Εργασία, έρευνα Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος
(Columnist Sophia Drekou, BSc in Psychology)
Ο Διονύσιος Β΄, μητροπολίτης Λαρίσης - Τρίκης, επονομαζόμενος και Φιλόσοφος ή, από τους εχθρούς του, Σκυλόσοφος (Ήπειρος; - Ιωάννινα, 1611) ήταν Έλληνας κληρικός. Θεωρείται ως ένας από τους δύο πιο σημαντικούς ιεράρχες της Ορθόδοξης Εκκλησίας οι οποίοι έδρασαν συνωμοτικά και επαναστατικά εναντίον των Τούρκων, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Εξαπέλυσε δύο αποτυχημένες αγροτικές εξεγέρσεις εναντίον τους και, κατά τη δεύτερη από αυτές, συνελήφθη και βρήκε μαρτυρικό θάνατο.
Οι άνθρωποι της ιστορίας - Ν. Λυγερός
Η ιστορία δεν αποτελείται από φωτογραφίες.
Μπορεί εκείνες να είναι στιγμές αθανασίας,
όμως δεν έχουν μέσα τους το πάθος της ζωής.
Όπως δεν πεθαίνουν, δεν μπορούν να ζήσουν.
Κάθε στιγμή της ιστορίας γεννιέται
μόνο και μόνο για έναν σκοπό:
να πεθάνει για να ζήσουν οι επόμενες.
Έτσι είναι και οι άνθρωποι της ιστορίας,
ενώ τα άτομα της κοινωνίας είναι αθάνατα.
Διονύσιος ο φιλόσοφος
ο οποίος αποκαλούνταν ειρωνικά
από τους εχθρούς του
«Σκυλόσοφος», βρήκε μαρτυρικό
θάνατο από τους Τούρκους,
10 Οκτωβρίου του 1611
Σε γνωρίζω από το αίμα Τράνταξε, έβαψε το χώμα,
που επότισε τη γη, πύρωσε κάθε ψυχή,
σε γνωρίζω από το βλέμμα έπεσε σαν άγιος σπόρος
που τη λευτεριά θωρεί φύτρωσε Λαύρα τρανή!
Η προσευχή είναι καλή
για κάθε αντίσταση
αλλά πρόσεχε μαθητή
δεν φέρνει ποτέ την Επανάσταση
δεν φέρνει ποτέ την Επανάσταση
πρέπει πρώτα να γίνεις μαχητής
αλλιώς οι ήρωες
αλλιώς οι ήρωες
θα είναι μόνο και μόνο
ιεροί μάρτυρες
ιεροί μάρτυρες
αλλά τίποτα δεν θα αλλάξει
αν η κατοχή είναι βάρβαρη
αν η κατοχή είναι βάρβαρη
γι' αυτό μην ξεχνάς ποτέ
τον Διονύσιο το Φιλόσοφο
τον αγαπημένο μας
για να καταλάβεις
πιο αποτελεσματικά
τον αγαπημένο μας
για να καταλάβεις
πιο αποτελεσματικά
το ρόλο μας. (Ν. Λυγερός)
Διονύσιος ο Σκυλόσοφος, Μητροπολίτης Λαρίσης. Ούτος ήτο Ιεράρχης έλλογιμώτατος και φιλόσοφος, χλευαστικώς υπό των Τούρκων «σκυλόσοφος» αποκαλούμενος. Εν Τρίκκη εδρεύων ούτος και παρακινηθείς υπό του Δουκός του Νεβέρ, αναγνωρισθέντος υπό πολλών Ιεραρχών, ως έχοντος κληρονομικά δικαιώματα επί του θρόνου των Παλαιολόγων, προυκάλεσε τω 1600 την κατά των Τούρκων έξέγερσιν του Χριστιανικού λαού, όν και καθώπλισεν, άνευ πολεμικής προπαρασκευής, δια της πίστεως εις την έλευθερίαν και του θρησκευτικού ενθουσιασμού.
Μετά την άποτυχίαν της επαναστάσεως ταύτης, κατέφυγεν εις την Δύσιν, καταδιωχθείς υπό των Τούρκων. 'Ορμηθείς άργότερον εκ της Μονής του αγίου Δημητρίου του Διχούνη, κειμένης μεταξύ Παραμυθίας, Καρασόβου και Ραδοβίτσης, είσέβαλεν εις Ιωάννινα τω 1611 και έπολιόρκησε το Διοικητήριο. Καταπνιγείσης και ταύτης της επαναστάσεως ο Διονύσιος έκρύβη εις τι σπήλαιον της εν τη λίμνη των Ιωαννίνων νησίδος. Προδοθείς υπό των Εβραίων και συλληφθείς υπό των Τούρκων, υπέστη φρικτά βασανιστήρια, παραμένων αδούλωτος την ψυχήν και πιστός εις την Χριστιανικήν πίστιν.
Οι Τούρκοι εξέδειραν τον άγιον ζώντα και παραγεμίσαντες το δέρμα αυτού δι' άχυρων περιήγαγαν αυτό εις διαφόρους πόλεις. Κομίσαντες τούτο εις Κωνσταντινούπολιν, το επέδειξαν εις τον Σουλτάνον, όστις φρικιάσας επί τη οικτρή ταύτη θέα, ήγέρθη από του θρόνου.
Οι σύγχρονοι του Διουνυσίου έπέκριναν αυτόν μέχρι τοιούτου σημείου, ώστε το Πατριαρχείο έκήρυξεν αυτόν έκπτωτον του θρόνου Λαρίσης. Εκ του λόγου τούτου αιτιολογείται πιθανώς ή έλλειψις πάσης μνείας του αγίου τούτου ανδρός, όστις ήδικήθη υπό της ιστορίας, εν τοις συναξαρισταίς.
Παρά ταύτα ο μάρτυς ούτος δια την εν Χριστώ άθλησιν αυτού τιμάται ως άγιος εν Ηπείρω. Μνεία του αγίου τούτου ελλείπει εκ της τοπικής αγιολογίας Μητροπόλεως Ιωαννίνων και Λαρίσης, εν Ημερολογίω της Εκκλησίας της Ελλάδος. Ωσαύτως ουδεμία μνεία του αγίου γίνεται εν Μ. Εύχολογίω και τω Άγιολογίω Σωφρ. Εύστρατιάδου.
Διονύσιος ο Φιλόσοφος - Ο φλογερός Δεσπότης
που ξεσήκωσε τη Θεσσαλία και την Ήπειρο.
10 Οκτωβρίου η ορθόδοξη εκκλησία μας, τιμά σαν Πρωτομάρτυρα του Ελληνισμού και της Χριστιανοσύνης, τον Διονύσιο τον Φιλόσοφο τον φλογερό Δεσπότη (; - 1611) που ξεσήκωσε τη Θεσσαλία και την Ήπειρο.
Τα πρώτα διακόσια χρόνια μετά την άλωση της Πόλης (1453) υπήρξαν οι πιο σκοτεινοί αιώνες της σκλαβιάς. Ο Τούρκος πανίσχυρος κυριαρχούσε στα εδάφη της παλιάς βυζαντινής αυτοκρατορίας και ακτίνα φωτός δεν φαινόταν πουθενά. Ο Σουλτάνος απειλούσε ήδη την Ευρώπη ολόκληρη. Είχε φτάσει έξω απ’ τη Βιέννη (1520) κι oι μεγάλες αυτοκρατορίες και τα βασίλεια των Φράγκων έσπευδαν να του προσφέρουν τη συμμαχία τους.
