της Σοφίας Ντρέκου
Η νηστεία αυτή θεσπίσθηκε για να προετοιμάσει τούς
Χριστιανούς για την μεγάλη εορτή των αποστόλων.
Ποιες είναι οι νηστείες
Νηστεία είναι η λήψη «ξηράς τροφής» (ξηροφαγία), χωρίς λάδι ή κρασί, μια φορά την ημέρα, και μάλιστα την ενάτη ώρα (γύρω στις 3 μ.μ.). Λήψη τροφής, έστω και μόνο ψωμιού, περισσότερο από μια φορά την ημέρα λέγεται λύση νηστείας. Αν φάμε και λάδι ή πιούμε κρασί, τότε κάνουμε κατάλυση νηστείας. Οι κατηγορίες καταλύσεως της νηστείας είναι τέσσερις:
α) Κατάλυση «εις πάντα»,
β) κατάλυση αυγών και γαλακτοκομικών προϊόντων,
γ) κατάλυση «ιχθύος» και
δ) κατάλυση «οίνου και ελαίου».
Πρέπει να σημειωθεί, πάντως, ότι, παρά τη θέσπιση συγκεκριμένων ημερών και περιόδων νηστείας από την Εκκλησία μας («ακρίβεια»), η ρύθμιση του θέματος για κάθε χριστιανό ξεχωριστά αφήνεται στη διάκριση των πνευματικών πατέρων, που ενεργούν κάποτε με συγκατάβαση («οικονομία») στην αδυναμία του ανθρώπου, και με γνώμονα πάντα το συμφέρον κάθε ψυχής.
Η Νηστεία των Αγίων Αποστόλων αρχίζει από την Δευτέρα μετά την Κυριακή των Αγίων Πάντων μέχρι και την 28η Ιουνίου. Συνήθως η νηστεία αυτή είναι πολύ μικρή. Καταλύουμε ψάρι, ενώ απέχουμε από κρέας, γαλακτερά και αυγά. Ψάρι τρώμε, αν θέλουμε, όλες τις ημέρες, εκτός φυσικά της Τετάρτης και της Παρασκευής κατά τις οποίες έχουμε νηστεία. Το ίδιο ισχύει (δηλαδή νηστεύουμε αυστηρά) και για την παραμονή της εορτής, εκτός κι αν συμπέσει Σάββατο ή Κυριακή. Ψάρι καταλύουμε και κατά την εορτή του Γενεσίου του Τιμίου Προδρόμου (24 Ιουνίου), οποιαδήποτε ημέρα κι αν πέσει. Αν η εορτή των Αγ. Αποστόλων Πέτρου και Παύλου (29 Ιουνίου) πέσει ημέρα Τετάρτη ή Παρασκευή, καταλύουμε μόνο ψάρι.[1]
Η Νηστεία των Αγίων Αποστόλων αρχίζει από την Δευτέρα μετά την Κυριακή των Αγίων Πάντων μέχρι και την 28η Ιουνίου. Συνήθως η νηστεία αυτή είναι πολύ μικρή. Καταλύουμε ψάρι, ενώ απέχουμε από κρέας, γαλακτερά και αυγά. Ψάρι τρώμε, αν θέλουμε, όλες τις ημέρες, εκτός φυσικά της Τετάρτης και της Παρασκευής κατά τις οποίες έχουμε νηστεία. Το ίδιο ισχύει (δηλαδή νηστεύουμε αυστηρά) και για την παραμονή της εορτής, εκτός κι αν συμπέσει Σάββατο ή Κυριακή. Ψάρι καταλύουμε και κατά την εορτή του Γενεσίου του Τιμίου Προδρόμου (24 Ιουνίου), οποιαδήποτε ημέρα κι αν πέσει. Αν η εορτή των Αγ. Αποστόλων Πέτρου και Παύλου (29 Ιουνίου) πέσει ημέρα Τετάρτη ή Παρασκευή, καταλύουμε μόνο ψάρι.[1]
- Αρχαιότερες νηστείες είναι εκείνη της Τετάρτης και της Παρασκευής, που φθάνει μέχρι την αποστολική εποχή.
Η αρχαιοπαράδοτος νηστεία των Αγίων Αποστόλων
«Από την Δευτέρα μετά την Κυριακή των Αγίων Πάντων αρχίζει η νηστεία των Αγίων Αποστόλων, η νηστεία δηλαδή που είναι αφιερωμένη στους Αγίους Αποστόλους και η διάρκειά της ποικίλει αναλόγως με την ημερομηνία τελέσεως της εορτής τού Πάσχα από την οποία εξαρτάται η έναρξή της, δηλαδή η Κυριακή των Αγίων Πάντων.
