Hyacinth of Caesarea - Ο άγιος Υάκινθος
Ο άγιος Υάκινθος ο Κουβικουλάριος (θαλαμηπόλος)
ή Άγιος Υάκινθος της Καππαδοκίας
Κοντάκιο: Ὑακίνθῳ σήμερον,
ἐξ ὑακίνθων, ἀμαράντων πλέξωμεν,
στέφανον πάντες οἱ πιστοί,
μεγαλοφώνως κραυγάζοντες,
της Σοφίας Ντρέκου
Θεωρείται άγιος από την Ορθόδοξη και την Καθολική εκκλησία. Θεωρείται επίσης και ως ο Άγιος του Έρωτα, σε μια εποχή που υπήρχε η βαλεντιανή βιοτεχνία. (Βλ. εδώ)
Ο άγιος μάρτυρας Υάκινθος γεννήθηκε το 78 μ.Χ. Καταγόταν από την Καισαρεία της Καππαδοκίας και έζησε στα χρόνια του αυτοκράτορα Τραϊανού (98 – 117 μ.Χ.). Ανήκε στο υπηρετικό προσωπικό του Ρωμαίου αυτοκράτορα Τραϊανού (κουβικουλάριος = θαλαμηπόλος).
Σημ.: Ο Cubicularius, εξελληνισμένα κουβικουλάριος, ήταν ένας τίτλος που χρησιμοποιήθηκε για τους ευνούχους θαλαμηπόλους του αυτοκρατορικού παλατιού στη μεταγενέστερη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Η γυναικεία εκδοχή που χρησιμοποιείτο για μία κυρία των τιμών της αυτοκράτειρας, ήταν η κουβικουλαρία. Ή ο θαλαμηπόλος είναι αυτός ή αυτή που υπηρετεί στα ιδιαίτερα διαμερίσματα του βασιλιά/αυτοκράτορα ή τής κυρίας βασιλικού ή αρχοντικού σπιτιού και τη βοηθάει στο ντύσιμο, στον καλλωπισμό της κ.λπ.
Ο Άγιος Υάκινθος ήταν άνθρωπος με εξαιρετική συμπεριφορά.
Επειδή δεν ακολουθούσε τις ειδωλολατρικές θυσίες των Ρωμαίων έγινε αντιληπτό ότι ήταν αλλόθρησκος. Όταν ο Τραϊανός διέταξε διωγμό κατά των χριστιανών, ο Υάκινθος δε δίστασε να ομολογήσει μπροστά στον αυτοκράτορα ότι είναι χριστιανός.
Απόσπασμα από την απολογία του Αγίου
Υακίνθου στον αυτοκράτορα Τραϊανό.
«Αν η ευγνωμοσύνη είναι αρετή, βασιλιά, ποια απολογία θα μπορέσω να δώσω αρνούμενος το Σωτήρα μου Χριστό, ο όποιος έχυσε για μένα το αίμα του, ο οποίος μου χάρισε την πίστη, την ελπίδα, την αγάπη, ο όποιος μου δίνει λιμάνι στις τρικυμίες της ψυχής, παρηγοριά στη θλίψη, ασφάλεια στα κύματα, θώρακα στις δοκιμασίες; Και ο οποίος μου επιφυλάσσει συμμετοχή αιώνια στη βασιλεία Του και τη δόξα».
Ο Τραϊανός, στενοχωρημένος από τα λόγια του Υακίνθου, διέταξε να τον φυλακίσουν χωρίς να του δίνουν καθόλου φαγητό, εκτός και αν ήθελε να φάει ειδωλόθυτα (ζώα θυσιασμένα στα είδωλα). Έδωσε διαταγή να του δίνεται τροφή μόνο από σφάγια των θυσιών στην φυλακή.
Σαράντα μέρες πέρασε έτσι ο Υάκινθος, χωρίς να αγγίξει τα ειδωλόθυτα μέχρι που πέθανε από ασιτία. Την 41η, όμως, παρέδωσε το πνεύμα του στον Κύριο. (το 98 μ.Χ.). Πέθανε από πείνα σε ηλικία 20 ετών.
Κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του, ο απεσταλμένος του βασιλιά προς αυτόν είδε το κελί του ολόφωτο και έναν άγγελο να τον ενθαρρύνει και να τον ενισχύει. Το ίδιο, όταν βρέθηκε νεκρός στο κελί του, οι στρατιώτες είδαν επίσης αγγέλους γύρω από το σώμα του.
Μετά το τέλος της επίγειας ζωής του έκανε θαύματα και αποκάλυψε με εμφάνισή του και τη θέση όπου είχαν πετάξει το σώμα του.