- Το ελληνικό έθνος βυθιζόταν στην αξημέρωτη νύχτα της πιο μαύρης σκλαβιάς.
Ανάμεσα στις πρώτες εξεγέρσεις των προγόνων μας συγκαταλέγονται κι οι δυο επαναστάσεις του 1600 και του 1611. Οργανωτής και πρωτεργάτης και στις δυο ο φλογερός Μητροπολίτης Λαρίσης Διονύσιος ο Φιλόσοφος, που βρήκε μαρτυρικότατο θάνατο στα χέρια των τυράννων και ανόσια κατασπίλωση της μνήμης του στα φθονερά γραψίματα μικρόψυχων και σκοτεινών «ραγιάδων» αντιπάλων του. Του διπλού τούτου μαρτυρίου του φωτοστέφανος η δόξα του Εθνομάρτυρα κι ακάνθινο στεφάνι το χλευαστικό του παρανόμι (παρατσούκλι): «Σ κ υ λ ό σ ο φ ο ς»!
Ευτυχώς, τα τελευταία χρόνια, χάρη στις νεώτερες έρευνες, έγινε με δικαιοσύνη η ιστορική αποκατάσταση του Αδικημένου. Και κάθε νεώτερο στοιχείο, που έρχεται να προστεθεί στα μέχρι σήμερα γνωστά, φωτίζει όλο και πιο πολύ την υπέροχη φυσιογνωμία του.
Γεννημένος γύρω στα 1541 ο Διονύσιος (ίσως σε κάποιο χωριό της Ηπείρου), ακολούθησε το μοναχικό στάδιο και διακρίθηκε νωρίς για την ανώτερη μόρφωση του. Σπούδασε στα γνωστά τότε πνευματικά κέντρα τής Ιταλίας και, χωρίς να περιοριστεί μόνο στα θεολογικά, παρακολούθησε φιλοσοφικά μαθήματα — με ιδιαίτερη μάλιστα επίδοση, καθώς φαίνεται, — ασχολήθηκε ίσως ακόμα και με τα μαθηματικά και την αστρονομία κι θεράπευε ασφαλώς ερασιτεχνικά και την επιστήμη του Ασκληπιού, την ιατρική.
Οι σύγχρονοι του τον ονόμασαν «φιλόσοφο». Κι ο τιμητικός αυτός τίτλος συνόδευε όσο ζούσε τ’ όνομά του: ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Ο ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ.
Όταν γύρισε στην Κωνσταντινούπολη, τα Πατριαρχεία τον χρησιμοποίησαν σε ανώτερες θέσεις, ώσπου στα 1593 χειροτονήθηκε Αρχιεπίσκοπος στο Μητροπολιτικό θρόνο της Λάρισας ως Διονύσιος Β’ (1593 -1600). Έδρα της αρχιεπισκοπής του ήταν τότε, φαίνεται, μάλλον τα Τρίκαλα και γι’ αυτό αναφέρεται ως Μητροπολίτης Λαρίσης και Επίσκοπος Τρίκκης.
Γεμάτος όνειρα για την ανάσταση του Γένους ο Διονύσιος, μόλις κατέβηκε στη Θεσσαλία κι έζησε από κοντά τον αφανισμό των ραγιάδων, τις σφαγές και τον εξανδραποδισμό, που προκαλούσαν οι σκληρές αντεκδικήσεις των Τούρκων για κάθε κίνηση των χριστιανών, δεν άργησε νάρθη σ’ επαφή με τα ζωηρότερα στοιχεία του τόπου και να καταλήξει στην απόφαση της αποστασίας.
Η κλεφτουριά και τ’ αρματολίκια της Πίνδου και των Αγράφων, τα πρόσφατα κατορθώματα τους, οι χριστιανικοί στόλοι της Δύσης που σύντριβαν την τούρκικη αρμάδα στις ελληνικές θάλασσες (Ναυμαχία της Ναυπάκτου -1571), οι αναμενόμενες σταυροφορίες της Δύσης για την απελευθέρωση της χριστιανικής Ανατολής και κάποιες ίσως θρυλλούμενες προρρήσεις θέρμαιναν τις καρδιές μ’ ελπίδες, ενώ η σκληρή καταδυνάστευση και το αίμα φούσκωναν αφρισμένα της οργής τα πέλαγα και της εκδίκησης…
Υπομονετικά προετοίμαζε τον αγώνα ο Διονύσιος, οργανώνοντας τις δυνάμεις των επαρχιών του. Στα οχτώ χρόνια της αρχιερατείας του, η Θεσσαλία δεν έστειλε ποτέ στην Πόλη ούτε χαράτσι, ούτε «δοσίματα» και φόρους ή εισφορές, ούτε για το Σουλτάνο, ούτε για τον Πατριάρχη. Όλα για τον κοινό σκοπό…
Ώσπου το φθινόπωρο του έτους 1600 ξέσπασε ο ξεσηκωμός!Οι λεπτομέρειες του, δυστυχώς, μας είναι άγνωστες. Ξέρουμε μόνο πως το κίνημα απέτυχε και την αποτυχία του την ακολούθησαν σφαγές των χριστιανών στη Θεσσαλία.
Βρέθηκαν τότε ένοχοι στην ανταρσία ή ενοχοποιήθηκαν αργότερα πολλοί κληρικοί και ανάμεσα τους κι ο νεομάρτυρας Σεραφείμ, Αρχιεπίσκοπος Φαναριού και Νεοχωρίου, που σουβλίστηκε ζωντανός στα Τρίκαλα και η Εκκλησία τον έχει ανακηρύξει Άγιο. Στη Μονή Κορώνας σώζεται ακόμα και φυλάσσεται, ιερό προσκύνημα της περιοχής, η αγία του κάρα.
Πληγωμένος ασφαλώς βαθύτατα, μετά την αποτυχία αύτη και τις άλλες φοβερές συνέπειές της, ο φιλελεύθερος Διονύσιος, άλλη (εξιλέωση για τον εαυτό του δεν έβρισκε κι άλλο σκοπό της ζωής του δεν έβλεπε πια, παρά μονάχα έναν: να πραγματοποιήσει τα μεγάλα του σχέδια και να επουλώσει με την αποτίναξη του ξενικού ζυγού τις ανοιχτές πληγές της πολυαίμακτης θυσίας του λαού του.
Μ’ αυτή την απόφαση ξεκίνησε για τη Δύση. Οι υποσχέσεις των ισχυρών έπρεπε να εκπληρωθούν, oι επιχειρήσεις να συντονιστούν, οι εξεγέρσεις των σκλαβωμένων να μην ξαναπνιγούν στο αίμα τους. Δέκα χρόνια σχεδόν, δέκα ολόκληρα χρόνια, πρεσβευτής του υπόδουλου Γένους, περπάτησε τις χώρες και γύρισε τις αυλές των Χριστιανών ηγεμόνων από την Ιταλία ως τη μακρινή Ισπανία.
Πόσο μόχθησε να συνενώσει τους αλληλοϋποβλεπόμενους ηγεμόνες της Δύσης στον κοινό σκοπό της νέας σταυροφορίας, πόση δύναμη και πόση πίστη χρειάστηκε, για να νικά κάθε φορά την πίκρα και την αποκαρδίωση που απεκόμιζε, μπορούμε να το φανταστούμε. Τι ακριβώς πέτυχε όμως και τι ακριβώς είχε οργανώσει, μας είναι άγνωστο.
