναι υποδείγματα κατά Χριστόν ζωής. Δεν τιμούμε τους αγίους όταν εξαντλούμε την «τιμή» τους σε κοσμικές διασκεδάσεις και γλέντια στην καλύτερη περίπτωση… Τιμή μάρτυρος – Μίμησις μάρτυρος!

• Σημείωση: Ταπεινή επιθυμία μας, απ' αυτό το μπλογκονήσι, είναι να επανέλθει η τιμή του αγίου μάρτυρα Βαλεντίνου στο ορθόδοξο αγιολόγιο (στο Πανάγιον Ορθοδόξων Αγίων του Γ. Πιπεράκι, πάντως, αναφέρεται, με παραπομπή στο Αγιολόγιον του Τσολακίδου). Στα πλαίσια αυτής της επιθυμίας, δημοσιεύουμε ένα απολυτίκιο για τον άγιο, που έγραψε ένας φίλος και δημοσιεύεται για πρώτη φορά (ελπίζω να μη μας κατηγορήσει κανείς ότι κάνουμε ό,τι μας κατεβεί - το τροπάριο αυτό είναι ιδιωτικό, το επισημαίνουμε, δεν αναφέρεται στα βιβλία της Εκκλησίας).

Ψάλλεται κατά το «Τον συνάναρχον Λόγον».

Ιησούν τον Θεόν σου πολύ ηγάπησας, 

τον δε πλησίον τιμήσας και διά τούτο σφαγείς, 

Βαλεντίνε ιερέ και Ρώμης καύχημα, της ασεβείας 

την τιμήν και την του Λύκου εορτήν κατήργησας αίματί σου, 

και ουρανόθεν πρεσβεύεις Φως ανατείλαι ταις καρδίαις ημών.

by Αέναη επΑνάσταση | www.Sophia-Ntrekou.gr

Βιβλιογραφία

• ΝΕΚΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ / o-nekros.blogspot.gr
• Encyclopedia New Advent (www.newadvent.org)
• Patron Saints Index (www.catholic-forum.com/saints/indexsnt.htm)
• Oxford Dictionary of Saints / www.oxfordreference.com
• Ελληνισμός & Ορθοδοξία, Εκδόσεις PSL, σελ. 557 εκδ. Λιβάνη
• Ο Άγιος Βαλεντίνος της Αθήνας, του Δ. Παπαδάκη - Περαθωράκη, Εκδόσεις «Καλός Τύπος»
• Chapman, Alison (2013). Patrons and Patron Saints in Early Modern English Literature (στα Αγγλικά). Routledge. σελ. 122.
• Saint Valentine baptizing Saint Lucilla, 1500c » Ο ζωγράφος Τζάκοπο Μπασσάνο [Jacopo Bassano (Jacopo da Ponte)], γνωστός και ως Τζάκοπο νταλ Πόντε [Jacopo dal Ponte], γεννήθηκε και πέθανε στο Bassano del Grappa, 1517-1592}, ήταν Ιταλός ζωγράφος, δημοφιλής στην Βενετία για τις σκηνές καθημερινού βίου και τα τοπία που ζωγράφιζε, παράλληλα εννοείται με θρησκευτικά θέματα. Ήταν μαθητής του Μπονιφάτσιο Βερονέζε.
• Saint Valentine: Biography. Diocese of Terni. 2009.

• Πηγή: http://www.sophia-ntrekou.gr/2014/02/tou-agioy-Valentinoy.html

Πρώτη δημοσίευση: 13 Φεβρουαρίου 2013

Η Εργασία μας μεταφράστηκε στα Αγγλικά

THE ORTHODOX SAINT VALENTINE

The ancient martyrology of the Church of Rome marks February 14th as the remembrance of "the martyr Valentine, presbyter of Rome" (Valentinus means "vigorous" in Latin). Unfortunately the historical data for the Saint is incomplete.

The Martyrdom of the Saint in Rome

Saint Valentine lived in Rome in the third century and was a priest who helped the martyrs during the persecution of Emperor Claudius II the Goth. The great virtue and catechetical activities of the Saint had become familiar. For this he was arrested and brought before the imperial court.

"Why, Valentine, do you want to be a friend of our enemies and reject our friendship?" asked the emperor.

The Saint replied "My lord, if you knew the gift of God, you would be happy together with your empire and would reject the worship of idols and worship the true God and His Son Jesus Christ."