Ὡς Λίθος ὑάκινθος, τῆς Ἐκκλησίας Χριστοῦ,
ἀστράπτεις τοὶς πέρασι, ταὶς τῶν χαρίτων αὐγαίς,
παμμάκαρ Ὑάκινθε, σὺ γὰρ ὁμολογία,
πυρσωθεῖς εὐσέβειας, ἔλαμψας ἐν ἀθλήσει,
τὴ τοῦ Λόγου μιμήσει, ἐντεῦθεν καταφαιδρύνεις,
τοὺς σὲ γεραίροντας. (Ἀπολυτίκιο)
Λαϊκό στιχούργημα για τη ζωή του Αγίου
ΝΕΚΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
Δημοσιεύουμε πρώτα ένα ενδιαφέρον λαϊκό στιχούργημα για τη ζωή του Αγίου, του στιχουργού Μάρκου Σκουλάτου από τη Νάξο, και κατόπιν ένα σχόλιο του εξαίρετου π. Γιώργη Δορμπαράκη για την καθιέρωσή του ως «αγίου του έρωτα», που συνέβη κυρίως στα Ανώγεια της Κρήτης.
Ἅγιος Μάρτυς Ὑάκινθος
ὁ Κουβικουλάριος (3 Ιουλίου)
Τρεῖς Ἰουλίου πάντοτε γιορτάζει ἡ Ἐκκλησία
τὸν Ἅγιο Ὑάκινθο ἀπὸ τὴν Καισαρία.
Τότε ἐκεῖ Τραϊανὸ εἴχανε βασιλέα
εἰδωλολάτρης ἤτανε καὶ εἶχε καὶ παρέα.
Ὑάκινθος εἰκοσαετὴς ἦταν στὴν ἡλικία
καὶ στὸ παλάτι βασιλιὰ εἶχε ὑπηρεσία.
Μὲ ἦθος καὶ σεμνότητα ἤτανε στολισμένος
πίστι Χριστοῦ ἀπὸ γονεῖς ἀπὸ μικρὸς δοσμένος.
Κάνει γιορτὴ ὁ βασιλιὰς τὰ εἴδωλα τιμάει
σὲ εἰδωλόθυτα φαγητὰ τὸν κόσμο προσκαλάει.
Ἑόρταζαν καὶ τρώγανε ὅλα οἱ αὐλικοί του
καὶ ὅλοι ὑπακούανε εἰς τὴν διαταγή του.
Ὁ Ἅγιος Ὑάκινθος ἐπῆγε σὲ μιὰ ἄκρη
καὶ στὸν ἀληθινὸ Θεὸ προσεύχεται μὲ δάκρυ.
Ὅλοι οἱ ἄλοι τρώγανε σὰν λύκοι πεινασμένοι
ἀπὸ τὰ εἰδωλόθυτα ποὺ ἦταν καλεσμένοι.
Κάποιος συστρατιώτης του, τοῦ ἔγινε προδότης
ποῦ ὑπηρέτης ἤτανε τοῦ σατανᾶ ἐν πρώτοις.
Ἐπῆγε εἰς τὸ βασιλιὰ Ὑάκινθο προδίδει
πῶς στὸν ἀληθινὸ Θεὸ τὴν προσευχή του δίδει.
Δὲν ὑπακούει βασιλιὰ εἰς τὰ προστάγματά σου
δὲν θυσιάζει στοῦ θεοὺς δὲν τρώει τὰ φαγητά σου.
Σὰν τ᾿ ἄκουσε ὁ βασιλιὰς ἀμέσως διατάζει
νὰ φέρουν τὸν Ὑάκινθο καὶ εὐθὺς τὸν ἐξετάζει.
Ἀμέσως τὸν διέταξε νααφήσῃ ἀνοησίες
νὰ φάγει ἀπὸ τὰ φαγητὰ ποὺ εἶναι ἀπὸ θυσίες.
Καὶ ὁ γενναῖος ἀθλητὴς ἔκανε τὸ σταυρό του
καὶ ἤτανε Ὑάκυνθου ὁ βασιλιὰς ἐμπρός του.
Νὰ μὴν τὸ σώσω ἐγὼ ποτὲ τοῦ λέει βασιλιά μου
τὰ μολυσμένα κρέατα νὰ βάλω στὴν κοιλιά μου.
Ἤθελα ὅμως καὶ ἐσὺ Χριστὸν νὰ ἀναγνωρίσῃς
καὶ μὴν λατρεύεις δαίμονες τὰ εἴδωλα νὰ ἀφήσῃς.
Ὅσοι τὸν ἄκουγαν ἐκεῖ τὴν ὥρα ποὺ μιλοῦσε
ἔξω φρενῶν ἐγίνανε ποὺ τὰ εἴδωλα μισοῦσε.
Ἀνόητο καὶ ἐγωιστὴ τὸν εἶπε ὁ βασιλέας
ποῦ γιὰ ἀληθινὸ Θεὸ τοῦ μίλησε ὡραία.
Τὰ εἴδωλα λατρεύουμε ἔχουμε γιὰ θεούς μας
αὐτὸν ποὺ λὲς δὲν ξέρουμε οὔτε ἀπὸ πρόγονούς μας.
Του βασιλιὰ ἀπάντησε Ὑάκινθος μὲ θάρρος
Διέταξε ὁ βασιλιὰς νὰ τὸν ἐφυλακίσουν
Του βασιλιὰ ἀπάντησε Ὑάκινθος μὲ θάρρος
καὶ δὲν τὸν ἐφοβήθηκε καιας ἦταν καὶ φαντάρος.