Είχε περάσει τα εξηνταπέντε του χρόνια, όταν γύρισε στην Ήπειρο. Με νεανικό ενθουσιασμό ερχόταν να πραγματοποιήσει το μεγάλο του όνειρο. Ένα απόμακρο μοναστήρι στα μέρη της Παραμυθιάς δέχτηκε το σεβάσμιο Ιεράρχη κι έγινε το ορμητήριο του.
Από κει ξεκίνησε κατηχητής κι εθνεγέρτης, κήρυκας της μελλούμενης ανάστασης του Γένους. Φλόγιζε τις καρδιές το κήρυγμα του και πύρωνε τ’ αποσταμένα στήθη των ραγιάδων η φωνή του. Από χωριό σε χωριό, από μοναστήρι σε μοναστήρι, ως τα ξέμακρα καλύβια των ξωμάχων και των βοσκών κι ως το Κάστρο μέσα των Γιαννίνων και τη Μητρόπολη τους, το μεγάλο μυστικό κυκλοφορούσε φανερά και κουφόβραζε παντού ο ξεσηκωμός.
Βρέθηκαν όμως, όπως πάντα, και μερικοί λιπόψυχοι, φθονεροί και εθελόδουλοι, που αντέδρασαν στα σχέδια του Διονυσίου.
Δεν απελπίστηκε όμως ο Εθνεγέρτης Δεσπότης. Απλός τώρα καλόγερος, περπάτησε όλη την ύπαιθρο και οργάνωσε, όπως μπορούσε καλύτερα, τα απελευθερωτικά του σχέδια. Οι ιατρικές του γνώσεις τον διευκόλυναν στις περιοδείες του.
Η ακτινοβολία της φυσιογνωμίας του, της ψυχής και της μόρφωσης του, σκλάβωνε παντού τις καρδιές και ξεσήκωνε τα πνεύματα. Πήρε αμέσως την αίγλη του προφήτη, γιατί ήξερε να συναρπάζει τα πλήθη και να εξηγεί τους χρησμούς της Αποκαλύψεως και των βυζαντινών αυτοκρατόρων, λαϊκές προφητείες που κυκλοφορούσαν πλατιά και εκφράζανε τότε τους πόθους και τα όνειρα του Ελληνισμού. Στο πρώτο νεύμα του είναι όλοι έτοιμοι να ξεσηκωθούν…
Και μια μέρα συγκεντρώνει απ’ όλα τα χωριά τους οπαδούς του και αναγγέλλει πως ήρθε το πλήρωμα του χρόνου. Έξαλλα από ιερό ενθουσιασμό τα πλήθη των χωρικών και των βουκόλων, με δίχως πολλά άρματα, με ξύλα και τσεκούρια και σπαθιά, ορμούν πίσω απ’ τον ορμητικό σεβάσμιο γέροντα. Με σύνθημά τους το «Κύριε ελέησον» ξεκαθαρίζουν τις τούρκικες φρουρές της υπαίθρου και κατευθύνονται προς τα Γιάννενα!
Οι τούρκικες δυνάμεις έλειπαν απ’ την Ήπειρο σε μακρινή εκστρατεία. Τα στενά του Μετσόβου στην Πίνδο εύκολα μπορούσαν να κρατηθούν απ’ τα αρματολίκια και τους ντόπιους. Δεν έμενε παρά να εξοντωθεί η μικρή φρουρά του Πασά μέσα στα Γιάννενα και μια ολόκληρη ελληνική επαρχία θ’ ανέπνεε τον αέρα της λευτεριάς. Από δω κι έπειτα εύκολη ήταν η εξόρμηση για παραπέρα.
Οι υποσχέσεις που έχει λάβει είναι ρητές και οι συνεννοήσεις του με τους ισχυρούς της χριστιανικής Δύσης είναι σίγουρες. Μόλις έπαιρνε — του είχαν πει — στα χέρια του ένα γερό φρούριο, θα κατέπλεαν οι ενωμένοι στόλοι της Βενετίας, του Πάπα, των δύο Σικελιών και της Ισπανίας και οι επαναστάτες, μαζί με τους νέους σταυροφόρους, θα βάδιζαν για την Κωνσταντινούπολη, να διώξουν τον Τούρκο στην Κόκκινη Μηλιά, όπως το λέγαν οι χρησμοί και οι προφητείες…
Η στιγμή λοιπόν ήταν κατάλληλη. Άλλωστε το Κάστρο των Γιαννίνων το κατέχουν οι χριστιανοί χωροδεσπότες και τιμαριούχοι — σύμφωνα με τα παλιά προνόμια που διατηρούσαν — κι οι Τούρκοι, λιγοστοί και ανίσχυροι, βρίσκονται στρατοπεδευμένοι απ’ έξω κι είν’ εύκολο να χτυπηθούν. Οι άρχοντες του Κάστρου, όσο κι αν επηρεάζονται από τους λιπόψυχους που αντιδρούν στα σχέδια του Διονύσιου, θα εκβιασθούν να προσχωρήσουν στην επανάσταση. Ο Δεσπότης τους καθοδηγεί, η Μητρόπολη την έχει στα κρυφά ευλογήσει. Όσο κι αν διστάζουν, χριστιανοί είναι κι αυτοί…
Έτσι στάθμισε την κατάσταση ο Διονύσιος. Και το βράδυ της 10ης Σεπτεμβρίου του 1611 οδηγεί τα ασυγκράτητα πλήθη των οπαδών του κι αιφνιδιάζει τα Γιάννενα… Αλαλιασμένοι οι Τούρκοι σκόρπισαν και οι φλόγες του Διοικητηρίου που στέγαζε τον Πασά και τον σουλτανικό θησαυρό, φώτισαν την ολοσκότεινη νύχτα. Ως τ’ άστρα έφταναν μαζί με τις φλόγες κι οι πολεμόχαρες ιαχές του μεθυσμένου όχλου των χωρικών και των γιδάρηδων, που μέσα στο αίμα τους έβραζε η οργή δύο αιώνων σκλαβιάς και τυραννίας.
Τα Γιάννενα ήταν στα χέρια των επαναστατών!…
Όμως, καθώς πλησίασαν το Κάστρο, οι πύλες βρέθηκαν κλειστές… Οι ευγενείς φεουδάρχες υπολόγισαν πιο πολύ τα τιμάρια τους και τα προνόμια που τους είχε παραχωρήσει ο Σουλτάνος, παρά τις αβέβαιες νίκες των πειναλέων κι άοπλων ορδών που ξεσήκωσε ο φλογερός Δεσπότης… Προς τί οι επικίνδυνες περιπέτειες;… Ας κλειστούμε ουδέτεροι μέσα στο Κάστρο, να ιδούμε τί θ’ απογίνει και που θα κλίνει η ζυγαριά…
Μέσα στην οχλοβοή και στη νύχτα, μπροστά στις κλειστές πύλες του Κάστρου, δεν άργησε ν’ απλωθεί στους ανοργάνωτους και άοπλους χωρικούς η σύγχυση… Σκορπίστηκαν στην πόλη και χωρίς συνοχή πια, στη μέθη της πρώτης νίκης, στο ξάφνισμα του βουβού Κάστρου, στον τρόμο της νύχτας, έδωσαν τον καιρό στους αιφνιδιασμένους Τούρκους να συνέρθουν, ν’ ανασυνταχτούν και να ορμήσουν επάνω στους άοπλους χωρικούς και ν’ αρχίσουν να τους πελεκάνε.