One of these judges stopped the Saint and asked him what he thought about Jupiter and Mercury, and Valentine boldly replied, "They are miserable, and spent their lives through corruption and crime!"

The judge furiously shouted, "He blasphemes against the gods and against the empire!"

The emperor, however, continued his questions with curiosity, and found a welcome opportunity to finally learn what was the faith of Christians. Valentine then found the courage to urge him to repent for the blood of the Christians that was shed. "Believe in Jesus Christ, be baptized and you will be saved, and from this time forward the glory of your empire will be ensured as well as the triumph of your armory."

Claudius became convinced, and said to those who were present: "What a beautiful teaching this man preaches."

But the mayor of Rome, dissatisfied, began to shout: "See how this Christian mislead our Prince."

Then Claudius brought the Saint to another judge. He was called Asterios, and he had a little girl who was blind for two years. Listening about Jesus Christ, that He is the Light of the World, he asked Valentine if he could give that light to his child. St. Valentine put his hand on her eyes and prayed: "Lord Jesus Christ, true Light, illuminate this blind child." Oh the great miracle! The child saw! So the judge with all his family confessed Christ. Having fasted for three days, he destroyed the idols that were in the house and finally received Holy Baptism.

When the emperor heard about all these events, he initially thought not to punish them, thinking that in the eyes of the citizens he will look weak, which forced him to betray his sense of justice. Therefore St. Valentine along with other Christians, after they were tortured, were beheaded on 14 February in the year 268 (or 269).

The Relics of the Saint in Athens

After the martyrdom some Christians salvaged the body of the Saint and put a bit of his blood in a vile. The body of the martyr was moved and buried in the Catacombs of St. Priscilla, a burial place of most of the martyrs. Over the years somehow he was "forgotten" since almost every day there were buried in these catacombs new martyrs for several decades. The memory of Valentine's martyrdom however remained robust, particularly in the local Church of Rome. Officially the memory of St. Valentine was established in 496 by Pope St. Gelasius.

Fifteen centuries pass and we arrive at 1815, at which time the divine intention was to "disturb" the eternal repose of the Saint. Then the relics were donated by the Pope to a gentle Italian priest (according to the custom of the time). After this the relics are "lost" again until 1907 where we find them in Mytilene in the Roman Catholic Church of Our Lady. It seems that after the death of the priest that a descendant of his had inherited the relics who had migrated to Mytilene, which was then a thriving community of West-European Catholic Christians. There they remained until 1990 when they were moved to Athens in the Church of Saints Francis and Clara's Italian community, where they are today.

Saint Valentine the Greek

We should first say that there is not sufficient information on the national origin of the Saint, though there are some other (shades of) evidence that the Saint was of Greek origin. For example, the earliest depiction of the Saint bearing the inscription «O ΑΓΙΟC BAΛΕΝΤΙΝΟC" in Greek, is in the Church of Our Lady the Ancient (Santa Maria Antiqua) of the 6th century which was the parish of Greeks in Rome. The church particularly venerated saints who were Greeks and generally from the East. The decoration and renovation of the church was ordered by the Greek Pope John VII (705-707) and finished by his successors, including the last Greek Pope Zacharias (741-752). But perhaps it is no coincidence that after seventeen centuries, the remains arrived in Greece. The issue here still requires research.

Saint Valentine: Patron of Lovers

st valentine in jail Βαλεντίνος La véritable origine

de la Saint-Valentin J'aime mon patrimoine

Apart from the historical data we have for Valentine's life, there is accompanied various legends, such as from those who say he is the patron saint of lovers.

The Saint had a reputation as a peacemaker, and one day while cultivating some roses from his garden, he heard a couple quarrel very vigorously. This shocked the Saint, who then cut a rose and approached the couple asking them to hear him. Even though they were dispirited, they obeyed the Saint and afterwards were offered a rose that blessed them. Immediately the love returned between them, and later they returned and asked the Saint to bless their marriage. Another tradition says that one of the charges against Valentine was that he did not adhere to the command of the emperor which stated that men who had not fulfilled their military obligations were not allowed to marry; meanwhile the Saint had blessed the marriage of young Christian soldiers with their beloveds.

Besides all this, the likely choice of him as the "saint of lovers" is to be associated with the pagan festival of Lupercalia, a fertility festival, celebrated by the Romans on February 15. Others connect the celebration of this feast with the mating season of birds during this period. Certainly, however, the Saint has nothing to do with the commercialism (marketing) of flowers, gifts and secular centers which trivialize Eros, this great gift of God.