Τοῦ εἶπε εἶν᾿ ἀνάξιος τὸν Κτίστη νὰ γνωρίσῃ
ποῦ ἔκανε τὸν οὐρανό, τὴν θάλασσα, τὴν κτίση.
Φιλοχριστους εἶχα γονεῖς ἔμαθα νὰ λατρεύω
Χριστὸν ἀληθινὸν Θεὸν ἔμαθα καὶ πιστεύω.
Θηρίο ἣν ὁ βασιλιὰς δέταξε στὸ σῶμα
νὰ τὸν βασανίζουνε νὰ δέρνουνε τὸ στόμα.
Ξεσχίζουν μὲ τὰ νύχια τους, τοῦ ἄνοιγαν τὸ στόμα
κρέατα εἰδωλόθυτα τὸν τάϊζαν ἀκόμα.
Εἶχε σφραγίδα τοῦ Χριστοῦ τίποτα δὲν παθαίνει
τὸ σῶμα του καὶ ἡ ψυχὴ δὲν ἦταν μολυσμένη.
Τρελάθηκε ὁ Τραϊανὸς εἶδε αὐτὰ ποὺ κάνει
καὶ ἔβγαλε διαταγὴ στὴ φυλακὴ τὸν βάνει.
Τὸν βγάζει ἀπὸ τὴν φυλακὴ γιὰ νὰ τὸν καλοπιάσῃ
καὶ εἰς τοὺς ψεύτικους θεοὺς λέει νὰ θυσιάσῃ.
Τοῦ λέγει εἶμαι χριστιανὸς πίστι μου δὲν ἀλλάζω
καὶ γιὰ τὴν πρόσκαιρη ζωὴ ψυχή μου δὲν κολάζω.
Ὁ τύραννος κοκκίνησε τότε ἀπ᾿ τὸ θυμό του
διέταξε νὰ κρεμαστῇ νὰ γδέρνουν τὸ πλευρό του.
Κοκκίνησαν οἱ βασανιστὲς μὲ αἷμα τοῦ Ἁγίου
σύμφωνα μὲ διαταγὴ Τραϊανοὺ ἀγρίου.
Στὰ βάσανά του ὁ μάρτυρας τὸ βασιλιὰ φωνάζει
πῶς εἶναι δοῦλος τοῦ Χριστοῦ τίποτα δὲν τρομάζει.
Διέταξε ὁ βασιλιὰς νὰ τὸν ἐφυλακίσουν
καὶ μόνο εἰδωλόθυτα φαγιὰ νὰ τὸν ταΐσουν.
Κρέατα εἰδωλόθυτα τοῦ πήγαιναν νὰ φάει
νηστεία καὶ μὲ προσευχὴ τὶς ὧρες τοῦ περνάει.
Τριάντα μέρες καὶ ὀκτὼ στὴ φυλακὴ κλεισμένος
διὰ τὴν πίστι στὸν Χριστὸ ἦταν βασανισμένος.
Εἶδε ὁ ἀρχιφύλακας τὴν τελευταία μέρα
στὴ σκοτεινὴ τὴν φυλακὴ φῶς ἔλαμπε σὰν μέρα.
Στὸν Ἅγιο χαρούμενο εἶδε τὸ πρόσωπό του
δύο λευκοφόροι Ἄγγελοι βρίσκονταν στὸ πλευρό του.
Ἕνας σκεπάζει σῶμα τοῦ ὁ ἄλλος ἀπ᾿ τὴν ἄλλη
ἔβαζε φωτοστέφανο στ᾿ Ἁγίου τὸ κεφάλι.
Τρόμαξε ὁ φύλακας πάει στὸν βασιλέα
ἐκεῖ του ἐξιστόρησε γιὰ πράγματα σπουδαῖα.
Τύραννος ἄπιστο σκυλὶ εἶπε ἦν φαντασίες
καὶ τότε ἐδιέταξε μεγάλες τιμωρίες.
Σὲ δύο μέρες τὸν καλεῖ νὰ ῾ρθει πάλι μπροστά του
Ἅγιο ἐφοβέριζε μὲ βαρβαρότητά του.
Σὰν ἄνοιξαν τὴν φυλακὴ τὸν βρῆκαν πεθαμένο
καὶ γύρω-γύρω Ἄγγελοι λαμπάδες ἀναμμένο.
Διέταξε ὁ βασιλιὰς φρουροῦν τὸ λείψανό του
νὰ μὴν τὸ πάρουν χριστιανοὶ καὶ σκάσῃ ἀπ᾿ τὸ κακό του.
Τὴ νύχτα ὅμως Ἄγγελος φωτίζει ἱερέα
Τὴ νύχτα ὅμως Ἄγγελος φωτίζει ἱερέα
Τιμόθεο ὀνόματι τὸ κήδευσε ὡραία.
Σὲ μία χήρα τὸ 'δωσε νὰ τὸ διαφυλάξει
σὲ μαρμαρένια λάρνακα τὸ εἶχε αὐτὸ φυλάξει.