Η αυγή που ξημέρωνε είδε τη θλιβερότερη σκηνή της τραγικής αυτής ιστορίας. Ο αγράμματος καλόγερος, που έγραψε λιγόλογα το χρονικό της εποχής, διηγείται:
Φώτο: Εκθέματα Προεπανάστασης, Διονύσιος ο Φιλόσοφος «Κέρινα
Ομοιώματα - Παύλος Βρέλλης» Μουσείο Ελληνικής Ιστορίας Ιωάννινα.
Σε γνωρίζω από το αίμα
που επότισε τη γη,
σε γνωρίζω από το βλέμμα
που τη λευτεριά θωρεί.
Τράνταξε, έβαψε το χώμα,
πύρωσε κάθε ψυχή,
έπεσε σαν άγιος σπόρος
φύτρωσε Λαύρα τρανή!
- «Και τότε [την αυγή] ενωθέντες οι Ρωμαίοι του Κάστρου με τους Τούρκους, επειδή και ήσαν ολίγοι οι Τούρκοι, επολέμησαν μαζί τον κακο-Διονύσιον και τον εκαταχάλασαν κατά κράτος…».
«Άλλους μεν εσκότωσαν, άλλους έψησαν ζωντανούς, άλλους έβαλαν εις τα τζεγγέλια και άλλους επαλούκωσαν … Και έγινεν αιματοχυσία πολλή εις το Κάστρο ν, εις ταις στράταις, όπου τις διηγήσεται…».
Σε μια σπηλιά, κοντά στη λίμνη, κάτω απ’ τα βράχια του Κάστρου, ανακάλυψαν κρυμμένο και τον ασπρομάλλη Ανταρτοδέσποτα. Αφού τον βασάνισαν φριχτά, τον έγδαραν ζωντανό κι εγέμισαν το δέρμα του μ’ άχυρο. Τον διαμπόμπεψαν έτσι σε πόλεις και χωριά, από τα Γιάννενα ως την Κωνσταντινούπολη.
Τα αντίποινα των Τούρκων υπήρξαν φρικτά. Στέρησαν τα προνόμια από τους χριστιανούς τιμαριούχους, παρά τη «νομιμοφροσύνη» που είχαν δείξει, και τα όνειρα της Λευτεριάς ενταφιάστηκαν κάτω από τη βαρύτερη σκλαβιά και τυραννία για τρεις ολόκληρους αιώνες.
Ο Διονύσιος ο Φιλόσοφος, ο πρώτος μεγάλος επαναστάτης της Τουρκοκρατίας, δέχτηκε, νεκρός πια, το χλευασμό των ανάξιων αντιπάλων του, που τον παρέστησαν κακό δαίμονα και αντί Φιλόσοφο, Σκυλόσοφο!
Το Έθνος όμως τιμά τον Πρωτομάρτυρα του Ελληνισμού και της Χριστιανοσύνης και περιφρονεί τους τουρκολάτρες εχθρούς της μνήμης του.
Στα Γιάννενα τιμητική μαρμάρινη στήλη μπροστά στην «τρύπα του Σκυλόσοφου», όπως λέγεται η σπηλιά του μαρτυρίου του, υπενθυμίζει την ηρωική μορφή του Εθνεγέρτη Ιεράρχη. Στα Τρίκαλα στήθηκε με τιμές η προτομή του. Στην Καρδίτσα περιφέρεται η εικόνα του στη λιτανεία της γιορτής του αγίου Σεραφείμ και στήθηκε κι εκεί άλλη προτομή του.
Τέλος, ας σημειωθεί, ο πρώην Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, αείμνηστος Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, είχε περιλάβει τον Διονύσιο τον Φιλόσοφο ανάμεσα στους ένδοξους νεομάρτυρες της Εκκλησίας και του είχε αφιερώσει διεξοδική μελέτη. (Πηγή: Λ. Βρανούσης. Περιοδικό Κιβωτός – Απάνθισμα)
Οι άνθρωποι της ιστορίας - Ν. Λυγερός
Η ιστορία δεν αποτελείται από φωτογραφίες.
Μπορεί εκείνες να είναι στιγμές αθανασίας,
όμως δεν έχουν μέσα τους το πάθος της ζωής.
Όπως δεν πεθαίνουν, δεν μπορούν να ζήσουν.
Κάθε στιγμή της ιστορίας γεννιέται
μόνο και μόνο για έναν σκοπό:
να πεθάνει για να ζήσουν οι επόμενες.
Έτσι είναι και οι άνθρωποι της ιστορίας,
ενώ τα άτομα της κοινωνίας είναι αθάνατα.
Ελεύθερες ερωτήσεις! - Ν. Λυγερός
Το μνημείο του Διονυσίου του Φιλοσόφου
στην περιοχή Διχούνι Ιωαννίνων
Εφόσον η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν φιλελεύθερη, γιατί ο ελληνισμός ήταν σκλαβωμένος; Εφόσον η επανάσταση έγινε μόνο το 1821, γιατί ο πρώτος εθνομάρτυρας έζησε μεταξύ 1540 και 1611;
Εφόσον η παιδεία ήταν ελεύθερη, γιατί σπούδασε στη Βενετία και στη Πάδοβα, ιατρική, φιλοσοφία και θεολογία; Και γιατί συνέχισε τις σπουδές στην Κωνσταντινούπολη με λογική, ποίηση, γραμματική και αστρονομία μέχρι τα 34 χρόνια του, αφού υπήρχαν κέντρα εκπαίδευσης στην Ελλάδα;
Γιατί το 1601 υποκίνησε λαϊκή εθνικοαπελευθερωτική επανάσταση στη Θεσσαλία, εφόσον δεν ήταν καταπατημένα τα ανθρώπινα δικαιώματα; Και γιατί απέτυχε αυτή η επανάσταση;
Εφόσον το Πατριαρχείο προστάτευε τον ελληνισμό και δεν είχε επαφές με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, γιατί εξανάγκασε τον Διονύσιο τον Σκυλόσοφο να παραιτηθεί και να φύγει για την Ιταλία κι ύστερα για την Ισπανία;
Γιατί δεν έπαψε να εργάζεται για τον ξεσηκωμό των σκλάβων Ελλήνων, εφόσον αυτοί ζούσαν ελεύθεροι κι εκείνη την εποχή;
Γιατί το 1611, όταν έμαθε ότι η Ήπειρος ήταν έτοιμη να επαναστατήσει, μαζί με τις άλλες βαλκανικές επαρχίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ήρθε στο μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου και κατάφερε να μεταδώσει τον ενθουσιασμό του στους Έλληνες του Σουλίου, της Παραμυθίας και του Μαλακασίου, αυτοί δεν είχαν γνώση της ελευθερίας που τους έδινε η Υψηλή Πύλη;
Γιατί με 800 χωρικούς έφτασε στα Γιάννενα, έκαψε το κονάκι του Οσμάν Πασά και σκότωσε εκατοντάδες Τούρκους, δεν ήξεραν ότι ήταν φίλοι τους;
Γιατί έδωσε στον ραγιά φως και πίστη, εφόσον μπορούσε να διατηρήσει το θρήσκευμά του;
Γιατί οι Τούρκοι, όταν συνήρθαν από τον αιφνιδιασμό τους, ρίχτηκαν εναντίον των άοπλων χωρικών, για να ανταποδώσουν τη φιλία τους;
Γιατί όταν τον έπιασαν, ο φιλόσοφος είπε: «Πολέμησα για να ελευθερώσω τον λαό από τα βάσανα και την τυραννία σας», εφόσον δεν υπήρχε λόγος;
Γιατί οι Τούρκοι τον βασάνισαν επί 5 ώρες, για να του μάθουν την αξία της ελευθερίας ή της φιλίας;
Γιατί οι Τούρκοι τον έγδαραν ζωντανό αυτόν τον γέρο 70 ετών, για να μην έχει να κουράζεται με τις αρρώστιες των ηλικιωμένων;
Γιατί οι Τούρκοι γέμισαν το δέρμα του με άχυρα και τον περιφέρανε στους δρόμους των Ιωαννίνων και αργότερα της Κωνσταντινούπολης, εφόσον όλοι οι Έλληνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν παράδειγμα συμπεριφοράς ως προς το καθεστώς;
Γιατί ο πρώτος εθνομάρτυρας να είναι στα σχολικά βιβλία, εφόσον δεν υπήρξε;
Γιατί να μαθαίνουμε στα Ελληνόπουλα τέτοια παραμύθια, εφόσον κανείς πια δεν τα πιστεύει;
Γιατί να προσπαθούμε να τους μαθαίνουμε ιστορία, εφόσον είναι άχρηστη όταν δεν έχουμε να διεκδικήσουμε τίποτα;
Γιατί να θυμόμαστε το παρελθόν, εφόσον δεν έχουμε μέλλον;
Σε όλες αυτές τις ελεύθερες ερωτήσεις, δεν είναι δύσκολο να απαντήσει κανείς. Η μόνη δυσκολία είναι να θέσεις τα ερωτήματα. Διότι τα ερωτήματα είναι που έχουν σημασία για τη σκέψη, για την ελευθερία και την ανθρωπιά.