Saint Valentine and Orthodoxy

Many, however, raise the objection that St. Valentine is not mentioned anywhere in the calendar of the Orthodox Church. Indeed on 14 February in the calendar of the Church there are commemorated Saints Auxentios, Maron and the martyrs Nicholas and Damian. The explanation is simple: in ancient times hagiographic directories, biographies and martyrologia were written to be primarily used locally in their own character, and the fame and reputation of a saint locally does not mean that it extended also throughout the Church. So there may be saints honored widely in one region and completely unknown in another, eg, St. Demetrios, who is famous throughout the Eastern Church, yet in the West is not honored at all, and is almost unknown, but this does not mean that he is not a saint. Another example of the modern Church: St. Chrysostomos of Smyrna († 1922) who in Greece is known, yet in Russia is completely unknown, but this does not mean that he is not a saint.

Honor Martyrs - Imitate Martyrs

We honor our saints and St. Valentine when we imitate their courage to proclaim their faith in Christ the Savior, who did so even at the cost of their lives. We honor them when we beseech them to appeal to God to have mercy on us and forgive our many sins. We honor them when they are our models of the life in Christ. We do not honor the saints when we measure their 'worth' by worldly amusements and festivities in the best circumstances ... Honor Martyrs - Imitate Martyrs!

Bibliography

• Encyclopedia New Advent (www.newadvent.org)
• Patron Saints Index (www.catholic-forum.com/saints/indexsnt.htm)
• Oxford Dictionary of Saints
• Ελληνισμός & Ορθοδοξία, Εκδόσεις PSL Λιβάνη
• Ο άγιος Βαλεντίνος της Αθήνας, Εκδόσεις Καλός Τύπος
• Saint Valentine baptizing Saint Lucilla, 1500 »


Η Εργασία μας μεταφράστηκε στα Αγγλικά 

από τον John Sanidopoulos / MYSTAGOGY

τον ευχαριστούμε για τον κόπο του.

Δείτε ακόμη:

• Ο Άγιος Υάκινθος: ο Βίος και η σχέση του με τον έρωτα (3 Ιουλίου Αφιέρωμα)
• ΓΑΜΟΣ: Κοινωνικός θεσμός ή υπερβατική πορεία προς την Αιωνιότητα;!
• Σεξ στην εφηβεία (Σχόλια, Διάλογοι και Βίντεο)
• Η Οδός του Έρωτα - Σοφία Ντρέκου
• Π.Η.Σ.Κ. Νεκταρία Αναστασοπούλου, το κορίτσι που διδάσκει ήθος και μοιράζει απλόχερα ελπίδα

FaceBook

Νικόλαος Ζιώρης 12 Φεβρουαρίου 2019 στις 2:06 π.μ.: Για να δούμε την αληθινή διάσταση των πραγμάτων και να κατανοήσουμε ότι η εμπορευματοποίηση του Έρωτα που συμβαίνει κάθε 14η Φεβρουαρίου είναι "πορνεία" ευρείας κλίμακας αφού ασχημονεί και ισοπεδώνει, υποβιβάζοντας σε "καρδούλες και σοκολατάκια... ε,ναι και σε εσώρουχα", το ιερότερο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης ψυχής!!

"Τον έρωτα, είτε θείον, είτε αγγελικόν, είτε νοερόν, είτε ψυχικόν, είτε φυσικόν είποιμεν, ερωτικήν τινά και συγκρατικήν εννοήσωμεν δύναμιν..." αποφαίνεται ο μέγιστος, δικός μας, Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης.

Είναι, δηλαδή, εκείνη η εσωτερική δύναμη που επιχειρεί να ενοποιήσει την κατακερματισμένη φύση του ανθρώπου δια της έλξεως των ερώμενων προσώπων. Και αυτό να μετεξελιχθεί προς την αγαπητική ενοποίηση όλων των ανθρώπων, του κόσμου ολόκληρου και της φύσεως... και δι' αυτής στην Απόλυτη Ερωτική Κοινωνία-Σχέση-Ένωση που είναι εκείνη μετά του Θεού!