Σαράντα μέρες ἔμεινε δίχως νερὸ καὶ γεῦμα
τρεφότανε στὴ φυλακὴ μὲ Ἅγιον τὸ Πνεῦμα.
Μὲ πίστι καὶ μὲ προσευχὴ περνοῦσε τὴν ζωή του
κι ἁγίασε ὁ Ὑάκινθος αἰώνια τὴν ψυχή του.
Παρέδωσε τὸ πνεῦμα τοῦ τρεῖς ἦν τοῦ Ἰουλίου
καὶ εἶναι ἀγαλιόμενος εἰς τὰς αὐλᾶς Κυρίου.
Ὦ Ἅγιε Ὑάκινθε ἄνθος τοῦ Παραδείσου
προσεύχου πάντοτε γιὰ μᾶς νὰ ἔχουμε τὴν εὐχή σου.
Ο Ιερός Ναός του Αγίου Υακίνθου στα Ανώγια της Κρήτης
Ο Ιερός Ναός του Αγίου Υακίνθου στα Ανώγια της Κρήτης
Στα Ανώγεια υπάρχει ναΐσκος αφιερωμένος στον Άγιο Υάκινθο, χτισμένος με ξερολιθιά, σε μορφή μιτάτου, είναι κυκλικός, πέτρινος (σε υψόμετρο 1200μ.), στηριζόμενος στους κανόνες της υστερομινωικής αρχιτεκτονικής. Φέρει θόλο στα δύο μέτρα κι άνοιγμα κορυφής με διάμετρο 30 εκ. Ο ναός έγινε το 1998 μετά από πρόταση του συνθέτη και τραγουδιστή Λουδοβίκου των Ανωγείων, την οποία αποδέχτηκε ο μητροπολίτης Ρεθύμνου Άνθιμος τοποθετώντας ο ίδιος τον θεμέλιο λίθο του.
Τον σχεδιασμό και την επίβλεψη είχε ο αρχιτέκτονας Σταύρος Βιδάλης. Κάθε καλοκαίρι πραγματοποιούνται και τα Υακίνθεια, πολιτιστικές εκδηλώσεις προς τιμήν του αγίου τα οποία αναβιώνουν τα τελευταία χρόνια, σε ένα συγκερασμό της αρχαιοελληνικής και της χριστιανικής γιορτής, στον ναό του Αγίου Υακίνθου, με πλούσιες πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Πρέπει να πω ότι η ιστορία με τα «Υακίνθεια» (πολιτιστικές εκδηλώσεις στ' Ανώγεια κοντά στη μνήμη του αγίου) δεν παραπέμπει και τόσο σε ορθόδοξη πανήγυρη - δηλ. οι καλλιτέχνες και το κοινό που συμμετέχουν, σκέφτονται καθόλου πως οι εκδηλώσεις σχετίζονται μ' έναν άγιο; Ας το δουν αυτό οι αρμόδιοι, αν θέλουν.
Ο άγιος Υάκινθος ο Κουβικουλάριος (θαλαμηπόλος)
Εικ.: Παλαιότερη (ορθότερη;)
απεικόνιση του αγίου Υάκινθου.
Πάντως ο άγιος ήταν 20 ετών.
Ο ἅγιος Υάκινθος καταγόταν από τήν Καισάρεια τῆς Καππαδοκίας καί ὑπηρετοῦσε στό βασιλικό τραπέζι τοῦ αὐτοκράτορα Τραϊανοῦ. Κατηγορήθηκε ὅμως ὡς χριστιανός, γι᾽ αὐτό καί δόθηκε ἡ ἐντολή νά κτυπηθεῖ σέ ὅλο τό σῶμα του καί νά ριχτεῖ στήν φυλακή. ᾽Εκεῖ μένοντας ἀρκετές ἡμέρες χωρίς φαγητό παρέθεσε τό πνεῦμα του στόν Θεό.
Εχει προταθεῖ ἀπό ὁρισμένους χριστιανούς ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Υακίνθου νά καθιερωθεῖ ὡς ἡ ἑορτή τῶν ἐρωτευμένων σέ ἀντικατάσταση τῆς ἑορτῆς τοῦ [ορθόδοξου] ἁγίου Βαλεντίνου (14 Φεβρουαρίου), γιά τόν ὁποῖο ὑπάρχουν πολλές καί ἀντιφατικές παραδόσεις. Καί τοῦτο βεβαίως ὄχι γιατί ὁ ἅγιος ἔχει καμμία οὐσιαστική σχέση πρός αὐτό πού προβάλλεται ὡς ἀνθρώπινος ἔρωτας, ἀλλά γιατί τό ὄνομά του πού παραπέμπει στό πολύ ὄμορφο καλλωπιστικό φυτό ὑάκινθος, τό κοινῶς ὀνομαζόμενο ζουμπούλι, μέ τό ἔντονο ἄρωμα καί τά πολυάριθμα μικρά ἄνθη του, κυανοῦ, ρόζ ἤ ἄσπρου χρώματος, συνηγορεῖ γιά κάτι τέτοιο.