Η νηστεία αυτή είναι αρχαιοπαράδοτος στην Εκκλησία μας. Πρώτος ο Μέγας Αθανάσιος αναφέρει νηστεία μιάς εβδομάδος μετά την Πεντηκοστή. «Τη γαρ εβδομάδι μετά την αγίαν πεντηκοστήν ο λαός νηστεύσας εξήλθε περί το κοιμητήριον εύξασθαι» (εγράφη περί το 357). Αυτός μεν αναφέρει την νηστεία αυτή αμέσως μετά την Πεντηκοστή, αλλά το βιβλίο των Αποστολικών Διαταγών, το οποίο έχει γραφεί πενήντα περίπου έτη αργότερα και απηχεί αποστολοπαράδοτες εντολές και συνήθειες, την αναφέρουν μία εβδομάδα μετά την Πεντηκοστή, δηλαδή μετά την εορτή των Αγίων Πάντων. «Μετά ουν το εορτάσαι υμάς την πεντηκοστήν εορτάσατε μίαν εβδομάδα και μετ’ εκείνην νηστεύσατε μίαν, δίκαιον γαρ και ευφρανθήναι επί τη εκ Θεού δωρεά και νηστεύσαι μετά την άνεσιν».
Όπως φαίνεται από το χωρίο των Αποστολικών Διαταγών, η περί ης ο λόγος νηστεία σχετιζόταν με την χαρμόσυνη περίοδο από το Πάσχα μέχρι την Πεντηκοστή, μετά την οποία έπρεπε να επέλθει κάποιας μορφής αντίδραση, ώστε να μετριασθεί η χαρμόσυνη διάθεση. Επειδή οι απόστολοι είχαν αρχίσει το κήρυγμα μετά την Πεντηκοστή, οι μετ’ αυτήν ημέρες ήσαν αφιερωμένες σ’ αυτούς. Γι’ αυτό και στις συριακές πηγές η νηστεία αυτή ονομαζόταν των Αγίων Αποστόλων αν και δεν είχε ακόμη εισαχθεί από τη Δύση στην Ανατολή η εορτή των Αγίων Αποστόλων τής 29ης Ιουνίου. Κατ’ αυτήν περίπου την περίοδο εισάγεται και η αρχικώς ολιγοήμερη νηστεία των Χριστουγέννων. Και οι δύο, κατ’ αφομοίωση τής νηστείας τής Μεγάλης Τεσσαρακοστής, γίνονται τεσσαρακονθήμερες αργότερα περίπου τον 6ο αι. από τους μοναχούς τής Συρίας και της Παλαιστίνης.Πρώτη γραπτή αναφορά γι’ αυτές τις δύο νέες τεσσαρακοστές κάνει λόγο ο Άγ. Αναστάσιος ο Σιναϊτης, ηγούμενος τής Μονής τού Σινά κατά τον 7ο αι., έπειτα ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Νικηφόρος καθώς και ο Όσιος Θεόδωρος ο Στουδίτης (αμφότεροι αρχές 9ου αι.).
Η νηστεία όμως των Αγίων Αποστόλων δεν διατηρήθηκε ως τεσσαρακονθήμερος αλλά περιορίσθηκε. Η εορτή των Αγίων Αποστόλων, όπως προελέχθη, δεν υπήρχε αρχικώς στην Ανατολή. Όταν όμως εισήχθη, η νηστεία εκείνη εξελήφθη ως προπαρασκευαστική τής εορτή των. Γι’ αυτό και από τότε διαρκεί τόσες ημέρες όσες μεσολαβούν μεταξύ της εορτής των Αγίων Πάντων και της εορτής των Αγίων Αποστόλων, των οποίων ημερών ο αριθμός, ως γνωστόν κατ’ έτος είναι διαφορετικός, ανάλογα με την ημερομηνία, κατά την οποία θα εορτασθεί το Πάσχα, δεν υπερβαίνει όμως τις 30 ημέρες (σύμφωνα με το νέο ημερολόγιο).
Η τροποποίηση αυτή έγινε μεταξύ 7ου και 9ου αι. και κατ’ αρχάς πιθανώς στην Κωνσταντινούπολη, η οποία τον 5ο αι. πρώτη δέχθηκε από τη Ρώμη την εορτή των Αγίων Αποστόλων τής 29ης Ιουνίου και της οποίας Εκκλησίας η σημασία ενισχύθηκε μετά την κατάκτηση των άλλων πατριαρχείων από τους Άραβες, ώστε το παράδειγμά της επέδρασε σε όλη την Ορθόδοξη Ανατολή.