Αυτή ήταν και η αγωνιώδης αναζήτηση του αρχαίου Ελληνικού κόσμου, αυτό αναζητούσε (την ένωση μετά του Θεού) ο μέγας Πλάτων, ο Πλωτίνος και οι υπόλοιποι νεοπλατωνικοί. Και στην αναζήτητσή τους γνώριζαν την βοήθεια που παρέχει ο έρωτας των ανθρώπων (Λόγοι "Περί Έρωτος" στο Συμπόσιο του Πλάτωνα).

Τα πικάντικα παραμυθάκια περί της "θεογκόμενας Αφροδίτης - εδω ταιριάζει απόλυτα, του επιβήτορα Δία και λοιπών γαμπρών του αρχαίου Πανθέου" πέραν του κουτόχορτου προς μηρυκάζοντα ανεγκέφαλα όντα, αποτελούν και ύβρι απέναντι στο πνεύμα, τον στοχασμό και την αναζήτηση του αρχαίου κόσμου! Αν και η επιφανειακή και επιπόλαιη αντιμετώπιση στα ερωτικά και όχι μόνο υπήρχε στην αρχαία κοινωνία, δεν ήταν αυτό που την έκανε ιδιαίτερη. Ιδιαίτερη την έκανε η παρουσία και το έργο επιφανών ανθρώπων όπως οι στοχαστές και οι φιλόσοφοι!!

Άλλωστε, σε αντίθεση με την ασύδοτη ερωτική-σεξουαλική δραστηριότητα των θεών της αρχαιότητας (όπως μας παρουσιάζονται τουλάχιστον) ο έρωτας των φιλοσόφων είναι "ασκητικός" ...διαβάστε τον Πλάτωνα και τους νεοπλατωνικούς, όχι μόνο τα "γκομενικά" της μυθολογίας!!!!

Όμως, όποιος πραγματικά ερωτεύτηκε στη ζωή του ένιωσε την ...ασκητικότητα αυτή: τι κάνει ο ερωτευμένος;;; δεν θέλει να φάει, δεν κοιμάται, σκέφτεται διαρκώς το αγαπημένο πρόσωπο, κάνει τα πάντα γι' αυτό ακόμη και σε βάρος του εαυτού του κλπ. (το πρόβλημα βέβαια είναι να διατηρήσει την κατάσταση αυτή του έρωτα και εδώ απαιτείται η συμμετοχή της βουλήσεώς του...η προσπάθεια, ήτοι τα βάσανα του έρωτα!)

Την αγωνία των αρχαίων φιλοσόφων έλυσε αργότερα η αποκεκεκαλυμένη Αλήθεια του Λόγου όπως την περιέγραψαν οι Πατέρες και Ησυχαστές της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας φανερώνοντας, με τρόπο εμπειρικό (πράξη είναι ο έρωτας άλλωστε) τον "μέγιστο μανικό εραστή" (τον μεγαλύτερο τρελό εραστή) της ανθρώπινης υπάρξεως... τον αποκεκαλυμένο και φανερωμένο, ερωτευμένο με το πλάσμα Του, Θεό!!! Αυτόν που τους έρωτες εγκατέσπειρε στις καρδιές των ανθρώπων κατά τον, επίσης μέγιστο, αγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο!

Ερωτευτείτε λοιπόν ελεύθερα και πραγματικά ...με προοπτική Ζωής Αιωνίου, με προοπτική "..ίνα ώσιν εν" (Ευαγγέλιο Ιωάννου, ιζ' 11).

Διαβάστε με προσοχή την παρακάτω ανάρτηση. Αξίζει..!!!!

http://www.sophia-ntrekou.gr/2014/02/tou-agioy-Valentinoy.html

Νικόλαος Ζιώρης
ΓΕΝΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ


Van Gel Span 16 Φεβρουαρίου 2024: Να προσθέσω στην εξαιρετική εργασία της Σοφίας Ντρέκου και μια άλλη σημειολογία της 14ης Φεβρουαρίου. Είναι η ημέρα του Γάμου στην Κανά, του πρώτου θαύματος του Κυρίου, αφότου άρχισε την δημόσια εμφάνιση του σε ηλικία 30 ετών με την Βάπτιση Του (Ίσως η αναφορά αυτή του Λουκά (3,23) αμέσως μετά την Βάπτιση οδήγησε τους πρώτους χριστιανούς να εορτάζουν Χριστούγεννα 6.01, πλέον ότι 2 εκ των 4 Ευαγγελιστών αρχίζουν την αφήγηση με την Βάπτιση). 

Ακολούθησαν 40 ημέρες νηστείας αλλά πειρασμών Λουκά (4,1-13), για να αρχίσει τη δράση Του στην Γαλιλαία, Λουκά (4,14). Ο Ιωάννης ξεκινά την περιγραφή της δράσης αυτής από τον Γάμο στην Κανά Ιωάν(2,1-12) την τρίτη μέρα μετά τη συνάντηση Του ξανά με τον Βαπτιστή και την αφήγηση της Βάπτισης Του Ιωαν(1,29-34) και αφού την 1η μέρα τον ακολουθούν οι πρώτοι μαθητές Ανδρέας (με την πρωτομολογία του) και Κηφάς/Πέτρος Ιωαν(1,35-43) και τη 2η οι Φίλιππος (με την δευτερομολογία του "έρχου και ίδε") και Ναθαναήλ (συ ει ο Υιός του Θεού) Ιωάν(1,44-52). 

Κατά άλλη ερμηνεία λοιπόν από Ιωάννη το θαύμα του Γάμου Κανά είναι 17.02 αύριο δηλαδή. Πάλι επίκαιρη η 14η Φλεβάρη γιατί ακόμη και σήμερα 3μερο γλέντι ακολουθεί το γάμο. Αυτήν την ημέρα εορτάζει και ο κοινός άγιος και μάρτυς Ουαλεντίνος όλων των χριστιανών, μιας που χάθηκε ή δεν επισημοποιήθηκε η εορτή του Γάμου στην Κανά, της εορτής των ερωτευμένων. Ήδη από την εσπέρα της προηγούμενης που αρχίζει η εορτή κατά το βυζαντινό τυπικό έχουν ήδη εορτάσει 2 ερωτευμένοι με θείο έρωτα και μεταξύ τους άγιοι: ο Ακύλας και η Πρίσκιλα.

Οπτικοακουστικό υλικό (Βίντεο)

Ο άγιος Βαλεντίνος Μυτιλήνης

Με πολιτιστικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις τιμά η Λέσβος τον δικό της Άγιο Βαλεντίνο. Τα τελευταία χρόνια στην καθολική εκκλησία της Μυτιλήνης βρίσκεται ένα απότμημα των ιερών λειψάνων του Αγίου που έφτασαν από την Ρώμη.

2:19 Τον δικό της Άγιο Βαλεντίνο γιορτάζει η Λέσβος

Δείτε ακόμη:

• Ερωτικός ή ερωτεύσιμος ο άνθρωπος;
• Ο θόρυβος της αγάπης...
• Αέναος Έρωτας...
• Η δύναμη του ερωτικού συναισθήματος - Σε αναζητώ...
• Στην σιωπηλή νύχτα του απείρου
• Πάνω από τα σύννεφα ο αέναος έρωτας...

Σχόλια στο facebook:

Δαμασκηνός Παπαδόπουλος 21 ώρες · Και η Ορθό-δοξη Πλευρά των πραγμάτων

Hlias Rigas: Πατέρα μου αλλάζετε τα δεδομένα ετών, καθώς από όσο γνωρίζω δεν υπάρχει στον Ορθόδοξο συναξαριστή, αν κάνω λάθος διόρθωσε με.· 21 ώρες

Δαμασκηνός Παπαδόπουλος: Hlias Rigas κι όμως εχουμε Αγ. Ουαλεντίνο και μάλιστα το συναξάρι εχει αυριο μονο δύο! Διαβασε το άρθρο... · 21 ώρες

Hlias Rigas: Δαμασκηνός Παπαδόπουλος το διάβασα. Στο συναξάρι του αυριανού όρθρου, έστω και εκ λάθους, δεν συγκαταλέγεται. Μακάρι να γίνει η διόρθωση.... Όχι φυσικά για να έχουν άγιο οι ερωτευμένοι!!!· 21 ώρες

Δαμασκηνός Παπαδόπουλος: Hlias Rigas οι ερωτευμενοι δεν περιμένουν μέρα για να εορτάσουν... Επίσης μη ξεχνας..ποσοι αγιοι μας ειναι αγνωστοι; πχ..νεομαρτυρες, η.. ασία, Ρωσία, Βρετάνη κλπ κλπ! Εδω δεν ξερουμε τους εντος Ελλάδος... θα ξερουμε τους εκτος; · 21 ώρες

Hlias Rigas: Δαμασκηνός Παπαδόπουλος αν μπει στο εορτολόγιο θα χαλάσει η γιορτή των ανθοπωληδων και τον κοσμηματοπωληδων γιατί απλά θα τον μνημονεύει η εκκλησία. · 20 ώρες

• π. Panteleimon Krouskos 13 Φεβρουαρίου 2013: Κι όμως υπάρχει ορθόδοξος άγιος Βαλεντίνος. Τώρα μη με ρωτάτε αν είναι άγιος του έρωτα ή ο ελλαδικός "ανταγωνιστής" των αγίων Έρωτος, Υακίνθου και Ακύλα κλπ κλπ γιατί δεν βλέπω με καλό μάτι αυτή την συνήθεια με τους "αγίους προστάτες" και δεν είμαι καλός στους συμβολισμούς. Ο Ορθόδοξος Άγιος Βαλεντίνος - ΙΕΡΕΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

• Αέναη επΑνάσταση 13 Φεβρουαρίου 2015 στις 11:31 μ.μ.: Ούτε Ακύλας και Πρίσκιλλα, ούτε Υάκινθος, ούτε τίποτα. Αυτά τα υποκατάστατα παγκοσμιοποιημένων εορτών δεν τα χωνεύω με τίποτα. Οι άγιοι είναι άγιοι διότι είναι Άγιοι, όχι για να προστατεύουν ή να εφορεύουν τα εμπορικά μας γούστα. Ακόμα και με αυτούς τους αγίους πού λένε πώς προστατεύουν κάτι ή κάποιες συντεχνίες ή κάποιες πράξεις έχω ένα θέμα. Το θεωρώ λαογραφία, όχι θεολογία. Πρωτόγονο θρησκευτισμό. Όποιον άγιο και αν θέσεις προστάτη σου και αν τον επικαλεστείς με πίστη θα μεσιτέψει. Είναι πολύ απλό. [π.Παντελεήμων Κρούσκος] 

• Θεολογική Σχολή Αθηνών » Manos Kavidas: δεν προβάλλεται όμως το μαρτύριο του αγίου ούτε από την ορθόδοξη πλευρά, παραδόξως αποσιωπάται η παρουσία του στα πρώτα μαρτυρολόγια της εκκλησίας, ενώ ειναι εξίσου σημαντική, μεταξύ των άλλων μαρτύρων, παιδαγωγικού χαρακτήρα η παρουσία του. Πάντα αυτά η διαχωριστική δήθεν ελιτίστικη γραμμή... ΔΕΝ ΤΟΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ!!! λυπάμαι γιατί έτσι δίνουμε τροφή σε παγανιστικές αντιλήψεις!!! 14 Φεβρουαρίου 2014 στις 9:10 μ.μ. Θεολογική Σχολή Αθηνών

Aspasia Georgakopoulou: Ένα τεράστιο ευχαριστώ για το πνευματικό σας έργο. Αναρτήσεις για μελέτη!! Απλός, τεκμηριωμένος λόγος, χωρίς φανατική θρησκευτικότητα, χωρίς να δημιουργεί ενστάσεις αμφιβολίας-αμφισβήτησης. Το κοινοποιώ με χαρά.· 13 Φεβρουαρίου 2017

Σοφία Ντρέκου: κ. Aspasia Georgakopoulou, σας ευχαριστώ θερμά για την αντίληψη της μελέτης και του στόχου της ιστοσελίδας μου. · 13 Φεβρουαρίου 2017

Δείτε ακόμη:

• Π.Η.Σ.Κ. Νεκταρία Αναστασοπούλου, το κορίτσι που διδάσκει ήθος και μοιράζει απλόχερα ελπίδα

• Σοφία Ντρέκου 13 Φεβρουαρίου 2013
• Σοφία Ντρέκου 13 Φεβρουαρίου 2014 στις 6:44 μ.μ.
• Σοφία Ντρέκου 13 Φεβρουαρίου 2014 στις 6:12 μ.μ.
• Θεολογία, Επιστήμη, Λογοτεχνία 13 Φεβρουαρίου 2016 στις 4:46 μ.μ.
• Σοφία Ντρέκου 13 Φεβρουαρίου 2015 στις 10:22 π.μ.
• Αέναη επΑνάσταση 7 Φεβρουαρίου 2016 στις 1:57 π.μ