Η σχέση τοῦ ἁγίου πρός τόν ἔρωτα ὑπάρχει, κατά πῶς μᾶς τό θέτει καί ὁ ἅγιος ὑμνογράφος τῆς ἀκολουθίας του Θεοφάνης ὁ ποιητής, ἀλλά μέ τήν ἔννοια πού συναντᾶμε σέ ὅλους τούς ἁγίους, δηλαδή τήν ἔννοια τοῦ θείου ἔρωτα, τῆς σφοδρῆς ἀγάπης πρός τόν ᾽Ιησοῦ Χριστό.
 |
| Αγιογράφηση: Μιχάλης Βασιλάκης |
(Μαινόμενον τόν τύραννον ἤλεγξας, ἀθλοφόρε, δύναμιν ἀήττητον παρά Χριστοῦ ἐνδυσάμενος) (ὠδή ε'). Αγάπησες τόν Θεό μέ τήν ψυχή σου σύ, ἀθλητή μακάριε, παλεύοντας μέχρις αἵματος πρός τήν ἁμαρτία καί ἀνατρέποντας τούς ἐχθρούς (Σύ τόν Θεόν ἠγάπησας ἐκ ψυχῆς, μέχρις αἵματος πρός τήν ἁμαρτίαν, ἀθλητά μακάριε, ἀντικαθιστάμενος καί δυσμενεῖς τρεπόμενος) (ὠδή η').
Ο ἅγιος ποιητής μάλιστα παίρνει ἀφορμή ἀπό τήν γνωριμία πού εἶχε ὁ Υάκινθος πρός τόν αὐτοκράτορα Τραϊανό, ἀφοῦ ὑπῆρξε θαλαμηπόλος του, γιά νά πεῖ ὅτι τελικῶς ὁ ἅγιος ἦταν ὁ ἀληθινός αὐτοκράτορας, γιατί ἀκριβῶς μέ τόν εὐσεβή λογισμό τῆς πίστεως πού εἶχε ἔγινε αὐτοκράτορας τῶν παθῶν του, τρεφόμενος ἀπό τόν θεϊκό λόγο καί ὄχι ἀπό τήν τροφή τῶν παρανόμων. Αὐτοκράτορα φέρων τῶν παθῶν ἀριδήλως τόν εὐσεβῆ λογισμόν, τροφήν τῶν παρανόμων κατέπτυσας, παμμάκαρ, θείῳ λόγῳ τρεφόμενος (ὠδή ζ').
Κι εἶναι πολύ σημαντική ἡ παρατήρηση τοῦ Θεοφάνη, γιατί μᾶς ἀποκαλύπτει ὅτι ὅταν ὁ μάρτυρας δέχεται τό ὅποιο μαρτύριο εἴτε ὡς κτύπημα εἴτε ὡς στέρηση, τήν ἴδια ὥρα ὁ Κύριος μέ μυστικό τρόπο ἔρχεται καί λειτουργεῖ σ' αὐτόν ἀντιστοίχως εἴτε ὡς θεϊκό χάδι εἴτε ὡς πλήρωση καί τροφή. Πρόκειται γιά πραγματικότητα πού δέν πρέπει νά λησμονοῦμε, γιατί ἰσχύει γενικότερα: κάθε ὑπομονή πού κάνουμε στήν ζωή μας τήν ὥρα τῆς ὅποιας δοκιμασίας μας, ἐνῶ φαίνεται ὅτι ὑφιστάμεθα μία ταλαιπωρία καί ἕνα βάσανο, ὁ Κύριος εἶναι παρών καί τήν δοκιμασία τήν μεταποιεῖ σέ εὐλογία.
Ο ἐκκλησιαστικός ποιητής δέν εἶναι δυνατόν νά μήν ἀξιοποιήσει καί τό ὄνομα τοῦ ἁγίου Υακίνθου. Αφενός μᾶς προτρέπει νά τοῦ πλέξουμε στεφάνι μέ τούς ὕμνους ἀποτελούμενο ἀπό ἀμαράντινους ὑακίνθους «Υακίνθῳ σήμερον ἐξ ὑακίνθων ἀμαράντων πλέξωμεν στέφανον πάντες οἱ πιστοί» (κοντάκιο), ἀφετέρου μᾶς μεταφέρει στήν θριαμβεύουσα Εκκλησία, τήν ᾽Εκκλησία τῶν πρωτοτόκων, δίνοντάς μας τήν εἰκόνα τῆς θέσης τοῦ ἁγίου μάρτυρα ἀνάμεσα στούς ἄλλους ἁγίους. «Σάν ὄμορφο ζουμπούλι λάμπρυνες τήν θεία σκηνή, σάν ἐκλεκτό ζωηρό κόκκινο ἀπό τό αἷμα τῆς ἀθλήσεώς σου ἔγινες ἀφιέρωμα τῆς Εκκλησίας τῶν πρωτοτόκων» «Υάκινθος ὡς φαιδρός, σκηνήν τήν θείαν ἐφαίδρυνας, ὡς κόκκινον ἐκλεκτόν, ἀθλήσεως αἵματι, ἀνάθημα γέγονας τῆς τῶν πρωτοτόκων ᾽Εκκλησίας, παναοίδιμε» (ὠδή ς').