Αν κατά την νηστεία των Αποστόλων και των Χριστουγέννων συνέπιπτε εορτή, κατά την οποία δεν αναγινώσκονταν οι Ώρες, επιτρεπόταν να φάγουν ψάρι, τυρί και αυγά. Κατ’ αυτές τις εορτάσιμες ημέρες το μεσημεριανό γεύμα λαμβανόταν περί την έκτη ώρα (12μ.), το δε βραδυνό κατά την ίδια με τις υπόλοιπες περιόδους ώρα.
Ὁ Ἀρχιμ. Φιλόθεος (κατὰ κόσμον Γεώργιος) Νικολάκης γεννήθηκε στὸν Πειραιᾶ τὸ 1973. Εἶναι πτυχιοῦχος τοῦ Τμήματος Ποιμαντικῆς και Κοινωνικῆς Θεολογίας τοῦ Ἐθνικοῦ καὶ Καποδιστριακοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν (1997) καὶ κάτοχος Master Λειτουργικῆς τοῦ Μεταπτυχιακοῦ Προγράμματος Σπουδῶν τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (2002), ὅπου ὑπέβαλε τὴν ἐργασία του μὲ θέμα: «Ἡ ἀκολουθία τῆς Ἀρτοκλασίας». Ἐπίσης εἶναι πτυχιοῦχος Ἀγγλικῆς καὶ Ἰταλικῆς γλώσσας. Έχει ἀσχοληθεῖ μὲ τὴν συγγραφὴ βιβλίων, ποιμαντικῶν φυλλαδίων, ἡμερολογίων καὶ τὴν ἔκδοση Ἱ. Ἀκολουθιῶν. Εἶναι Ἀρχιερατικὸς Ἐπίτροπος τῆς Ι' Ἀρχιερατικῆς Περιφερείας τῆς Ἱ.Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν.[3]
Πηγές
2. «Η αρχαιοπαράδοτος νηστεία των Αγίων Αποστόλων» π. Φιλόθεου Νικολάκη, iasmos.gr
3. Ἱ. Ναὸς Ἁγ. Γεωργίου Κυψέλης / agiosgeorgios-kypselis.gr.
Σχόλια στο Facebook
Van Gel Span: Πολύ κατατοπιστική η ανάλυση της, μόνον σήμερα για φέτος νηστείας Αγ. Αποστόλων. Θα ήθελα να προσθέσω ότι η 29 Ιουνίου είναι η ημ/νία που ο επίσκοπος Ρώμης Σίξτος ο Β' (257 μ.Χ. - 258 μ.Χ.) μεταφέρει τα οστά του Πέτρου από τον Βατικάνειο λόφο της 7λόφου Ρώμης, όπου μαρτύρησε το 64/67 μ.Χ. στο κοιμητήριο/κατακόμβη Αγ. Σεβαστιανού.
Είχε προηγηθεί το 160μ.Χ. η φύλαξη τους σε μαρμάρινο μνημείο με τράπεζα και αέτωμα από επίσκοπο Ρώμης Αέτιο, ενώ λίγο πριν τον Σίξτο, σε διωγμό του 257μ.Χ. ο Πόπλιος Λικίνιος Ουαλεριανός το κατεδαφίζει μεταξύ και άλλων ναών, θανατώνονται επισκόπους όπως τον προκάτοχό Ρώμης Στέφανο.
Το 260 μ.Χ. ο αυτοκράτωρ Γαληνός επιτρέπει ξανά τη λατρεία του Πέτρου στον Άγιο Σεβαστιανό. Περί το 330μ.Χ. μαρτυρείται, ότι λατρεύονται Πέτρος σε Βατικάνειο λόφο, Παύλος στην οδό Ώστιας, πλάι στον Τίβερη, όπου μαρτύρησε αλλά και οι 2 μαζί στον Αγ. Σεβαστιανό. Τα πρώτα ολοκληρωμένα κτίσματα σε Ώστια και Βατικάνειο ανεγείρονται ταυτόχρονα 18.11.324 μ.Χ. με μεταφορά οστών, πλην καρών που φυλάσσονται στον 5κλιτο καθεδρικό Σωτήρος, μετέπειτα Αγ. Ιωάννη, καθεδρικό ως το κτίσιμο με τα χρήματα των συγχωροχαρτιών του σημερινού Αγ. Πέτρου, κατασκευή που διήρκεσε 120 χρόνια στην Μεταρρύθμιση, όταν η Αγία Σοφία Κων/πολης κατασκευάστηκε σε 6 χρόνια (η Νοτρ Νταμ Παρισίου σε 72 χρ., ο Αγ. Παύλος Λονδίνου σε 35, το Ιλ Ντουόμο Μιλάνου πλέον των 500 κι καθεδρικός Κολωνίας στα 615!!!). 28 Ιουνίου 2021 groups/Sophia.Drekou
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου