Η Αγία Κασσιανή γράφει τον Τροπάριό της
εικονογράφος Julia Bridget Hayes (Ιουλία Χειζ)
Αφιέρωμα στην Οσία Κασσιανή και στο Τροπάριό της
Η Βυζαντινή αρχόντισσα (εορτάζει 7 Σεπτεμβρίου)
Η Παρεξηγημένη Αγία, η υμνογράφος και μελωδός
Το Τροπάριο της Αγίας Κασσιανής, μάς διδάσκει βαθύτατη θεολογία. Αλλά και ο διάλογος της Αγίας με τον Θεόφιλο, αέναο καμάρι για τις γυναίκες!
Θεόφιλος: «Εκ γυναικός ερρύη τα φαύλα» (Από τη γυναίκα ήρθαν στον κόσμο τα κακά-εννοώντας, βέβαια, την Εύα).
Οσία Κασσιανή: «Αλλά και δια γυναικός πηγάζει τα κρείττω» (Αλλά και από την γυναίκα πηγάζουν τα καλύτερα-αναφερόμενη, φυσικά, στην Παναγία).
Πρόλογος
Η Κασσιανή, ή Κασ(σ)ία, ή Εικασία, ή Ικασία (μεταξύ 805 και 810 - πριν το 865) ήταν Βυζαντινή ηγουμένη, ποιήτρια, συνθέτρια, και υμνογράφος στην οποία και αποδίδεται το ψαλλόμενο τη Μεγάλη Τρίτη τροπάριο που αρχίζει με τις λέξεις: «Κύριε η εν πoλλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή...».
Η ζωή και το έργο της καλύπτονται από μια ασάφεια, ξεκινώντας από το όνομά της, το οποίο απαντάται στις πηγές με τις τέσσερις παραπάνω παραλλαγές.
Το πρώτο, Κασσιανή, προέκυψε επειδή ίσως το όνομά της δεν ήταν συνηθισμένο και της δόθηκε όνομα καλογερικό, δηλαδή η θηλυκή μορφή του γνωστού καλογερικού ονόματος Κασσιανός.
Το δεύτερο, Κασ(σ)ία, χρησιμοποιείται από την ίδια στην ακροστιχίδα του μοναδικού σωζόμενου κανόνα της. Τέλος, οι δύο τελευταίες παραλλαγές, Εικασία και Ικασία, προέκυψαν από το λάθος ενός αντιγραφέα που προσέθεσε το γράμμα «Ι».
Πρώτος βυζαντινός χρονογράφος που παρέχει στοιχεία περί της ζωής της Κασσιανής είναι ο Συμεών ο Μάγιστρος τον οποίο και ακολουθούν πολλοί άλλοι, μεταξύ δε αυτών ο Λέων ο Γραμματικός, ο Ιωάννης Ζωναράς κ.ά.
Πρώτος βυζαντινός χρονογράφος που παρέχει στοιχεία περί της ζωής της Κασσιανής είναι ο Συμεών ο Μάγιστρος τον οποίο και ακολουθούν πολλοί άλλοι, μεταξύ δε αυτών ο Λέων ο Γραμματικός, ο Ιωάννης Ζωναράς κ.ά.
Η Κασσιανή είναι μία από τους πρώτους μεσαιωνικούς συνθέτες τα έργα των οποίων σώζονται αλλά και μπορούν να ερμηνευτούν από σύγχρονους ειδικούς και μουσικούς. Περίπου 50 από τους ύμνους της έχουν διασωθεί και 23 από αυτούς περιλαμβάνονται στα λειτουργικά βιβλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ο ακριβής αριθμός τους είναι εξαιρετικά δυσχερές να προσδιοριστεί καθώς διαφορετικά χειρόγραφα πολλές φορές αποδίδουν τον ίδιο ύμνο σε διαφορετικά πρόσωπα, ενώ συχνά δεν διασώζεται το όνομα του υμνογράφου.
Για το λόγο αυτό είναι αναγκαίο να γίνει μια σύντομη αναφορά στη ζωή και το έργο της μεγάλης υμνογράφου Κασσιανής.
Από τα λίγα βιογραφικά στοιχεία που αναφέρουν διάφοροι Βυζαντινοί χρονογράφοι, γνωρίζομε ότι η Κασσιανή είχε ευγενική καταγωγή, με πολύ μόρφωση και αρετή.
Την εικόνα της ζωής και της προσωπικότητάς της την συμπληρώνει το λαμπρό συγγραφικό της έργο. Η ποίησή της μαρτυρεί μια γυναίκα σοφή, με αναπτυγμένο καλλιτεχνικό συναίσθημα, με μεγάλη πνευματική δύναμη, με βαθιά θρησκευτικότητα και θεολογική γνώση της Αγίας Γραφής. Ο Κρουμβάχερ (1856 - 1909), ο πατέρας της Βυζαντινής λογοτεχνίας γράφει:
Όταν το 830 μ.Χ. στο Τρίκλινο των ανακτόρων κάλεσε ο Θεόφιλος τις ωραιότερες κόρες του Βυζαντίου για να διαλέξει τη πιο καλή για γυναίκα του, δεν άρχιζε για την Κασσιανή μια ζωή ακολασίας όπως παρουσιάζουν μερικοί αλλά μια ζωή αγιότητας που της χάρισε το στεφάνι της αιωνιότητας.
Η ομορφιά και η χάρη της Κασσιανής ξεχώριζε μέσα στις τόσες όμορφες της Πόλης και ο Θεόφιλος την πρόσεξε. Και στην απόφασή του να την κάνει βασίλισσα, ίσως για να δοκιμάσει τη σοφία της, είπε το θρυλικό εκείνο:
Θα πρέπει να πιστέψουμε, ότι η θεία πρόνοια επενέβη για να γίνει αυτοκράτειρα η Θεοδώρα που με την ορθόδοξη πίστη της και το δυναμικό χαρακτήρα της έμελλε να βοηθήσει στο θρίαμβο της Ορθοδοξίας και την τακτοποίηση του θέματος των εικόνων (εικονομαχίες) το 843 μ.Χ. Και η Κασσιανή να φορέσει το μοναχικό σχήμα και μακριά από τους περισπασμούς και τύρβη του κόσμου να αναδειχθεί η μεγάλη υμνωδός και Αγία της Εκκλησίας μας.
Η Κασσιανή αρνήθηκε την ύλη για το πνεύμα, τα πρόσκαιρα για τα αιώνια, τα φθαρτά για τα άφθαρτα εγκατέλειψε το αρχοντικό της, τον κόσμο και τους δικούς της και έγινε μοναχή, και ίδρυσε τη Μονή της Κασσίας ή Εικασίας ή Κασσιανής. Δεν την οδήγησε στο Μοναστήρι η αμαρτωλή της ζωή, γιατί ποτέ της δεν υπήρξε αμαρτωλή.
Η Εκκλησία μας έχει τη δύναμη να παρουσιάσει στο φως της δημοσιότητας αμαρτωλές ψυχές και να τις προβάλλει ακόμη σαν παράδειγμα μετανοίας, όπως συμβαίνει με τη Οσία Μαρία την Αιγυπτία και την Πόρνη του Ευαγγελίου. Δεν θα της ήταν δύσκολο να διακηρύξει ότι και η Κασσιανή υπήρξε μετανοημένη αμαρτωλή, αν πραγματικά ήταν τέτοια.
Η Κασσιανή δεν νικήθηκε από το ανθρώπινο πάθος και την αδυναμία, διότι η ψυχή της φλεγόταν από θείο έρωτα, που την οδήγησε τελικά στην υπηρεσία του θείου θελήματος και τη μοναδική αφιέρωσή της.
Συγγραφικό έργο της Οσίας Κασσιανής
Η Οσία Κασσιανή μέσα στην ησυχία του Μοναστηριού προσεύχεται, μελετά τη Γραφή και τα Πατερικά κείμενα και συγγράφει. Έγραψε ύμνους Εκκλησιαστικούς, τροπάρια, γνωμικά, επιγράμματα σε ιάμβους και «γνώμες» που τα βρίσκουμε με το όνομα Κασσίας, Ικασίας, Εικασίας και Κασσιανής μοναχής.
Από τα τροπάριά της σώζονται το δοξαστικό του Εσπερινού των Χριστουγέννων «Αυγούστου μοναρχήσαντος» οι ειρμοί. Οι ειρμοί του κανόνος του Μ. Σαββάτου «Κύματι θαλάσσης» και το γνωστό «Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή» που είναι ο πιο δημοφιλής ύμνος της.
Βίντεο: Τροπάριο της Κασσιανής/ Hymn of Kassiani (Nektaria Karantzi - Live in Spain): Δοξαστικό των Αποστίχων του Όρθρου της Μ. Τετάρτης, σε ήχο πλ. Δ'. Μέλος Κων. Πρίγγου. Ψάλλει η Ιεροψάλτρια Νεκταρία Καραντζή. Ζωντανή ηχογράφηση από συναυλία στην Ισπανία, στον Καθεδρικό Ναό «SSan Isidoro el Real” (2016).
Η Νεκταρία Καραντζή (5 Αυγούστου 1978) είναι Ελληνίδα ιεροψάλτρια και τραγουδίστρια παραδοσιακής μουσικής. Κατάγεται από τη Λακωνία. Είναι η πρώτη γυναίκα ψάλτρια στην Ελλάδα, η οποία έχει επίσημη δισκογραφία βυζαντινής μουσικής από τα 14 χρόνια της, ενεργό θητεία στο αναλόγιο εκκλησιών, και έχει αναγνωριστεί διεθνώς ως η «ιδανική υμνωδός του βυζαντινού μέλους και της Αρχέγονης Παράδοσης».
Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου
Με πληροφορίες από:
• Φωτεινή Βλαχοπούλου, Βιβλιογραφικό δοκίμιο για την Κασ(σ)ία-Κασ(σ)ιανή. Ο θρύλος γύρω από τη βυζαντινή ποιήτρια και η ιστορικότητά του, Bυζαντινός Δόμος, τομ. 1(1987), σελ.140
α) «Κασσιανή, n Bυζαντινή αρχόντισσα και ποιήτρια», Χριστιανική Ένωση Kαβάλας, Kαβάλα 1989 β) Τριώδιο - Αρχιμανδρίτη π. Παρθένιου (Ηγουμένου Ι. Μ. Οδηγήτριας)
γ) Μέγας Συναξαριστής Τριωδίου τόμος ΙΓ' Ματθαίου Λαγγή.Η Μαρίζα Κωχ λέει: «Αξιώθηκα να τραγουδήσω σε πολλά από τα μεγαλύτερα θέατρα του κόσμου, αλλά και σε αμέτρητα σχολεία, καφενεία, αγροτικές αποθήκες και των πιο μικρών χωριών της πατρίδας μας. Καμαρώνω το ίδιο και για το ένα και για το άλλο. Με τα τραγούδια μου θέλω να ομολογήσω όσα νιώθω ταξιδεύοντας στην πατρίδα μας. Στα δικά μου μάτια μοιάζει να είναι η πιο πλούσια χώρα του κόσμου σε φυσική ομορφιά, σε χαρακτήρες ανθρώπων, σε ιστορία, σε μουσική, σε τέχνες, σε θρησκευτικό μεγαλείο, σε βάθος ανθρωπίνων συναισθημάτων».
Ψάλει ο Γυναικείος Βυζαντινός χορός «Άδουσαι» "Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις" Δοξαστικόν ιδιόμελον των Αποστίχων του Όρθρου της Μεγάλης Τετάρτης (Μ.Τρίτη εσπέρας), στίχοι της υμνογράφου Αγίας Κασσίας Μοναχής, μέλος Κωνσταντίνου Πρίγγου, ήχος πλ.δ' - Χορός Ψαλτριών "ΑΙ ΑΔΟΥΣΑΙ" υπό την χοραρχία της Δομεστίκαινας δρ. Σέβης Μαζέρα - Μάμαλη. Ι.Ν.Ευαγγελίστριας Ν.Ιωνίας Βόλου (Μ.Τρίτη 23 - 4 - 2019) χοροστατούντος του Μητροπολίτου Δημητριάδος και Αλμυρού κ.κ. Ιγνατίου. Ψάλλουν οι Ψάλτριες: Βασιλική Γούση, Ζωή Ναούμ, Γεωργία Μαζέρα, Φιλίτσα Καραζαφείρη, Γιώτα Πλίτση, Δομνίκη Μαυρίδου, Ελισσάβετ Γεωργούλα, Βούλα Μακεδόνα, Σοφία Χατζησταμούλη, Μαριαλλένα Δούλου, Ματούλα Αλευρά, Αποστολία Μπουρλότου, Μαρία Σκουργιά, Εβελίνα Βαΐου, Μαριέτα Μανολιού, Αρχοντούλα Κυνηγοπούλου, Μαρία Ζίφκου, Ευθυμία Γκοντέλου.
Τὸ τροπάριον τῆς Κασσιανῆς (English translation)
(Κύριε, ἡ ἐν πολλαῖς αμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή...)
Τροπάριο της Κασσιανής σε μουσική του Μίκη Θεοδωράκη
Χορωδιακό-Εκκλησιαστικό έργο για τετράφωνη μικτή
χορωδία και ορχήστρα. Σολίστ: Κυριάκος Καλαϊτζίδης.
Μίκης Θεοδωράκης «Το Τροπάριο της Κασσιανής» 1942 - 1952. Έργο του 1942. English Chamber Choir διευθύνει ο Guy Protheroe. Από το cd Μίκης Θεοδωράκης 1942-1952. Η δεκαετία της πρώιμης έντεχνης μουσικής του καλλιτέχνη μουσουργού που κυκλοφόρησε μαζί με το περιοδικό ΟΔΟΣ ΠΑΝΟΣ Νο 160 με αφιέρωμα στον Έλληνα συνθέτη.
Σχετικά Θέματα:
Εισαγωγή
Το βράδυ της Μεγάλης Τρίτης (που ψάλλεται η ακολουθία του Όρθρου της Μεγάλης Τετάρτης), οι ευσεβείς Χριστιανοί ακούνε στους Ναούς με κατάνυξη και ιερή συγκίνηση το τροπάριο της Κασσιανής, που εκφράζει το άφραστο μεγαλείο της Μετάνοιας και της Ταπείνωσης της αμαρτωλής γυναίκας του Ευαγγελίου (δείτε εδώ) «της άλειψης με μύρο τον Κύριο» στο σπίτι του Σίμωνος του Φαρισαίου.
Οι Άγιοι Θεοφόροι πατέρες έχουν ορίσει την Αγία και Μεγάλη Τετάρτη, που είναι η τελευταία ημέρα πριν τα σωτήρια Πάθη να τιμάται μνήμη της πόρνης γυναίκας, που άλειψε τον Κύριο με μύρο, για να τονιστεί η αξία της Μετάνοιας και επιστροφής, για τη σωστή συμμετοχή μας στον εορτασμό των Παθών του Κυρίου μας.
Το δοξαστικό των αποστίχων γνωστό σαν «Τροπάριο της Κασσιανής», το κλασικό μεγαλούργημα, με θεολογικό βάθος, πρωτοτυπία, δύναμη και ποιητική έξαρση, εκφράζει το μυστήριο της μετανοίας, με ταπείνωση και επίγνωση που εξιλεώνει την ψυχή του αμαρτωλού και ανοίγει την πόρτα του Παραδείσου, όπως έγινε στην πόρνη του Ευαγγελίου, στο Ληστή, τον Τελώνη κλπ.
Δυστυχώς μερικοί τα λόγια του Τροπαρίου τα αποδίδουν στην ίδια την Κασσιανή, που δήθεν ήταν αμαρτωλή με περιπετειώδεις και αμαρτωλούς έρωτες με τον Αυτοκράτορα Θεόφιλο. Διάφορoι μυθιστοριογράφοι, ανίκανοι να συλλάβουν το μεγαλείο της και τυφλωμένοι από τη μέθη των παθών τους, προσπάθησαν να παραχαράξουν την αλήθεια και να δημιουργήσουν ένα μύθο, που δυστυχώς στάθηκε ικανός να ξεγελάσει πολλούς. «Την ωραία, αγνή, σοφή παρθένο, τη φιλοσοφούσα και τω Θεώ μόνω ζώσα», όπως γράφει Βυζαντινός χρονογράφος της εποχής της, παρουσίασαν με σκανδαλώδεις περιπέτειες και αμαρτωλή. Σύγχρονοι και νεώτεροι χρονογράφoι, όπως ο Γλυκάς, Πτωχοπρόδρομος, Κωδινός, Γεώργιος Αμαρτωλός, Ζωναράς κ.λπ. που έγραψαν για τη ζωή της Κασσιανής, αναφέρουν ότι ήταν απλώς μια υποψήφια νύφη για τον αυτοκράτορα Θεόφιλο.
Τίποτε δεν υπήρξε περισσότερο μεταξύ Κασσιανής και Θεόφιλου ούτε πριν, ούτε μετά τη στιγμή που το χρυσό μήλο δόθηκε στη συνυποψήφιά της νύφη Θεοδώρα. Έτσι η σπουδαία αυτή μορφή της Οσίας Κασσιανής για πολύ κόσμο είναι παρεξηγημένη και αδικημένη, όπως και η άλλη μεγάλη Αγία Μαρία Μαγδαληνή, που ενώ δεν υπήρξε τίποτε το αμαρτωλό στη ζωή και της μιας και της άλλης από πολλούς (είτε από άγνοια, είτε από κακή προαίρεση), παρουσιάζονται σαν αμαρτωλές - πόρνες γυναίκες με φανταστικές και βλάσφημες ιστορίες.
Το βράδυ της Μεγάλης Τρίτης (που ψάλλεται η ακολουθία του Όρθρου της Μεγάλης Τετάρτης), οι ευσεβείς Χριστιανοί ακούνε στους Ναούς με κατάνυξη και ιερή συγκίνηση το τροπάριο της Κασσιανής, που εκφράζει το άφραστο μεγαλείο της Μετάνοιας και της Ταπείνωσης της αμαρτωλής γυναίκας του Ευαγγελίου (δείτε εδώ) «της άλειψης με μύρο τον Κύριο» στο σπίτι του Σίμωνος του Φαρισαίου.
Οι Άγιοι Θεοφόροι πατέρες έχουν ορίσει την Αγία και Μεγάλη Τετάρτη, που είναι η τελευταία ημέρα πριν τα σωτήρια Πάθη να τιμάται μνήμη της πόρνης γυναίκας, που άλειψε τον Κύριο με μύρο, για να τονιστεί η αξία της Μετάνοιας και επιστροφής, για τη σωστή συμμετοχή μας στον εορτασμό των Παθών του Κυρίου μας.
Το δοξαστικό των αποστίχων γνωστό σαν «Τροπάριο της Κασσιανής», το κλασικό μεγαλούργημα, με θεολογικό βάθος, πρωτοτυπία, δύναμη και ποιητική έξαρση, εκφράζει το μυστήριο της μετανοίας, με ταπείνωση και επίγνωση που εξιλεώνει την ψυχή του αμαρτωλού και ανοίγει την πόρτα του Παραδείσου, όπως έγινε στην πόρνη του Ευαγγελίου, στο Ληστή, τον Τελώνη κλπ.
Παρεξηγημένη Αγία
Δυστυχώς μερικοί τα λόγια του Τροπαρίου τα αποδίδουν στην ίδια την Κασσιανή, που δήθεν ήταν αμαρτωλή με περιπετειώδεις και αμαρτωλούς έρωτες με τον Αυτοκράτορα Θεόφιλο. Διάφορoι μυθιστοριογράφοι, ανίκανοι να συλλάβουν το μεγαλείο της και τυφλωμένοι από τη μέθη των παθών τους, προσπάθησαν να παραχαράξουν την αλήθεια και να δημιουργήσουν ένα μύθο, που δυστυχώς στάθηκε ικανός να ξεγελάσει πολλούς. «Την ωραία, αγνή, σοφή παρθένο, τη φιλοσοφούσα και τω Θεώ μόνω ζώσα», όπως γράφει Βυζαντινός χρονογράφος της εποχής της, παρουσίασαν με σκανδαλώδεις περιπέτειες και αμαρτωλή. Σύγχρονοι και νεώτεροι χρονογράφoι, όπως ο Γλυκάς, Πτωχοπρόδρομος, Κωδινός, Γεώργιος Αμαρτωλός, Ζωναράς κ.λπ. που έγραψαν για τη ζωή της Κασσιανής, αναφέρουν ότι ήταν απλώς μια υποψήφια νύφη για τον αυτοκράτορα Θεόφιλο.
Τίποτε δεν υπήρξε περισσότερο μεταξύ Κασσιανής και Θεόφιλου ούτε πριν, ούτε μετά τη στιγμή που το χρυσό μήλο δόθηκε στη συνυποψήφιά της νύφη Θεοδώρα. Έτσι η σπουδαία αυτή μορφή της Οσίας Κασσιανής για πολύ κόσμο είναι παρεξηγημένη και αδικημένη, όπως και η άλλη μεγάλη Αγία Μαρία Μαγδαληνή, που ενώ δεν υπήρξε τίποτε το αμαρτωλό στη ζωή και της μιας και της άλλης από πολλούς (είτε από άγνοια, είτε από κακή προαίρεση), παρουσιάζονται σαν αμαρτωλές - πόρνες γυναίκες με φανταστικές και βλάσφημες ιστορίες.
Για το λόγο αυτό είναι αναγκαίο να γίνει μια σύντομη αναφορά στη ζωή και το έργο της μεγάλης υμνογράφου Κασσιανής.
Ο Βίος της Όσιας Κασσιανής
Από τα λίγα βιογραφικά στοιχεία που αναφέρουν διάφοροι Βυζαντινοί χρονογράφοι, γνωρίζομε ότι η Κασσιανή είχε ευγενική καταγωγή, με πολύ μόρφωση και αρετή.
Την εικόνα της ζωής και της προσωπικότητάς της την συμπληρώνει το λαμπρό συγγραφικό της έργο. Η ποίησή της μαρτυρεί μια γυναίκα σοφή, με αναπτυγμένο καλλιτεχνικό συναίσθημα, με μεγάλη πνευματική δύναμη, με βαθιά θρησκευτικότητα και θεολογική γνώση της Αγίας Γραφής. Ο Κρουμβάχερ (1856 - 1909), ο πατέρας της Βυζαντινής λογοτεχνίας γράφει:
«Η Κασσιανή υπήρξε η μόνη αξιομνημόνευτη βυζαντινή ποιήτρια, προσωπικότητα ενδιαφέρουσα για το άτομο και τη λογοτεχνική της θέση και συνδύασε τη λαμπρή συναισθηματικότητα, με τη βαθιά θρησκευτικότητα και τη δραστήρια ειλικρίνεια».
Όταν το 830 μ.Χ. στο Τρίκλινο των ανακτόρων κάλεσε ο Θεόφιλος τις ωραιότερες κόρες του Βυζαντίου για να διαλέξει τη πιο καλή για γυναίκα του, δεν άρχιζε για την Κασσιανή μια ζωή ακολασίας όπως παρουσιάζουν μερικοί αλλά μια ζωή αγιότητας που της χάρισε το στεφάνι της αιωνιότητας.
Η ομορφιά και η χάρη της Κασσιανής ξεχώριζε μέσα στις τόσες όμορφες της Πόλης και ο Θεόφιλος την πρόσεξε. Και στην απόφασή του να την κάνει βασίλισσα, ίσως για να δοκιμάσει τη σοφία της, είπε το θρυλικό εκείνο:
- «εκ γυναικός ερρύη τα φαύλα», δηλ. από τη γυναίκα πηγάζουν τα κακά (εννοώντας την Εύα που έφερε το προπατορικό αμάρτημα).
- Η ενάρετη και σοφή Κασσιανή έχοντας κατά νου το μεγαλείο και Αγιότητα της Παναγίας Θεοτόκου απάντησε: «Αλλά και δια της γυναικός πηγάζει τα κρείττονα ω Βασιλεύ».
Θα πρέπει να πιστέψουμε, ότι η θεία πρόνοια επενέβη για να γίνει αυτοκράτειρα η Θεοδώρα που με την ορθόδοξη πίστη της και το δυναμικό χαρακτήρα της έμελλε να βοηθήσει στο θρίαμβο της Ορθοδοξίας και την τακτοποίηση του θέματος των εικόνων (εικονομαχίες) το 843 μ.Χ. Και η Κασσιανή να φορέσει το μοναχικό σχήμα και μακριά από τους περισπασμούς και τύρβη του κόσμου να αναδειχθεί η μεγάλη υμνωδός και Αγία της Εκκλησίας μας.
Η Κασσιανή αρνήθηκε την ύλη για το πνεύμα, τα πρόσκαιρα για τα αιώνια, τα φθαρτά για τα άφθαρτα εγκατέλειψε το αρχοντικό της, τον κόσμο και τους δικούς της και έγινε μοναχή, και ίδρυσε τη Μονή της Κασσίας ή Εικασίας ή Κασσιανής. Δεν την οδήγησε στο Μοναστήρι η αμαρτωλή της ζωή, γιατί ποτέ της δεν υπήρξε αμαρτωλή.
Η Εκκλησία μας έχει τη δύναμη να παρουσιάσει στο φως της δημοσιότητας αμαρτωλές ψυχές και να τις προβάλλει ακόμη σαν παράδειγμα μετανοίας, όπως συμβαίνει με τη Οσία Μαρία την Αιγυπτία και την Πόρνη του Ευαγγελίου. Δεν θα της ήταν δύσκολο να διακηρύξει ότι και η Κασσιανή υπήρξε μετανοημένη αμαρτωλή, αν πραγματικά ήταν τέτοια.
Η Κασσιανή δεν νικήθηκε από το ανθρώπινο πάθος και την αδυναμία, διότι η ψυχή της φλεγόταν από θείο έρωτα, που την οδήγησε τελικά στην υπηρεσία του θείου θελήματος και τη μοναδική αφιέρωσή της.
Συγγραφικό έργο της Οσίας Κασσιανής
Η Οσία Κασσιανή μέσα στην ησυχία του Μοναστηριού προσεύχεται, μελετά τη Γραφή και τα Πατερικά κείμενα και συγγράφει. Έγραψε ύμνους Εκκλησιαστικούς, τροπάρια, γνωμικά, επιγράμματα σε ιάμβους και «γνώμες» που τα βρίσκουμε με το όνομα Κασσίας, Ικασίας, Εικασίας και Κασσιανής μοναχής.
Από τα τροπάριά της σώζονται το δοξαστικό του Εσπερινού των Χριστουγέννων «Αυγούστου μοναρχήσαντος» οι ειρμοί. Οι ειρμοί του κανόνος του Μ. Σαββάτου «Κύματι θαλάσσης» και το γνωστό «Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή» που είναι ο πιο δημοφιλής ύμνος της.
Τα α' στιχηρά που ψάλλονται το βράδυ της Μ. Τρίτης και αναφέρονται στην αμαρτωλή του Ευαγγελίου είναι επίσης έργο της Κασσιανής: «Ότε η αμαρτωλός προσέφερε το μύρον, τότε ο μαθητής συνεφώνει τοις παρανόμοις, η μεν έχαιρε καινούσα το πολύτιμον, οδε έσπευδε πωλήσαι τον ατίμητον, αυτή τον Δεσπότην επεγίνωσκεν, ούτος του Δεσπότου εχωρίζετο, αύτη ηλευθερούτο και ο Ιούδας δούλος εγεγόνει του εχθρού».
Όταν η αμαρτωλή πρόσφερε το μύρο, τότε ο μαθητής συμφωνούσε με τους παράνομους. Από τη μια μεριά αυτή χαιρόταν που άδειαζε το πολύτιμο μύρο και ο άλλος έσπευδε να πουλήσει τον Ανεκτίμητο. Η ίδια αναγνώριζε τον Κύριο, αυτός απομακρυνόταν από τον Κύριο. Η ίδια ελευθερωνόταν και ο Ιούδας είχε γίνει δούλος του εχθρού.
Με άφθαστη πραγματικά τέχνη και ζωηρές αντιθέσεις περιγράφει λυρικά τους δύο τύπους των ανθρώπων. «Ω της Ιούδα αθλιότητος! Εθεώρει την πόρνην φιλούσαν τα ίχνη και εσκέπτετο δόλω προδοσίας το φίλημα, εκείνη ταις ποκάμοις διέλυσεκαι ούτος τω θυμώ εδεσμείτο φέρων αντί μύρου την κακίαν, φθόνος γαρ είδε προτιμάν το συμφέρον».
«Αλίμονο στην αθλιότητα του Ιούδα! Κοίταζε την πόρνη να φιλά τα πόδια και σκεπτόταν με δόλο το φίλημα της προδοσίας. Εκείνη έλυσε τα μαλλιά της και αυτός κατεχόταν από θυμό, φέροντας αντί για το μύρο την βρωμερή κακία. Γιατί ο φθόνος γνωρίζει να προτιμά το συμφέρον».
Και σε άλλο στιχηρό διαβάζομε: «Ήπλωσεν η πόρνη τας τρίχας σοι τω Δεσπότη, ήπλωσεν Ιούδας τας χείρας τοις παρανόμοις η μεν, λαβείν την άφεσιν όδε λαβείν αργύρια».
«Άπλωσε η πόρνη τα μαλλιά της σε Σένα, το Δεσπότη, άπλωσε τα χέρια ο Ιούδας στους παρανόμους. Αυτή για να πάρει την άφεση, αυτός για πάρει χρήματα...»
Σε όλα τα ιδιόμελα και στιχηρά, που υπερβαίνουν τα 40 διακρίνει κανείς την έξαρση, το βάθος αισθήματος, τη μεγάλη ανεξαρτησία και ευσέβεια χαρακτηριστικά της μεγάλης ποιητικής της πνοής. Αναφέρονται σε Δεσποτικές και Θεομητορικές εορτές, καθώς και σε πρόσωπα Αγίων και Πατέρων της Εκκλησίας μας.
Εκτός από την καθαρά θρησκευτική ποίηση η Κασσιανή ασχολήθηκε και με ποιήματα ποικίλου περιεχομένου. Συνέγραψε ακόμη πολλά γνωμικά και επιγράμματα.
Και παρακάτω σημειώνει:
«Φρόνιμον φίλον, ως χρυσόν, κόλπω βάλλε τον δι' αύγε μωρόν φεύγε καθάπερ όφιν».
Δηλαδή, τον φρόνιμο φίλον να βάζεις στο πλευρό σου, όπως θα ήθελες να έχεις και τον χρυσό. Τον ανόητον όμως να τον αποφεύγεις όπως και το φίδι.
Και αλλού: «Φραγμόν πέφυκεν η των φίλων αγάπη» που σημαίνει, ότι η αγάπη των φίλων δημιουργεί φραγμό προστατευτικό για τον καθένα απ' αυτούς.
Η αρετή της αγάπης, το πραγματικό γνώρισμα των οπαδών του Ναζωραίου, που πρέπει να θερμαίνει τις καρδιές των ανθρώπων, δεν πρέπει να τους απομακρύνει από την σύνεση, μας συμβουλεύει η μεγάλη υμνωδός.
Η Κασσιανή, εκτός από το σοφό, επίγραμμα «περί φιλίας» έγραψε και άλλα βαθυστόχαστα επιγράμματα και αναφέρονται στον χαρακτήρα του ανθρώπου, στη γυναίκα, στην ευτυχία, την χάρη, το κάλος, το ήθος, στους τρόπους της αληθινής Ζωής, που οδηγεί με τον κόσμο της αρμονίας στην αληθινή μακαριότητα, γιατί πλημμυρίζει την ζωή αυτή το φως του ουρανού και της αλήθειας.
Επίλογος
Η Κασσιανή δεν τιμήθηκε από τους Βυζαντινούς σαν βασίλισσά τους ούτε στον αυτοκρατορικό Οίκο του Θεοφίλου αναφέρεται το όνομά της. Αν όμως δεν κάθισε σε επίγειο θρόνο και δεν τιμήθηκε, όσο έπρεπε από τους συγχρόνους της, οι γενεές των ευσεβών Χριστιανών δια μέσου των αιώνων υποκλίνονται ευλαβικά μπρος στην άγια ζωή της και κάθε βράδυ της Μ. Τρίτης με μυστηριακή κατάνυξη και ιερή συγκίνηση παρακολουθούν το μελοποιημένο Τροπάριό της και διδάσκονται πως οι χρυσοί θρόνοι είναι μηδαμινοί και οι δόξες του κόσμου αυτού παρέρχονται και δεν πρέπει να τις επιθυμούμε.
Κατά πληροφορίες από την Κάσσο ή Κασσιανή επειδή την ενοχλούσε στο Μοναστήρι της ο Θεόφιλος, αναχώρησε στην Ιταλία και στη συνεχεία με μια άλλη Μοναχή την Ευδοκία, πήγε στην Κρήτη και κατέληξε στην Κάσο, όπου και εκοιμήθη στην 7η Σεπτεμβρίου. Μετά το θάνατό της ετοποθέτησαν το σώμα της σε μαρμάρινη λάρνακα και την έβαλαν σε παρεκκλήσιο, που ήταν αφιερωμένο στο όνομά της. Σώζεται σήμερα η λάρνακα και το βυζαντινό ψηφιδωτό του 9ου αιώνα.
Επίσης στο εκκλησάκι υπάρχει εντοιχισμένη πλάκα με σημείο του σταυρού και χρονολογία 890 μ.Χ. Κατά πληροφορίες, πάλι από την Κάσσο, τα οστά της Οσίας έχουν μεταφερθεί στην Ικαρία.
Το πέρασμα της Οσίας Κασσιανής από την Κρήτη, ίσως συνδέεται με την δική μας Αγία Κασσιανή, την αδελφή των Οσίων Eυτυχιανών, που ασκήτεψε στο Κεφάλι, κοντά στο Μάρτσαλο. Το θέμα αυτό όμως χρειάζεται έρευνα από ειδικούς.
Η μνήμη της Οσίας Κασσιανής τιμάται σε πολλά μέρη της Ελλάδος και ιδιαίτερα στη Κάσσο, την ιδιαίτερη πατρίδα της, γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 7 Σεπτεμβρίου, με ειδική ασματική ακολουθία, από την οποία παραθέτομε ένα χαρακτηριστικό τροπάριο (κάθισμα).
Όταν η αμαρτωλή πρόσφερε το μύρο, τότε ο μαθητής συμφωνούσε με τους παράνομους. Από τη μια μεριά αυτή χαιρόταν που άδειαζε το πολύτιμο μύρο και ο άλλος έσπευδε να πουλήσει τον Ανεκτίμητο. Η ίδια αναγνώριζε τον Κύριο, αυτός απομακρυνόταν από τον Κύριο. Η ίδια ελευθερωνόταν και ο Ιούδας είχε γίνει δούλος του εχθρού.
Με άφθαστη πραγματικά τέχνη και ζωηρές αντιθέσεις περιγράφει λυρικά τους δύο τύπους των ανθρώπων. «Ω της Ιούδα αθλιότητος! Εθεώρει την πόρνην φιλούσαν τα ίχνη και εσκέπτετο δόλω προδοσίας το φίλημα, εκείνη ταις ποκάμοις διέλυσεκαι ούτος τω θυμώ εδεσμείτο φέρων αντί μύρου την κακίαν, φθόνος γαρ είδε προτιμάν το συμφέρον».
«Αλίμονο στην αθλιότητα του Ιούδα! Κοίταζε την πόρνη να φιλά τα πόδια και σκεπτόταν με δόλο το φίλημα της προδοσίας. Εκείνη έλυσε τα μαλλιά της και αυτός κατεχόταν από θυμό, φέροντας αντί για το μύρο την βρωμερή κακία. Γιατί ο φθόνος γνωρίζει να προτιμά το συμφέρον».
Και σε άλλο στιχηρό διαβάζομε: «Ήπλωσεν η πόρνη τας τρίχας σοι τω Δεσπότη, ήπλωσεν Ιούδας τας χείρας τοις παρανόμοις η μεν, λαβείν την άφεσιν όδε λαβείν αργύρια».
«Άπλωσε η πόρνη τα μαλλιά της σε Σένα, το Δεσπότη, άπλωσε τα χέρια ο Ιούδας στους παρανόμους. Αυτή για να πάρει την άφεση, αυτός για πάρει χρήματα...»
Σε όλα τα ιδιόμελα και στιχηρά, που υπερβαίνουν τα 40 διακρίνει κανείς την έξαρση, το βάθος αισθήματος, τη μεγάλη ανεξαρτησία και ευσέβεια χαρακτηριστικά της μεγάλης ποιητικής της πνοής. Αναφέρονται σε Δεσποτικές και Θεομητορικές εορτές, καθώς και σε πρόσωπα Αγίων και Πατέρων της Εκκλησίας μας.
- Η Αγία Κασσιανή δεν είναι μόνο υμνογράφος (δηλ. δεν έγραψε μόνο τους ύμνους, που αναφέρονται στο όνομά της) αλλά και τους μελοποίησε, μελωδός.
- Σε 32 μόνον στίχους διαπραγματεύεται θαυμάσια το μεγάλο και σοβαρό θέμα της φιλίας.
- Στους δύο αυτούς στίχους ο λεπτός νους της Κασσιανής περιέκλεισε ολόκληρη φιλοσοφία.
«Φρόνιμον φίλον, ως χρυσόν, κόλπω βάλλε τον δι' αύγε μωρόν φεύγε καθάπερ όφιν».
Δηλαδή, τον φρόνιμο φίλον να βάζεις στο πλευρό σου, όπως θα ήθελες να έχεις και τον χρυσό. Τον ανόητον όμως να τον αποφεύγεις όπως και το φίδι.
Και αλλού: «Φραγμόν πέφυκεν η των φίλων αγάπη» που σημαίνει, ότι η αγάπη των φίλων δημιουργεί φραγμό προστατευτικό για τον καθένα απ' αυτούς.
Η αρετή της αγάπης, το πραγματικό γνώρισμα των οπαδών του Ναζωραίου, που πρέπει να θερμαίνει τις καρδιές των ανθρώπων, δεν πρέπει να τους απομακρύνει από την σύνεση, μας συμβουλεύει η μεγάλη υμνωδός.
- «Πάντας δι' αγάπα, μη θάρρει δε τοις πάσιν».
Η Κασσιανή, εκτός από το σοφό, επίγραμμα «περί φιλίας» έγραψε και άλλα βαθυστόχαστα επιγράμματα και αναφέρονται στον χαρακτήρα του ανθρώπου, στη γυναίκα, στην ευτυχία, την χάρη, το κάλος, το ήθος, στους τρόπους της αληθινής Ζωής, που οδηγεί με τον κόσμο της αρμονίας στην αληθινή μακαριότητα, γιατί πλημμυρίζει την ζωή αυτή το φως του ουρανού και της αλήθειας.
Η Κασσιανή δεν τιμήθηκε από τους Βυζαντινούς σαν βασίλισσά τους ούτε στον αυτοκρατορικό Οίκο του Θεοφίλου αναφέρεται το όνομά της. Αν όμως δεν κάθισε σε επίγειο θρόνο και δεν τιμήθηκε, όσο έπρεπε από τους συγχρόνους της, οι γενεές των ευσεβών Χριστιανών δια μέσου των αιώνων υποκλίνονται ευλαβικά μπρος στην άγια ζωή της και κάθε βράδυ της Μ. Τρίτης με μυστηριακή κατάνυξη και ιερή συγκίνηση παρακολουθούν το μελοποιημένο Τροπάριό της και διδάσκονται πως οι χρυσοί θρόνοι είναι μηδαμινοί και οι δόξες του κόσμου αυτού παρέρχονται και δεν πρέπει να τις επιθυμούμε.
Κατά πληροφορίες από την Κάσσο ή Κασσιανή επειδή την ενοχλούσε στο Μοναστήρι της ο Θεόφιλος, αναχώρησε στην Ιταλία και στη συνεχεία με μια άλλη Μοναχή την Ευδοκία, πήγε στην Κρήτη και κατέληξε στην Κάσο, όπου και εκοιμήθη στην 7η Σεπτεμβρίου. Μετά το θάνατό της ετοποθέτησαν το σώμα της σε μαρμάρινη λάρνακα και την έβαλαν σε παρεκκλήσιο, που ήταν αφιερωμένο στο όνομά της. Σώζεται σήμερα η λάρνακα και το βυζαντινό ψηφιδωτό του 9ου αιώνα.
Επίσης στο εκκλησάκι υπάρχει εντοιχισμένη πλάκα με σημείο του σταυρού και χρονολογία 890 μ.Χ. Κατά πληροφορίες, πάλι από την Κάσσο, τα οστά της Οσίας έχουν μεταφερθεί στην Ικαρία.
Το πέρασμα της Οσίας Κασσιανής από την Κρήτη, ίσως συνδέεται με την δική μας Αγία Κασσιανή, την αδελφή των Οσίων Eυτυχιανών, που ασκήτεψε στο Κεφάλι, κοντά στο Μάρτσαλο. Το θέμα αυτό όμως χρειάζεται έρευνα από ειδικούς.
Η μνήμη της Οσίας Κασσιανής τιμάται σε πολλά μέρη της Ελλάδος και ιδιαίτερα στη Κάσσο, την ιδιαίτερη πατρίδα της, γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 7 Σεπτεμβρίου, με ειδική ασματική ακολουθία, από την οποία παραθέτομε ένα χαρακτηριστικό τροπάριο (κάθισμα).
«Τον βίον ευσεβώς, διανύσασα Μήτερ, δοχείον καθαρόν, Συ του Πνεύματος ώφθης, φωτίζουσα τους πίστει σοι, προσιόντας θεόπνευστε, όθεν αίτησαι τον Σον δεσπότην φωτίσαι, τας ψυχάς ημών, των ανυμνούντων σε πόθω Κασσιανή πανθαύμαστε».
Στο ευωδιασμένο τούτο δείλι
π' αργοπεθαίνει μέσ' στα μύρα
Ολόκληρη η ακολουθία της Οσίας Κασσιανής της
Υμνογράφου και Μελωδού σε PDF Διαβάζετε εδώ.
Ποίημα Αφιέρωση στη μεγάλη ποιήτρια
Στο ευωδιασμένο τούτο δείλι
π' αργοπεθαίνει μέσ' στα μύρα
θέλω ν' αφήσω την ψυχή μου
κάποιο τραγούδι να σου πει.
Μα ως νάρθει ο στίχος μου στα χείλη
λιώνει και χάνεται και σβήνει.
Κι ούτε τον ήχο πιάνει η λύρα
κι ούτε τα λόγια το καντήλι
πώς να σου ψάλω όπως το θέλω
πλάστn δικέ μου και του κόσμου.
Μέσα μου ανέκφραστοι είναι οι πόθοι
κι έπρεπε νάχω άρπες αγγέλων
ήχο να κάνω και σκοπό μου
ό,τι για σε η ψυχή μου
νοιώθει ό,τι και αν πω θάναι φτωχό,
γιατί το πιο καλό δοξαστικό
από την ΚΑΣΣΙΑΝΗ ειπώθει.[2]
Τροπάριο της Αγίας Κασσιανής
Πρωτότυπο υμνογραφικό κείμενο
Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα
Πρωτότυπο υμνογραφικό κείμενο
Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα
γυνή τη σην αισθομένη θεότητα
μυροφόρου αναλαβούσα τάξιν
οδυρομένη, μύρα σοι
προ του ενταφιασμού σου κομίζει.
προ του ενταφιασμού σου κομίζει.
Οίμοι λέγουσα ότι νυξ μοι υπάρχει,
οίστρος ακολασίας,
Ζοφώδης Τε και ασέληνος
έρως της αμαρτίας.
Δέξαι μου τας πηγάς των δακρύων
ο νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ,
κάμθητι μοι προς τους στεναγμούς της καρδίας
ο κλίνας τους ουρανούς
τη αφάτω σου κενώσει.
Kαταφιλήσω τους αχράντους σου πόδας,
αποσμήξω τούτους δε πάλιν
τοις της κεφαλής μου βοστρύχοις,
Ων εν τω Παραδείσω Εύα το δειλινόν
Κρότον τοις ωσίν ηχηθείσα τω φόβω εκρύβη.
Αμαρτιών μου τα πλήθη
και κριμμάτων μου αβύσσους
ης εξιχνιάσει, ψυχοσώστα Σωτήρ μου.
Μη με την σην δούλην παρίδης
ο αμέτρητον έχων το έλεος.»[1]
Το Τροπάριο της Αγίας Κασσιανής σε ανάλυση και
μετάφραση Φώτη Κόντογλου, το βλέπετε εδώ
«Κύριε, Η γυναίκα που έπεσε, σε τόσες αμαρτίες, σαν άκουσε,
σαν ένοιωσε τη θεϊκή σου Χάρη σαν μυροφόρας ένδυμα,
στα κλάματα πνιγμένη μύρα προ του θανάτου Σου,
εντάφια σου φέρνει, και ωιμέ, στενάζει, κλαίει και θρηνεί
πολλή με δέρνει νύχτα ασέληνη και σκοτεινή
έρως της αμαρτίας νύχτα που φλέγει και κεντά πόθους ακολασίας.
Δέξου Χριστέ, τα δάκρυα τα πύρινα που χύνω Συ,
που στα σύννεφα τραβάς της θάλασσας το κύμα.
Γύρισε την συμπόνια Σου, στους στεναγμούς μου,
Συ πώγυρες τους ουρανούς στην θεία γέννησή Σου.
Τα πόδια σου τα άγια, άφησε να φιλήσω
και να σκουπίσω άφησε με τα ξανθά μαλλιά μου
Τα πόδια, που σαν άκουσε τον κρότο τους
η Εύα το δειλινό μεσ' στην Εδέμ κρύφθηκε από φόβο
Τις τόσες αμαρτίες μου και τη βαθιά Σου κρίση
ποιος να μετρήσει ημπορεί Χριστέ μου, ψυχοσώστη
Μη με αφήνεις έρημη και ταπεινή σου δούλη Σου,
όπου έχεις, ως Θεός άπειρη καλοσύνη».
όπου έχεις, ως Θεός άπειρη καλοσύνη».
Τα Λειτουργικά Κείμενα της Μεγάλης Τετάρτης
Δείτε και κατεβάστε τα Λειτουργικά Κείμενα της ημέρας:
Μεγάλη Τετάρτη - Της αλειψάσης τον Κύριον μύρω
Γυνή, βαλοῦσα σώματι Χριστοῦ μύρον,
Τὴν Νικοδήμου προὔλαβε σμυρναλόην.
Τὴν Νικοδήμου προὔλαβε σμυρναλόην.
Εορτάζει 4 ημέρες πριν το Άγιο Πάσχα.
Λειτουργικά Μεγάλη Τετάρτη: Ακολουθία, όρθρος, ωρών, εσπερινού, προηγιασμένης, αποδείπνου, εδώ. Το Μυστήριο του ιερού Ευχελαίου εδώ.
Κατά την Μεγάλη Τετάρτη επιτελούμε ανάμνηση του γεγονότος της αλείψεως του Κυρίου με μύρο από μια πόρνη γυναίκα. Επίσης φέρεται στη μνήμη μας, η σύγκλιση του Συνεδρίου των Ιουδαίων, του ανωτάτου δηλαδή Δικαστηρίου τους, προς λήψη καταδικαστικής αποφάσεως του Κυρίου, καθώς και τα σχέδια του Ιούδα για προδοσία του Διδασκάλου του.
Δύο μέρες πριν το Πάσχα, καθώς ο Κύριος ανέβαινε προς τα Ιεροσόλυμα, κι ενώ βρισκόταν στο σπίτι στου λεπρού Σίμωνα, τον πλησίασε μια πόρνη γυναίκα κι άλειψε το κεφάλι Του με πολύτιμο μύρο. Η τιμή του ήταν γύρω στα τριακόσια δηνάρια, πολύτιμο άρωμα και γι' αυτό οι μαθητές την επέκριναν και περισσότερο απ' όλους ο Ιούδας. Γνώριζαν οι μαθητές καλά πόσο μεγάλο ζήλο έδειχνε πάντοτε ο Χριστός για την ελεημοσύνη προς τους φτωχούς. Ο Χριστός όμως την υπερασπίσθηκε, για να μην αποτραπεί απ' το καλό της σκοπό. Ανέφερε μάλιστα και τον ενταφιασμό Του, προσπαθώντας να αποτρέψει τον Ιούδα από τη προδοσία, αλλά μάταια. Τότε απέδωσε στη γυναίκα την μεγάλη τιμή να διακηρύσσεται το ενάρετο έργο της σε ολόκληρο την οικουμένη.
Ο Ιερός Χρυσόστομος υποστηρίζει ότι δύο ήταν οι γυναίκες που άλειψαν με μύρο τον Κύριο. Οι τρεις πρώτοι Ευαγγελιστές αναφέρουν μια και την ίδια γυναίκα, που πήρε την ονομασία πόρνη. Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης όμως κάνει λόγο για άλλη γυναίκα, αξιοθαύμαστη και σεμνή, τη Μαρία την αδελφή του Λαζάρου, που άλειψε τα άχραντα πόδια Του σκουπίζοντας τα με τις τρίχες των μαλλιών της.
Δύο μέρες πριν το Πάσχα, καθώς ο Κύριος ανέβαινε προς τα Ιεροσόλυμα, κι ενώ βρισκόταν στο σπίτι στου λεπρού Σίμωνα, τον πλησίασε μια πόρνη γυναίκα κι άλειψε το κεφάλι Του με πολύτιμο μύρο. Η τιμή του ήταν γύρω στα τριακόσια δηνάρια, πολύτιμο άρωμα και γι' αυτό οι μαθητές την επέκριναν και περισσότερο απ' όλους ο Ιούδας. Γνώριζαν οι μαθητές καλά πόσο μεγάλο ζήλο έδειχνε πάντοτε ο Χριστός για την ελεημοσύνη προς τους φτωχούς. Ο Χριστός όμως την υπερασπίσθηκε, για να μην αποτραπεί απ' το καλό της σκοπό. Ανέφερε μάλιστα και τον ενταφιασμό Του, προσπαθώντας να αποτρέψει τον Ιούδα από τη προδοσία, αλλά μάταια. Τότε απέδωσε στη γυναίκα την μεγάλη τιμή να διακηρύσσεται το ενάρετο έργο της σε ολόκληρο την οικουμένη.
Ο Ιερός Χρυσόστομος υποστηρίζει ότι δύο ήταν οι γυναίκες που άλειψαν με μύρο τον Κύριο. Οι τρεις πρώτοι Ευαγγελιστές αναφέρουν μια και την ίδια γυναίκα, που πήρε την ονομασία πόρνη. Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης όμως κάνει λόγο για άλλη γυναίκα, αξιοθαύμαστη και σεμνή, τη Μαρία την αδελφή του Λαζάρου, που άλειψε τα άχραντα πόδια Του σκουπίζοντας τα με τις τρίχες των μαλλιών της.
Βίντεο: Τροπάριο της Κασσιανής/ Hymn of Kassiani (Nektaria Karantzi - Live in Spain): Δοξαστικό των Αποστίχων του Όρθρου της Μ. Τετάρτης, σε ήχο πλ. Δ'. Μέλος Κων. Πρίγγου. Ψάλλει η Ιεροψάλτρια Νεκταρία Καραντζή. Ζωντανή ηχογράφηση από συναυλία στην Ισπανία, στον Καθεδρικό Ναό «SSan Isidoro el Real” (2016).
Η Νεκταρία Καραντζή (5 Αυγούστου 1978) είναι Ελληνίδα ιεροψάλτρια και τραγουδίστρια παραδοσιακής μουσικής. Κατάγεται από τη Λακωνία. Είναι η πρώτη γυναίκα ψάλτρια στην Ελλάδα, η οποία έχει επίσημη δισκογραφία βυζαντινής μουσικής από τα 14 χρόνια της, ενεργό θητεία στο αναλόγιο εκκλησιών, και έχει αναγνωριστεί διεθνώς ως η «ιδανική υμνωδός του βυζαντινού μέλους και της Αρχέγονης Παράδοσης».
Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου
Με πληροφορίες από:
• Φωτεινή Βλαχοπούλου, Βιβλιογραφικό δοκίμιο για την Κασ(σ)ία-Κασ(σ)ιανή. Ο θρύλος γύρω από τη βυζαντινή ποιήτρια και η ιστορικότητά του, Bυζαντινός Δόμος, τομ. 1(1987), σελ.140
α) «Κασσιανή, n Bυζαντινή αρχόντισσα και ποιήτρια», Χριστιανική Ένωση Kαβάλας, Kαβάλα 1989 β) Τριώδιο - Αρχιμανδρίτη π. Παρθένιου (Ηγουμένου Ι. Μ. Οδηγήτριας)
γ) Μέγας Συναξαριστής Τριωδίου τόμος ΙΓ' Ματθαίου Λαγγή.
• Απόσπασμα από το αφιέρωμα «Τροπάριο της Κασσιανής σε μετάφραση Φωτίου Κόντογλου» www.sophia-ntrekou.gr
• Το οπτικοακουστικό υλικό (Βίντεο) www.YouTube, εταιρεία της Google.
Nektaria Karantzi 3 Απριλίου 2018: Η εφημερίδα ΤΑ ΝΈΑ σε αφιέρωμα για το Τροπάριο της Κασσιανής. Αν όμως αναζητάτε μια πιο αναλυτική και θεολογική ανάγνωση του προσώπου της Υμνογράφου Αγίας Κασσιανής, παραπέμπω στο αφιέρωμα της φίλης Σοφίας Ντρέκου στην Αέναη Επανάσταση
• Το οπτικοακουστικό υλικό (Βίντεο) www.YouTube, εταιρεία της Google.
Πηγή: Αέναη επΑνάσταση
Nektaria Karantzi 3 Απριλίου 2018: Η εφημερίδα ΤΑ ΝΈΑ σε αφιέρωμα για το Τροπάριο της Κασσιανής. Αν όμως αναζητάτε μια πιο αναλυτική και θεολογική ανάγνωση του προσώπου της Υμνογράφου Αγίας Κασσιανής, παραπέμπω στο αφιέρωμα της φίλης Σοφίας Ντρέκου στην Αέναη Επανάσταση
Βιντεο/αφιέρωμα στο αριστουργηματικό Τροπάριο
Βίντεο: Μ. Τρίτη στον ναό της Παναγούλας Μπανάτου
στην Ζάκυνθο μεταφρασμένο Το Τροπάριο της Αγίας.
Ψάλει ο Γυναικείος Βυζαντινός χορός «Άδουσαι» "Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις" Δοξαστικόν ιδιόμελον των Αποστίχων του Όρθρου της Μεγάλης Τετάρτης (Μ.Τρίτη εσπέρας), στίχοι της υμνογράφου Αγίας Κασσίας Μοναχής, μέλος Κωνσταντίνου Πρίγγου, ήχος πλ.δ' - Χορός Ψαλτριών "ΑΙ ΑΔΟΥΣΑΙ" υπό την χοραρχία της Δομεστίκαινας δρ. Σέβης Μαζέρα - Μάμαλη. Ι.Ν.Ευαγγελίστριας Ν.Ιωνίας Βόλου (Μ.Τρίτη 23 - 4 - 2019) χοροστατούντος του Μητροπολίτου Δημητριάδος και Αλμυρού κ.κ. Ιγνατίου. Ψάλλουν οι Ψάλτριες: Βασιλική Γούση, Ζωή Ναούμ, Γεωργία Μαζέρα, Φιλίτσα Καραζαφείρη, Γιώτα Πλίτση, Δομνίκη Μαυρίδου, Ελισσάβετ Γεωργούλα, Βούλα Μακεδόνα, Σοφία Χατζησταμούλη, Μαριαλλένα Δούλου, Ματούλα Αλευρά, Αποστολία Μπουρλότου, Μαρία Σκουργιά, Εβελίνα Βαΐου, Μαριέτα Μανολιού, Αρχοντούλα Κυνηγοπούλου, Μαρία Ζίφκου, Ευθυμία Γκοντέλου.
Τὸ τροπάριον τῆς Κασσιανῆς (English translation)
(Κύριε, ἡ ἐν πολλαῖς αμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή...)
Χορωδιακό-Εκκλησιαστικό έργο για τετράφωνη μικτή
χορωδία και ορχήστρα. Σολίστ: Κυριάκος Καλαϊτζίδης.
Μίκης Θεοδωράκης «Το Τροπάριο της Κασσιανής» 1942 - 1952. Έργο του 1942. English Chamber Choir διευθύνει ο Guy Protheroe. Από το cd Μίκης Θεοδωράκης 1942-1952. Η δεκαετία της πρώιμης έντεχνης μουσικής του καλλιτέχνη μουσουργού που κυκλοφόρησε μαζί με το περιοδικό ΟΔΟΣ ΠΑΝΟΣ Νο 160 με αφιέρωμα στον Έλληνα συνθέτη.
Σχετικά Θέματα:
2 σχόλια:
Εξαιρετική ανάρτηση. ..... άγγιξε την ψυχή μου!
Σ' ευχαριστώ Σοφία!
Σ'ευχαριστώ Βούλα... Καλή Ανάσταση!
Δημοσίευση σχολίου