Το σκήνωμά του βρίσκεται σήμερα στο μοναστήρι του
Fürstenfeldbruck (Φέρστενφελντμπρουκ), έξω από το Μόναχο στη Γερμανία.
Κι ἀκόμη: θεωρεῖ ὁ ποιητής τόν ἅγιο μάρτυρα σάν διαυγή καί πολύτιμο λίθο τῆς βασιλείας τοῦ Χριστοῦ, γιατί μέ τήν «εἰλικρίνεια τῆς ψυχῆς του καί τήν καθαρότητα τοῦ νοῦ του» (ὠδή ζ') ἔγινε φωτεινό κατοικητήριο τοῦ Πνεύματος τοῦ Θεοῦ. «Ώφθης διαυγείᾳ τοῦ Πνεύματος, ὥσπερ λίθος διαυγής τῆς βασιλείας τοῦ Χριστοῦ» (στιχηρό ἑσπερινοῦ). «Σέ τόν διαυγείᾳ μαρτυρικῇ πολύτιμον λίθον γεγονότα θείου ναοῦ» (ὠδή α').
Πού σημαίνει: δέν δίνει ἀξία σέ ἕναν νέο ἀπό μόνη της ἡ νεότητά του. Κι αὐτή θά παρέλθει πολύ γρήγορα. Η νεότητα τῆς καρδιᾶς μετράει κατεξοχήν, γιατί αὐτή παραμένει ἐσαεί. Απέδειξες, μάρτυς ἀθλοφόρε, τό νεανικό τῆς ἡλικίας σου καί τό γενναῖο τῆς διανοίας σου, καθώς πάλεψες μέ ἀνδρεία κατά τῆς πλάνης ὑπέρ Χριστοῦ «Τό τῆς ἡλικίας νεανικόν καί τῆς διανοίας τό γενναῖον ὑπέρ Χριστοῦ ἀπέδειξας, μάρτυς ἀθλοφόρε, κατά τῆς πλάνης ἀνδρισάμενος» (ὠδή α'). Ενῶ ἤσουν νέος, φάνηκες νά ἔχεις καθαρά φρόνηση μεγάλου, μάρτυς Χριστοῦ, καί νά κοσμεῖσαι ἀπό σύνεση «Νέος καθιστάμενος, πρεσβυτικήν σαφῶς φρόνησιν, μάρτυς Χριστοῦ, ὤφθης κεκτημένος, καί συνέσει κοσμούμενος» (ὠδή γ').
«Ταῖς τοῦ ἁγίου Σου πρεσβείαις,
Χριστέ ὁ Θεός, ἐλέησον καί σῶσον ἡμᾶς».
Η σύγχρονη λατρεία του Αγίου Υακίνθου ξεκινάει από τα Ανώγεια
της Κρήτης και απλώνεται σιγά-σιγά και στην υπόλοιπη Ελλάδα.
Ξωκλήσια
Στα Ανώγεια υπάρχει ναΐσκος αφιερωμένος στον Άγιο Υάκινθο, χτισμένος με ξερολιθιά, σε μορφή μιτάτου. Ο ναός έγινε το 1998 μετά από πρόταση του Λουδοβίκου των Ανωγείων την οποία αποδέχτηκε ο μητροπολίτης Ρεθύμνου Άνθιμος. Το σχεδιασμό και την επίβλεψη είχε ο αρχιτέκτονας Σταύρος Βιδάλης. Στο χώρο αυτό γιορτάζονται κάθε χρόνο τα Υακίνθεια.
Ο Άγιος Υάκινθος σαν ιδεολογία λέγεται με τρεις κουβέντες...
από τον Λουδοβίκο των Ανωγείων -συνθέτης, τραγουδιστής,
διοργανωτής των Υακινθείων από το 1998. Βλ. εδώ.
Στην Αχαΐα υπάρχουν επίσης δύο ξωκλήσια αφιερωμένα στην μνήμη του αγίου: το ένα στο θέρετρο της 116 Πτέρυγας Μάχης Αράξου -κοντά στο χωριό Καλαμάκι- και το άλλο εντός του Χιονοδρομικού κέντρου Καλαβρύτων.
Στις Κυκλάδες στο νησί της Μυκόνου στην περιοχή του Πανόρμου και συγκεκριμένα στο συγκρότημα κατοικιών Yakinthos Residence, υπάρχει επίσης, ξωκλήσι αφιερωμένο στον Άγιο. Τα θυρανοίξια έκανε ο Μητροπολίτης Σύρου, Τήνου, Άνδρου, Κέας και Μήλου Δωρόθεος Β' (κατά κόσμον Σταύρος Πολυκανδριώτης).
Πηγή: by Αέναη επΑνάσταση | Sophia-Ntrekou.gr
♪♫ Ο Άγιος Υάκινθος στη μουσική ♪♫
Ο «Άγιος Υάκινθος», είναι ένας χαιρετισμός στη δημοτική μας μουσική καταγωγή. Ο Άγιος Υάκινθος, σύμφωνα με τη χριστιανική διδασκαλία μάρτυρας της αγάπης του για τον Χριστό, έχει καθιερωθεί να θεωρείται και ο άγιος του έρωτα και της αγάπης.
Με οδηγό, λοιπόν, το ελληνικό καλοκαιρινό φεγγαράκι - παντοτινός θεατής και εξομολογητής του έρωτα - επιχειρείται μια περιήγηση σε μύθους, όνειρα και εμπνεύσεις γύρω απ' την Ελλάδα, ή έστω την εξιδανικευμένη της μορφή· είναι χρήσιμο να ξέρεις προς τα πού θέλεις να βαδίζεις. Και ποιός, αλήθεια, καλύτερος προορισμός απ' τον ίδιο τον έρωτα; Τον έρωτα, βεβαίως, όχι απλώς ως την αμιγώς ερωτική πράξη ή διάθεση, αλλά ως κατάσταση που ενυπάρχει σε ό,τι καταπιανόμαστε.
Τελικά, ο «Άγιος Υάκινθος» δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια προσπάθειά μου να αποδώσω μουσικά μια ζωγραφιά της χώρας μου, έτσι, τουλάχιστον, όπως αυτή υπάρχει μέσα μου. Έτσι όπως την περιέχω, αλλά δεν ξέρω αν με περιέχει.
Με οδηγό, λοιπόν, το ελληνικό καλοκαιρινό φεγγαράκι - παντοτινός θεατής και εξομολογητής του έρωτα - επιχειρείται μια περιήγηση σε μύθους, όνειρα και εμπνεύσεις γύρω απ' την Ελλάδα, ή έστω την εξιδανικευμένη της μορφή· είναι χρήσιμο να ξέρεις προς τα πού θέλεις να βαδίζεις. Και ποιός, αλήθεια, καλύτερος προορισμός απ' τον ίδιο τον έρωτα; Τον έρωτα, βεβαίως, όχι απλώς ως την αμιγώς ερωτική πράξη ή διάθεση, αλλά ως κατάσταση που ενυπάρχει σε ό,τι καταπιανόμαστε.
Τελικά, ο «Άγιος Υάκινθος» δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια προσπάθειά μου να αποδώσω μουσικά μια ζωγραφιά της χώρας μου, έτσι, τουλάχιστον, όπως αυτή υπάρχει μέσα μου. Έτσι όπως την περιέχω, αλλά δεν ξέρω αν με περιέχει.
Μουσική: Πάνος Κοσμίδης
Στίχοι: Μάνος Ορφανουδάκης
Ερμηνεία: Δημήτρης Κωνσταντίνου
Φεγγαράκι γυάλινο σαν φλούδα θαλασσιά
στη Ρόδο και στην Κάλυμνο και σ’ όλα τα νησιά.
Φώτισε την άβυσσο και βγες συλλαβιστά
στην Κω και στην Ανάβυσσο σαν βλέφαρα κλειστά.
Τον άγιο Υάκινθο έρωτα, μη ρωτάς
στην Κρήτη και στη Ζάκυνθο όταν θα συναντάς.
Στον άγιο Υάκινθο κεράκι μην ανάβεις
στην Κρήτη και στη Ζάκυνθό φιλί πριν μεταλάβεις.
Πέτρα που ’χει σκαλιστό διπλό το «σ’ αγαπώ»
στο κάστρο πά’ στην Κάρυστο στο Μετς και στο Ντεπώ.
Λέξεις που γυρίσανε στου χρόνου την πηγή
μικρές φωτιές που σβήσανε και κρύφτηκαν στη Γη.
Μουσική-στίχοι: Αλκίνοος Ιωαννίδης
Ο Άγιος Υάκινθος ξυπνάει τα μεσημέρια
Παίρνει την Κρήτη στα φτερά, τον έρωτα στα χέρια
Κατηφορίζει το βουνό, το μονοπάτι παίρνει
Κι ο ήλιος μόλις τον κοιτά χαμογελά και γέρνει
Ο Άγιος Υάκινθος ανοίγει παραθύρια
Σμίγει τα στήθια, τα κορμιά, και χτίζει τα γιοφύρια
Ν' αγαπηθούν οι άνθρωποι, να ομορφύνει ο κόσμος
Ν' ανθίσει ο βασιλικός, η ρίγανη, κι ο δυόσμος
Ο Άγιος Υάκινθος ξυπνάει στον Ψηλορείτη
Να 'ρχότανε να πέρναγε κι απ' το δικό σου σπίτι
Να σου 'φερνε, να σου 'λεγε τον άγιο έρωτά του
Να ξύπναγες απ' την αρχή, να 'ρχόσουνα κοντά του
Με αυτούς τους στίχους απαντά ο Αλκίνοος Ιωαννίδης στον ξενόφερτο καθολικό Άγιο των ερωτευμένων, Βαλεντίνο, σε ένα τραγούδισμα του Έλληνα θεού του έρωτα, που έρχεται από την Κρήτη και γιορτάζεται στις 3 Ιουλίου κάθε χρόνο, την ημερομηνία που μαρτύρησε για την αγάπη του Χριστού.
Στις 25.05.2015, η εκπομπή «Μένουμε Ελλάδα» βρέθηκε στα
Ανώγεια και στον Άγιο Υάκινθο. O curator Γιώργος Καλομοίρης.
Πηγή: www.sophia-ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση
Δημήτρης Χατζησταυρίδης: Κυκλοφοροῦν κι ἄλλες "Ὀρθόδοξες προτάσεις" γιὰ τὴν ἄνωθεν προστασία τοῦ ἔρωτος, ὅπως οἱ Ἅγιοι Ἀκύλας καὶ Πρίσκιλλα, οἱ ὁποῖοι ἀποτελοῦν ἕνα πολὺ ὡραῖο παράδειγμα χριστιανικοῦ ζεύγους, ὅμως δὲν νομίζω ὅτι εἶναι (οὔτε ὁ Ἅγιος Ὑάκινθος) "μία Ὀρθόδοξη ἀντιπρόταση", γιὰ τὸν ἁπλούστατο λόγο ὅτι δὲν ὐπάρχει κάποια σχετικὴ "πρόταση" τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας, ὥστε νὰ ὑπάρξει "ἀντιπρόταση" ἐκ μέρους τῆς Ἀνατολικῆς.
Στὶς 14 Φεβρουαρίου, ἡ Δυτικὴ Ἐκκλησία τιμᾶ τὴν μνήμη τοῦ ἱερομάρτυρος Ἁγίου Βαλεντίνου, κι ὄχι κάποια ὐποτιθέμενη "ἑορτὴ τῶν ἐρωτευμένων". Ἐξ ἄλλου, ποτὲ ὁ Ἅγιος Βαλεντῖνος δὲν ἀνακηρύχθηκε "προστάτης τῶν ἐρωτευμένων". Ἁπλῶς, ἔτυχε νὰ λάβει τὸν στέφανον τοῦ μαρτυρίου στὰ μέσα τοῦ Φεβρουαρίου, περίοδο κατὰ τὴν ὁποία οἱ εἰδωλολάτρες Ρωμαῖοι ἑόρταζαν τὰ Lupercalia (ἐορτὴ τῆς γονιμότητος καὶ τοῦ ζευγαρώματος, πρὸς τιμὴν τῆς θεᾶς Ἥρας). Ἡ εἰδωλολατρικὴ ἐκείνη ἑορτὴ καταργήθηκε μὲ ἀπόφαση τοῦ πάπα Γελασίου Α' (†496). Ἦταν ἐπόμενο (ὅπως ἔγινε καὶ μὲ πλῆθος ἄλλων ἀρχαίων ἑορτῶν καὶ ἐθίμων), ἐκεῖνοι ποὺ ἐπιθυμοῦσαν τὴ συνέχιση τῶν Λουπερκαλίων, νὰ ἐνδύσουν μὲ ἕναν χριστιανικὸ μανδύα τὴν ἑορτή, ὥστε νὰ διαιωνισθεῖ. Ἔτσι, ὁ Ἱερομάρτυς Ἅγιος Βαλεντῖνος, στὴν λαϊκὴ δεισιδαιμονία συνεδέθη μὲ τὴν "ἑορτὴ τῶν ἐρωτευμένων", ὅπως ἀντιστοίχως στὴν Ἑλλάδα οἱ Ἅγιοι Κωνσταντῖνος καὶ Ἑλένη συνεδέθησαν μὲ τὰ εἰδωλολατρικὰ Ἀναστενάρια, δηλαδὴ τὴν λατρεία τοῦ Διονύσου. 6 Ιουλίου 2016 στις 8:47 π.μ.
Σοφία Ντρέκου: Δημήτρης Καλημέρα και καλό μήνα. Πρώτη φορά το ακούω αυτό «δὲν ὐπάρχει κάποια σχετικὴ «πρόταση» τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας, ὥστε νὰ ὑπάρξει "ἀντιπρόταση" ἐκ μέρους τῆς Ἀνατολικῆς.» Για την αγιοκατάταξη κάποιου αγίου ή Αγίας πρέπει να έχουμε αντιπρόταση; Κοίταξε και αυτό http://www.sophia-ntrekou.gr/2014/02/tou-agioy-Valentinoy.html
Δημήτρης Χατζησταυρίδης: Σοφία, αὐτὸ ποὺ ἐννοῶ, εἶναι ὅτι ἡ Ῥωμαιοκαθολικὴ Ἐκκλησία ΔΕΝ ἔχει ὁρίσει τὸν Ἅγιο ἱερομάρτυρα Βαλεντῖνο ὡς προστάτη τῶν ἐρωτευμένων, ἀλλὰ ἡ λαϊκὴ κουλτοῦρα τῶν ῥωμαιοκαθολικῶν. 6 Ιουλίου 2016.