Ενώ τις απαντήσεις ακόμα και οι προδότες του Διονυσίου μπορούν να τις δώσουν!
Αφιέρωμα: Αέναη επΑνάσταση by Sophia Ntrekou.gr
Εκθέματα Προεπανάστασης, Διονύσιος ο Φιλόσοφος
Γεννήθηκε στα μέρη της Παραμυθιάς το 1541 και πολύ νέος έγινε καλόγερος στο Μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου. Αργότερα, σπούδασε σε μεγάλα Ευρωπαϊκά κέντρα (Βενετία, "Πατάβιον" [Πάδοβα]) φιλολογία, φιλοσοφία και ιατρική. Μετά, συνέχισε στην Κωνσταντινούπολη λογική, ποίηση, γραμματική και αστρονομία. Μέχρι τα 39 του χρόνια, σπούδαζε. Από τότε πήρε τον τίτλο του «Διονύσιος ο Φιλόσοφος». Σκυλόσοφο τον έλεγαν οι συκοφάντες και πολέμιοί του.
Δείτε: Κωνσταντινούπολη: η Πόλη των πόλεων και η ιστορία της
Το 1571, νικήθηκε ο Τουρκικός στόλος στη Ναύπακτο, από τον ενωμένο στόλο της Ισπανίας, Ενετίας και του Πάπα Πίου του 5ου. Ήταν η αφορμή, για να ξεσπάσουν εξεγέρσεις από τους Έλληνες, σε Ακαρνανία, Θεσσαλία, Ήπειρο και Μάνη. Την εποχή αυτή έδρασε ο Διονύσιος ο Φιλόσοφος, με τα δυο αγροτικά κινήματα το 1600 και 1611.
Είχε χειροτονηθεί επίσκοπος Λάρισας το 1563, από τον Πατριάρχη Ιερεμία. Μετέφερε την έδρα του, στην Τρίκκη (τα σημερινά Τρίκαλα). Βλέποντας την καταπίεση των σκλάβων, τους εξισλαμισμούς και τα βασανιστήρια· αρχίζοντας το έργο του ως Μητροπολίτης, μυεί ταυτόχρονα τους κληρικούς και τον Δεσπότη Σεραφείμ, για να επαναστατήσουν. Το πρώτο αυτό κίνημα αποτυγχάνει και ο Δεσπότης Σεραφείμ βρίσκει τραγικό τέλος. Ο ίδιος φεύγει για Ιταλία. Καθαιρείται από τη θέση του Μητροπολίτη, για την πράξη του αυτή. Προσπάθησε να διοργανώσει και καινούριο κίνημα το 1604, στο Φανάρι Παραμυθιάς, αλλά προδόθηκε.
Στα 70 περίπου χρόνια του, επιστρέφει και πάλι, ως απεσταλμένος ξένων δυνάμεων. Έρχεται να συνεννοηθεί με τον Μητροπολίτη Ματθαίο και φίλους του στα Γιάννενα. Μέχρι τότε, οι Χριστιανοί έμεναν μέσα στο Κάστρο, με πολλά προνόμια. Παρατήρησε την πόλη, και τις άμυνές της. Γυρίζει στο Διχούνι και αρχίζει τις περιοδείες του σε χωριά της Θεσπρωτίας. Με τη φλόγα της ψυχής του, ο σοφός ρήτορας τραβούσε τον αγνό, απλοϊκό και βασανισμένο από την τυραννία κόσμο, κοντά του. Με τους πρώτους 100 που συγκέντρωσε, πήρε δυο χωριά στην περιοχή της Παραμυθιάς. Ύστερα συνέχισε να συγκεντρώνει κόσμο. Συγκέντρωσε 1.100 περίπου. Στόχος τώρα, ήταν τα Γιάννενα.
Η επίθεση έγινε στις 10 Σεπτέμβρη 1611, στον Τουρκικό συνοικισμό που ήταν στην Καλούτσιανη. Εκεί ήταν και το Διοικητήριο του Οσμάν-πασά των Γιαννίνων. Στην πρώτη αυτή αιφνιδιαστική επίθεση, κάηκε το παλάτι του πασά, σκοτώθηκε η φρουρά του και ο ίδιος διέφυγε και κλείστηκε στο Κάστρο. Τα ξημερώματα, κάνουν αντεπίθεση οι Τούρκοι του Κάστρου, έφιπποι και καλά οπλισμένοι και η κατάσταση άλλαξε. Τελικά, υποχωρούν. Κατά την υποχώρηση, σφάχτηκαν 200 επαναστάτες και οι υπόλοιποι έφυγαν για τα βουνά. Τους δυο υπαρχηγούς του, το Δελή-Γιώργο και τον Λάμπρο από το Πόποβο της Παραμυθιάς, αφού τους συνέλαβαν, τους βασάνισαν πρώτα και ύστερα τους σκότωσαν. [Το ίδιο έτος, οι Τούρκοι πήγαν στο Διχούνι και κατάστρεψαν μέχρι τα θεμέλιά του το Μοναστήρι απ' όπου ξεκίνησε.]
Κρύφτηκε για τρεις μέρες, σε μια σπηλιά του βράχου πάνω στον οποίο είναι χτισμένο το Κάστρο των Ιωαννίνων. Με προδοσία τον έπιασαν. Όταν τον παρουσίασαν στον Οσμάν-πασά, είπε άφοβα: "πολέμησα για να ελευθερώσω το λαό από τα βάσανα και την τυραννία σας". Στο πρόσωπό του, είδαν έναν επαναστάτη, έναν κληρικό και έναν Έλληνα που έπρεπε να θανατωθεί με παραδειγματικό τρόπο. Οι δήμιοί του, φρόντισαν να κρατήσει το μαρτύριό του πέντε ολόκληρες ώρες.
Φωτογράφησα και σχεδίασα εσωτερικά, το χώρο αυτό της σπηλιάς, όπου κρύφτηκε. Τα υλικά που χρησιμοποίησα ήταν: λινάτσα, γύψος, κόλλες και βερνίκια. Τα σιδερένια αντικείμενα και οι αλυσίδες, είναι αγορασμένα με το κιλό.
Στη σύνθεση κυριαρχεί η κάθετος, με το όρθιο σώμα και τα αλυσοδεμένα δυο χέρια του Εθνομάρτυρα. Η προσφορά του στον αγώνα, δείχνεται προς εμάς με το ματωμένο μισοανοιχτό του χέρι, ενώ το άλλο δεν έχει δύναμη. Οι δυο δήμιοι καλύπτουν το άλλο μέρος της σύνθεσης με τη βρωμιά, τη μικρότητα και το θανάσιμο μίσος.
Το πρόσωπο του Διονυσίου είναι σε ηλικία 70 χρόνων, έχει την έκφραση του πόνου και της καρτερικότητας, με το βλέμμα του προς τα ψηλά, προς τη θυσία του. Δείχνω την αρχή του μαρτυρίου του, την πρώτη από τις πέντε ώρες που κράτησε το γδάρσιμο. Τα στοιχεία που είχα για τη φυσιογνωμία του, είναι από μια μεγέθυνση μικρογραφίας ενός χειρόγραφου, της Μονής Προδρόμου Σερρών. Βοήθησαν επίσης περιγραφές βιογράφων και ιστορικών βιβλίων.
Τα μακριά ματωμένα γένια του, κρύβουν αρκετά τη δουλειά που υπάρχει στο επάνω μέρος του σώματος προς το κεφάλι. Βλέπουμε χτυπήματα στο πρόσωπο, μέχρι τις γωνίες της κάτω γνάθου, καθώς και εκδορά του μυώδους πλατύσματος (στο λαιμό), όπου φαίνεται μέρος του αριστερού στερνοκλειδομαστοειδή.
Οι σφιγκτήρες των βλεφάρων με τους επισκήνιους είναι σε ένταση, σχηματίζουν με τον μετωπιαίο γραμμές παράλληλες, αφήνοντας τα μάτια ολάνοιχτα. Η κάτω σιαγόνα, κατεβαίνει για να δημιουργήσει το ανοιχτό στόμα, που γίνεται από μεγάλη δύναμη του μυώδους πλατύσματος και που δημιουργείται από μεγάλο πόνο.
Μεγάλο μέρος της δουλειάς του προσώπου του (και ειδικά αυτό που βρίσκεται στο λαιμό του), το κάλυψα τελικά με τις τρίχες από το γένι του, μιας που φρόνησα ότι θα έπρεπε να απαλύνω το τραγικό και να μη μεταδώσω άμεσα τη φρίκη, στο δεύτερο κιόλας θέμα του Μουσείου.
Τα πρόσωπα των δημίων, τα έφτιασα βασιζόμενος πάνω σε μοντέλα. Ήθελα να είναι δυο διαφορετικοί τύποι. Ο λεπτός, αιμοβόρος τριγωνικός και ενδοστρεφής τύπος, στέκεται όρθιος.
Του τονίζω τους επισκήνιους (στα φρύδια) μυς και τον μετωπιαίο, για να φανεί η κακότητα των ματιών. Αντίστοιχα δε, με το τετράγωνο του κάτω χείλους και τον σφιγκτήρα των χειλιών (που σχηματίζουν μια αμβλεία γωνία στο στόμα), δείχνω εντονότερα τη μοχθηρία και το σκοπό του για εκδίκηση.
Ο δε άλλος τύπος δήμιου, είναι τετράγωνος μασητικός, σε κατάσταση ζώου, αδιάφορος για το έργο που θα κάνει. Εδώ, τονίζω στο κάτω χείλος αριστερά, μια μικρή πάρειση και τους άλλους μυς ανάλογα. Κρατά στα χέρια του χαλαρά (σχεδόν ασυνείδητα) τα φονικά όργανα...
Τα ρούχα είναι ρετάλια υφασμάτων και κομμάτια από παλιές στολές. Του καθιστού δήμιου είναι από σαμαροσκούτι. Τα παπούτσια τους από λινάτσα, γάζες, γύψο και χρώμα (φτιαγμένα από 'μένα). Τα μαλλιά του Διονυσίου, καθώς και των δημίων του, είναι από συνθετική τρίχα.
.jpg "Dionysios Skylosophos Ο Διονύσιος Φιλόσοφος και η υπογραφή του (από ανακοίνωση του Λ. Ι. Βρανούση)")
Στα 70 περίπου χρόνια του, επιστρέφει και πάλι, ως απεσταλμένος ξένων δυνάμεων. Έρχεται να συνεννοηθεί με τον Μητροπολίτη Ματθαίο και φίλους του στα Γιάννενα. Μέχρι τότε, οι Χριστιανοί έμεναν μέσα στο Κάστρο, με πολλά προνόμια. Παρατήρησε την πόλη, και τις άμυνές της. Γυρίζει στο Διχούνι και αρχίζει τις περιοδείες του σε χωριά της Θεσπρωτίας. Με τη φλόγα της ψυχής του, ο σοφός ρήτορας τραβούσε τον αγνό, απλοϊκό και βασανισμένο από την τυραννία κόσμο, κοντά του. Με τους πρώτους 100 που συγκέντρωσε, πήρε δυο χωριά στην περιοχή της Παραμυθιάς. Ύστερα συνέχισε να συγκεντρώνει κόσμο. Συγκέντρωσε 1.100 περίπου. Στόχος τώρα, ήταν τα Γιάννενα.
Η επίθεση έγινε στις 10 Σεπτέμβρη 1611, στον Τουρκικό συνοικισμό που ήταν στην Καλούτσιανη. Εκεί ήταν και το Διοικητήριο του Οσμάν-πασά των Γιαννίνων. Στην πρώτη αυτή αιφνιδιαστική επίθεση, κάηκε το παλάτι του πασά, σκοτώθηκε η φρουρά του και ο ίδιος διέφυγε και κλείστηκε στο Κάστρο. Τα ξημερώματα, κάνουν αντεπίθεση οι Τούρκοι του Κάστρου, έφιπποι και καλά οπλισμένοι και η κατάσταση άλλαξε. Τελικά, υποχωρούν. Κατά την υποχώρηση, σφάχτηκαν 200 επαναστάτες και οι υπόλοιποι έφυγαν για τα βουνά. Τους δυο υπαρχηγούς του, το Δελή-Γιώργο και τον Λάμπρο από το Πόποβο της Παραμυθιάς, αφού τους συνέλαβαν, τους βασάνισαν πρώτα και ύστερα τους σκότωσαν. [Το ίδιο έτος, οι Τούρκοι πήγαν στο Διχούνι και κατάστρεψαν μέχρι τα θεμέλιά του το Μοναστήρι απ' όπου ξεκίνησε.]
Κρύφτηκε για τρεις μέρες, σε μια σπηλιά του βράχου πάνω στον οποίο είναι χτισμένο το Κάστρο των Ιωαννίνων. Με προδοσία τον έπιασαν. Όταν τον παρουσίασαν στον Οσμάν-πασά, είπε άφοβα: "πολέμησα για να ελευθερώσω το λαό από τα βάσανα και την τυραννία σας". Στο πρόσωπό του, είδαν έναν επαναστάτη, έναν κληρικό και έναν Έλληνα που έπρεπε να θανατωθεί με παραδειγματικό τρόπο. Οι δήμιοί του, φρόντισαν να κρατήσει το μαρτύριό του πέντε ολόκληρες ώρες.
Φωτογράφησα και σχεδίασα εσωτερικά, το χώρο αυτό της σπηλιάς, όπου κρύφτηκε. Τα υλικά που χρησιμοποίησα ήταν: λινάτσα, γύψος, κόλλες και βερνίκια. Τα σιδερένια αντικείμενα και οι αλυσίδες, είναι αγορασμένα με το κιλό.
Στη σύνθεση κυριαρχεί η κάθετος, με το όρθιο σώμα και τα αλυσοδεμένα δυο χέρια του Εθνομάρτυρα. Η προσφορά του στον αγώνα, δείχνεται προς εμάς με το ματωμένο μισοανοιχτό του χέρι, ενώ το άλλο δεν έχει δύναμη. Οι δυο δήμιοι καλύπτουν το άλλο μέρος της σύνθεσης με τη βρωμιά, τη μικρότητα και το θανάσιμο μίσος.
Το πρόσωπο του Διονυσίου είναι σε ηλικία 70 χρόνων, έχει την έκφραση του πόνου και της καρτερικότητας, με το βλέμμα του προς τα ψηλά, προς τη θυσία του. Δείχνω την αρχή του μαρτυρίου του, την πρώτη από τις πέντε ώρες που κράτησε το γδάρσιμο. Τα στοιχεία που είχα για τη φυσιογνωμία του, είναι από μια μεγέθυνση μικρογραφίας ενός χειρόγραφου, της Μονής Προδρόμου Σερρών. Βοήθησαν επίσης περιγραφές βιογράφων και ιστορικών βιβλίων.
Τα μακριά ματωμένα γένια του, κρύβουν αρκετά τη δουλειά που υπάρχει στο επάνω μέρος του σώματος προς το κεφάλι. Βλέπουμε χτυπήματα στο πρόσωπο, μέχρι τις γωνίες της κάτω γνάθου, καθώς και εκδορά του μυώδους πλατύσματος (στο λαιμό), όπου φαίνεται μέρος του αριστερού στερνοκλειδομαστοειδή.
Οι σφιγκτήρες των βλεφάρων με τους επισκήνιους είναι σε ένταση, σχηματίζουν με τον μετωπιαίο γραμμές παράλληλες, αφήνοντας τα μάτια ολάνοιχτα. Η κάτω σιαγόνα, κατεβαίνει για να δημιουργήσει το ανοιχτό στόμα, που γίνεται από μεγάλη δύναμη του μυώδους πλατύσματος και που δημιουργείται από μεγάλο πόνο.
Μεγάλο μέρος της δουλειάς του προσώπου του (και ειδικά αυτό που βρίσκεται στο λαιμό του), το κάλυψα τελικά με τις τρίχες από το γένι του, μιας που φρόνησα ότι θα έπρεπε να απαλύνω το τραγικό και να μη μεταδώσω άμεσα τη φρίκη, στο δεύτερο κιόλας θέμα του Μουσείου.
Τα πρόσωπα των δημίων, τα έφτιασα βασιζόμενος πάνω σε μοντέλα. Ήθελα να είναι δυο διαφορετικοί τύποι. Ο λεπτός, αιμοβόρος τριγωνικός και ενδοστρεφής τύπος, στέκεται όρθιος.
Του τονίζω τους επισκήνιους (στα φρύδια) μυς και τον μετωπιαίο, για να φανεί η κακότητα των ματιών. Αντίστοιχα δε, με το τετράγωνο του κάτω χείλους και τον σφιγκτήρα των χειλιών (που σχηματίζουν μια αμβλεία γωνία στο στόμα), δείχνω εντονότερα τη μοχθηρία και το σκοπό του για εκδίκηση.
Ο δε άλλος τύπος δήμιου, είναι τετράγωνος μασητικός, σε κατάσταση ζώου, αδιάφορος για το έργο που θα κάνει. Εδώ, τονίζω στο κάτω χείλος αριστερά, μια μικρή πάρειση και τους άλλους μυς ανάλογα. Κρατά στα χέρια του χαλαρά (σχεδόν ασυνείδητα) τα φονικά όργανα...
Τα ρούχα είναι ρετάλια υφασμάτων και κομμάτια από παλιές στολές. Του καθιστού δήμιου είναι από σαμαροσκούτι. Τα παπούτσια τους από λινάτσα, γάζες, γύψο και χρώμα (φτιαγμένα από 'μένα). Τα μαλλιά του Διονυσίου, καθώς και των δημίων του, είναι από συνθετική τρίχα.
Σας παρακαλώ, θυμηθείτε τον ως Διονύσιο Φιλόσοφο
και όχι με το βρωμερό του... «υποκοριστικό».
.jpg "Dionysios Skylosophos Ο Διονύσιος Φιλόσοφος και η υπογραφή του (από ανακοίνωση του Λ. Ι. Βρανούση)")
Dionysios Skylosophos Ο Διονύσιος Φιλόσοφος και η
υπογραφή του (από ανακοίνωση του Λ. Ι. Βρανούση)
Βιβλιογραφία
• Λεξικόν των νεομαρτύρων: Α-Δ: Οι νεομάρτυρες από της αλώσεως της ΚΠόλεως, μέχρι της απελευθερώσεως του δούλου έθνους του Ιωάννου Μ. Περαντώνη. Εκδόσεις Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, 1972, 177 σελ.
• Κονταλή, Αθηνά (2011). Η συμμετοχή του Ελληνορθόδοξου κλήρου στα επαναστατικά κινήματα της Τουρκοκρατίας: 1453-1821 (διδακτορική διατριβή). Αθήνα: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ). Θεολογική Σχολή.
• Παπαδόπουλος, Στέφανος (1982). Απελευθερωτικοί Αγώνες των Ελλήνων επί Τουρκοκρατίας (PDF). τεύχος Α΄ (1453-1669). Θεσσαλονίκη.
• Πατρινέλης Χ., Βακαλόπουλος Α. κ.α. (1974). Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. τόμος Ι΄. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών.
• Ι.Μ. Χατζηφώτης, Η καθημερινή ζωή των Ελλήνων στην Τουρκοκρατία, εκδ. Παπαδήμα, Αθήνα 2002.
• Γενική Παγκόσμιος Εγκυκλοπαίδεια ΠΑΠΥΡΟΣ-ΛΑΡΟΥΣ, τόμος 15, Αθήνα 1963.
• 2034 - Ελεύθερες ερωτήσεις ! - Ν. Λυγερός May 12, 2012• 13727 - Η προσευχή είναι καλή - Ν. Λυγερός November 2, 2013
• 2035 - Gr. Οι άνθρωποι της ιστορίας May 12, 2012 En. Humans of history - N. Lygeros. Translated from the Greek by Angeliki Papadopoulou. Fr. Les hommes de l’histoire - N. Lygeros. Traduit du Grec par A.-M. Bras. Ру. Люди истории - Н. Лигерос. Перевод с греческого Кира Стамболиди (Стихотворение).
Τη νύχτα της 10ης προς την 11η Σεπτεμβρίου του 1611, ένα σώμα περίπου χιλίων χωρικών από τη Θεσπρωτία και τις γύρω περιοχές έκανε έφοδο στα Ιωάννινα, πραγματοποιώντας εξέγερση εναντίον των Τούρκων της περιοχής. Στο επαναστατικό κίνημα πρωτοστατεί ο Διονύσιος ο Φιλόσοφος, ο οποίος προδομένος μαρτύρησε με οικτρό θάνατο, γιατί τόλμησε να σηκώσει το ανάστημά του και των Ελλήνων για να κερδίσουν το αυτονόητο, τη λευτεριά τους.
Παρακάτω η ομιλία του κ. Ιωάννη Κορνιλάκη αποτελεί το καλύτερο μνημόσυνο για αυτό τον φλογερό πατριώτη Μητροπολίτη. Η σπάνια και ιστορική εκδήλωση, πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 3 Δεκεμβρίου 2016 και ώρα 7μ.μ. στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Τρικκαίων. Ο τίτλος της εκδήλωσης «Η ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ ΚΑΙ Η ΘΥΣΙΑ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ Β'» και ομιλητής ο συγγραφέας κ. Ιωάννης Κορνιλάκης. Η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία "ΕΛΑΙΑ" σε συνεργασία με τον Δήμο Τρικκαίων, πραγματοποίησε αυτή την μοναδική στα χρονικά εκδήλωση για τον Διονύσιο τον Φιλόσοφο, τον φλογερό Μητροπολίτη Λαρίσης και Επίσκοπο Τρίκκης που πριν από 400 περίπου χρόνια ξεκίνησε ίσως το πιο δυναμικό κίνημα κατά του Οθωμανικού ζυγού από την περίοδο της Άλωσης μέχρι και το ξέσπασμα της Επανάστασης του 1821. Με το τρίπτυχο διάλεξη, εικόνα και ήχος, ο ομιλητής κ. Κορνιλάκης καθήλωσε το κοινό, αποκαλύπτοντας ιστορικά σημειολογικά γεγονότα από τη ζωή του Διονυσίου Β', το επαναστατικό κίνημα που βασίστηκε στην προφητική ρήση «Τρίκκη Βυζάντιον ανακτήσει» που προϋπήρχε της εποχής και πάνω σε αυτή βασίστηκε και αυτή υπηρέτησε και ο μαρτυρικός Μητροπολίτης, όπως ανέφερε ο κ. Κορνιλάκης.
Αξιοσημείωτο είναι το απόσπασμα που προβλήθηκε από το 2011, όταν ο κ.Κορνιλάκης, προσκαλεσμένος του πρ. Σεβ. Μητροπολίτου Τρίκκης κ.Αλέξιου, πραγματοποίησε στο Πνευματικό Κέντρο Τρικάλων (22-10-2011) διάλεξη με θέμα "Ιωάννης Καποδίστριας ο Άγιος της πολιτικής", στην οποία ο συγγραφέας έκανε αναφορά και στον Διονύσιο τον Φιλόσοφο για τα 400 χρόνια από το μαρτύριό του (1611-2011). Μουσική: THE LAST OF HUMANITY BY PER KIILSTOFTE. Το τραγούδι Act Three του καλλιτέχνη Audionautix έχει άδεια με βάση το εξής: Creative Commons Attribution.
Τη νύχτα της 10ης προς την 11η Σεπτεμβρίου του 1611, ένα σώμα περίπου χιλίων χωρικών από τη Θεσπρωτία και τις γύρω περιοχές έκανε έφοδο στα Ιωάννινα, πραγματοποιώντας εξέγερση εναντίον των Τούρκων της περιοχής. Στο επαναστατικό κίνημα πρωτοστατεί ο Διονύσιος ο Φιλόσοφος, ο οποίος προδομένος μαρτύρησε με οικτρό θάνατο, γιατί τόλμησε να σηκώσει το ανάστημά του και των Ελλήνων για να κερδίσουν το αυτονόητο, τη λευτεριά τους.
Παρακάτω η ομιλία του κ. Ιωάννη Κορνιλάκη αποτελεί το καλύτερο μνημόσυνο για αυτό τον φλογερό πατριώτη Μητροπολίτη. Η σπάνια και ιστορική εκδήλωση, πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 3 Δεκεμβρίου 2016 και ώρα 7μ.μ. στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Τρικκαίων. Ο τίτλος της εκδήλωσης «Η ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ ΚΑΙ Η ΘΥΣΙΑ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ Β'» και ομιλητής ο συγγραφέας κ. Ιωάννης Κορνιλάκης. Η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία "ΕΛΑΙΑ" σε συνεργασία με τον Δήμο Τρικκαίων, πραγματοποίησε αυτή την μοναδική στα χρονικά εκδήλωση για τον Διονύσιο τον Φιλόσοφο, τον φλογερό Μητροπολίτη Λαρίσης και Επίσκοπο Τρίκκης που πριν από 400 περίπου χρόνια ξεκίνησε ίσως το πιο δυναμικό κίνημα κατά του Οθωμανικού ζυγού από την περίοδο της Άλωσης μέχρι και το ξέσπασμα της Επανάστασης του 1821. Με το τρίπτυχο διάλεξη, εικόνα και ήχος, ο ομιλητής κ. Κορνιλάκης καθήλωσε το κοινό, αποκαλύπτοντας ιστορικά σημειολογικά γεγονότα από τη ζωή του Διονυσίου Β', το επαναστατικό κίνημα που βασίστηκε στην προφητική ρήση «Τρίκκη Βυζάντιον ανακτήσει» που προϋπήρχε της εποχής και πάνω σε αυτή βασίστηκε και αυτή υπηρέτησε και ο μαρτυρικός Μητροπολίτης, όπως ανέφερε ο κ. Κορνιλάκης.
Αξιοσημείωτο είναι το απόσπασμα που προβλήθηκε από το 2011, όταν ο κ.Κορνιλάκης, προσκαλεσμένος του πρ. Σεβ. Μητροπολίτου Τρίκκης κ.Αλέξιου, πραγματοποίησε στο Πνευματικό Κέντρο Τρικάλων (22-10-2011) διάλεξη με θέμα "Ιωάννης Καποδίστριας ο Άγιος της πολιτικής", στην οποία ο συγγραφέας έκανε αναφορά και στον Διονύσιο τον Φιλόσοφο για τα 400 χρόνια από το μαρτύριό του (1611-2011). Μουσική: THE LAST OF HUMANITY BY PER KIILSTOFTE. Το τραγούδι Act Three του καλλιτέχνη Audionautix έχει άδεια με βάση το εξής: Creative Commons Attribution.
Κορνιλάκη ιστορική διάλεξη για τον Διονύσιο τον Φιλόσοφο.
«Διονύσιος ο Φιλόσοφος, ο Παραμυθιώτης προάγγελος της εθνικής παλιγγενεσίας και η εποχή του». Eκδήλωση της Εταιρίας Λογοτεχνών και Συγγραφέων Ηπείρου, και του Δήμου Παραμυθιάς αφιερωμένη στα 400 χρόνια από την τελευταία επανάσταση και το θάνατο του Διονυσίου του Φιλοσόφου. Ομιλητές: Αθανάσιος Γκόντοβος (Καθηγητής πανεπιστημίου Ιωαννίνων), Κωσταντίνος Πέτσιος (Καθηγητής πανεπιστημίου Ιωαννίνων) και Ηλίας Σκουλίδας (Καθηγητής ΤΕΙ Ηπείρου). Οργάνωση: Παναγιώτης Τσαμάτος - Χαιρετισμοί: Μητροπολίτης Παραμυθιάς, σεβασμιότατος κ.κ Τίτος, Δήμαρχος Σουλίου Σταυρούλα Μπραίμη.
Μυθιστορίες - Ο Σκυλόσοφος
Ioanninatv ITV ΑΡΧΕΙΟ - 2008
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου