Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος
(Sophia Drekou, BSc in Psychology)
Το φθινόπωρο είναι μια δεύτερη άνοιξη όταν
κάθε φύλλο, είναι ένα λουλούδι. Αλμπέρ Καμύ
Αγαπάω πολύ τον Οκτώβρη. Για πολλούς λόγους... Αρχή ουσιαστική του Φθινοπώρου, μ' ένα παγωμένο αεράκι να σε ανακαινίζει και να σου ανοίγει μια πόρτα επαφής με το κόσμο που πέρασε, τις εποχές που έφυγαν πίσω καθώς και τους ανθρώπους. Είναι μια αίσθηση που είχα από μικρό παιδί.
Έπειτα είναι η αγαπημένη μου 28η, επέτειος φωτεινή και λαμπερή μπρος στα πεζούλια του Χειμώνα. Ιστορία με καλό τέλος όπου το δίκιο νικά την αδικία.
Τέλος είναι ο Αη Δημήτρης, γιορτάζει το κάστρο μου τον Άγιο του κι εγώ αναπολώ αντρίκια ένα πατέρα Δημήτρη -άγιο προστάτη μου -Θεός σχωρέστον- που μου έλεγε ιστορίες απ' τη κούνια κι όσο περνάνε τα χρόνια και γκριζάρω, καταλαβαίνω τι εννοούσε...
Αγαπώ πολύ τον Οκτώβρη...
Ο Κόκκινος Αμπελώνας (1888) του Βίνσεντ Βαν Γκογκ
ο μόνος πίνακας που πούλησε ο καλλιτέχνης όσο ζούσε.
Μόσχα, Μουσείο Πούσκιν - άλλοτε στην συλλογή Anna Boch.
Ο Vincent Van Gogh κατάφερε να πουλήσει μόνο ένα πίνακα του από «Το κόκκινο αμπέλι» (Arles, 4 November 1888}, μόλις τέσσερις μήνες πριν τον θάνατό του. Αυτός ο πίνακας του Βίνσεντ Βαν Γκογκ, δημιουργημένος το 1888 στην περίοδο που ο ζωγράφος διέμενε στην Αρλ της Γαλλίας, αποτελεί ένα από τα λίγα έργα που πούλησε κατά τη διάρκεια της ζωής του.
Το έργο απεικονίζει έναν αμπελώνα με φλογερά κόκκινα φύλλα υπό το φως του ήλιου, σε μια παλέτα χρωμάτων που αντανακλά τα συναισθήματα και την κατάθλιψη του ζωγράφου.
Η σκληρή αγροτική ζωή, ο ήλιος που βοηθά αλλά και δυσκολεύει τη ζωή και την εργασία, οι αγρότες που σκυμμένοι μαζεύουν με κόπο τα σταφύλια μέσα σε μεγάλα καλάθια.
Το κόκκινο κυριαρχεί ως χρώμα εξ’ ου και το όνομα το Κόκκινο Αμπέλι. Οι δυναμικές πινελιές του προσδίδουν ζωντάνια, ενώ ταυτόχρονα αποτελούν σύμβολο της περιόδου εξέλιξης της τέχνης του Βαν Γκογκ.
Ο Μήνας Οκτώβριος
Μετά τον τρυγητή Σεπτέμβριο έρχεται ο δέκατος μήνας του Γρηγοριανού μας ημερολογίου, ο Οκτώβριος. Κι επειδή το πιο σημαντικό δώρο του Οκτωβρίου στους γεωργούς είναι οι πολλές βροχές του, γι’ αυτό σε πολλά μέρη ονομάζεται «Βροχάρης», αλλά και μήνας της σποράς, εξ ου και τα ονόματα «Σποριάτης», «Σποριάς» και «Σπαρτός».
Είναι η εποχή με τα πρωτοβρόχια και τα χρυσάνθεμα, που βαφτίστηκαν αϊδημητριάτικα και στην Κύπρο οχτωβρούδια. Είναι η εποχή που πρωτανθίζουν τα κυκλάμινα σε πλαγιές και βράχια, όπως τόσο χαρακτηριστικά τραγουδάει ο Γιάννης Ρίτσος: «Κυκλάμινο, κυκλάμινο, στου βράχου τη σχισμάδα/ που βρήκες χρώματα κι ανθείς, που μίσχο και σαλεύεις;».
Η μεγάλη γιορτή του Αγίου Δημητρίου, στις 26 του μήνα, έχει δώσει στον Οκτώβριο την προσωνυμία «Αι-Δημητριάτης» ή «Αι-Δημήτρης». Όπως μας αναφέρουν οι Στράτος Θεοδοσίου και Μάνος Δανέζης: «Η γιορτή αυτή, που θεωρείται από το λαό μας ορόσημο του χειμώνα, συνδυάζεται με τη γιορτή του Αγίου Γεωργίου στις 23 Απριλίου. Στο γεωργικό καλαντάρι οι δυο αυτές γιορτές αποτελούν τις χρονικές τομές που χωρίζουν το έτος σε δυο ίσα μέρη, στο χειμερινό και στο θερινό εξάμηνο αντίστοιχα».
Τον ίδιο αυτό μήνα γιορτάζεται και η μνήμη του Ευαγγελιστή Λουκά, στις 18 Οκτωβρίου, ο οποίος εκτός του τρίτου Ευαγγελίου συνέγραψε επίσης και τις Πράξεις των Αποστόλων. Ο Λουκάς, όμως, είναι επίσης γνωστός και ως ιατρός, αλλά και ως ζωγράφος, «καθώς σ’ αυτόν αποδίδεται η ιστόρηση των παλαιότερων και αυθεντικών προσωπογραφιών της Θεοτόκου».
Ο μήνας, πάντως, αρχίζει με την εορτή του πολιούχου των Αθηνών, του Διονυσίου του Αρεοπαγίτη στις 3 του μήνα. Όπως αναφέρει ο Γιώργος Ζωγραφίδης: «Όταν ο Απόστολος Παύλος κατέβηκε από το βήμα του Αρείου Πάγου, δεν φαίνεται να πέτυχε τίποτα το σπουδαίο. Μπορεί η ομιλία του, όπως τη διασώζουν οι Πράξεις των Αποστόλων, να θεωρήθηκε αργότερα καταστατικό κείμενο για τη σχέση του χριστιανισμού με τον ελληνισμό, όμως δεν έκανε καλή εντύπωση στους Αθηναίους. Δυο-τρεις μόνο τον πλησίασαν, γιατί πίστεψαν στα λόγια του, και ανάμεσά τους κάποιος Διονύσιος Αεροπαγίτης…». Κι ενώ τα κείμενα που αποδίδονται σ’ αυτόν ήταν σημαντικά, «γι’ αυτό άλλωστε συνεχίζουμε να τα διαβάζουμε με αδιάπτωτο ενδιαφέρον και σήμερα», εντούτοις γράφτηκαν πιθανότατα το 520 μ.Χ. από έναν χριστιανό μοναχό συριακής καταγωγής, ο οποίος χρησιμοποίησε νεοπλατωνική γλώσσα και θεωρίες.
Αλλά ο Οκτώβριος συνδέεται επίσης στενά και με τρία σημαντικά ορόσημα της πρόσφατης ιστορίας μας. Όπως μας περιγράφει η Μαρίνα Πετράκη:
«Η νικηφόρα είσοδος στη Θεσσαλονίκη στις 26 Οκτωβρίου 1912 μεταμόρφωσε την αμελητέα Ελλάδα σε υπολογίσιμη δύναμη.
Η απόρριψη του φασιστικού τελεσίγραφου στις 28 Οκτωβρίου 1940 συμπύκνωσε σε μια λέξη την ομοψυχία και αγωνιστικότητα που στήριξαν, πέρα από κάθε ελπίδα και απελπισία, τον αγώνα στα βουνά της Αλβανίας, στις πόλεις και την ύπαιθρο της κατεχόμενης Ελλάδας.
Η απελευθέρωση της Αθήνας στις 12 Οκτωβρίου 1944 πυκνώνει συμβολικά το πέρασμα από τον εφιάλτη του εξανδραποδισμού στις προσδοκίες, και τις διαψεύσεις, του μεταπολεμικού κόσμου μας».
Οι δρόμοι των νερών και των κοπαδιών
Ο Οκτώβρης είναι ο μήνας που οι ποιμένες, οδηγούμενοι και από τον οικολογικό καταναγκασμό, αρχίζουν να κατεβαίνουν με τα κοπάδια από τα αλπικά λιβάδια των βουνών στους κάμπους, να ξεχειμωνιάσουν. Όσο αισιόδοξο και άνετο είναι το ανέβασμα ανθρώπων και ζώων μέσα στην ανοιξιάτικη φυσική αλλά και ψυχική ευδία, τόσο αγωνιώδες και επίπονο είναι το κατέβασμα μέσα στη φθινοπωρινή συγκυρία, οπότε η μέρα έχει μικρύνει, τα ζώα εγκυμονούν, οι καιρικές συνθήκες είναι συχνά αντίξοες.
«Φθινοπωρινή μέρα» του Ράινερ Μαρία Ρίλκε
«Κύριε, ήρθε η ώρα. Το καλοκαίρι ήταν πολύ μεγάλο.
«Κύριε, ήρθε η ώρα. Το καλοκαίρι ήταν πολύ μεγάλο.
Άφησε τον ίσκιο σου πάνω απ' τα ηλιακά ρολόγια,
και στα λιβάδια ξαμόλα τους ανέμους.
Διέταξε τους τελευταίους καρπούς γεμάτοι να 'ναι,
δωσ' τους ακόμα δυο μέρες ζεστές σαν νότου,
Διέταξε τους τελευταίους καρπούς γεμάτοι να 'ναι,
δωσ' τους ακόμα δυο μέρες ζεστές σαν νότου,
στην τελειότητα ώθησέ τους και κυνήγα
στο δυνατό κρασί την στερνή γλύκα
Όποιος δεν έχει τώρα σπίτι, πια δεν θα χτίσει.
Όποιος τώρα μόνος είναι, θα παραμείνει για πολύ,
θα ξαγρυπνά, θα διαβάζει,
θα γράφει γράμματα μακροσκελή
Όποιος δεν έχει τώρα σπίτι, πια δεν θα χτίσει.
Όποιος τώρα μόνος είναι, θα παραμείνει για πολύ,
θα ξαγρυπνά, θα διαβάζει,
θα γράφει γράμματα μακροσκελή
και στις αλέες θα περιφέρεται εδώ και κει
ανήσυχος, όταν τα φύλλα στροβιλίζονται.»
Βίντεο: Ράινερ Μ Ρίλκε - Φθινοπωρινή μέρα.
Μουσική: Recuerdos de la Alhambra
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ: Sharon Isbin.
ΑΛΜΠΟΥΜ: The Ultimate Most Relaxing
Music for Strings In the Universe
Η Οδύσσεια των Ημερολογίων - Αστρονομία και παράδοση
Ο Οκτώβριος όπως δηλώνει η ονομασία του, αρχικά ήταν ο όγδοος μήνας του έτους στο αρχέγονο ρωμαϊκό ημερολόγιο, που τότε άρχιζε από τον μήνα Μάρτιο.
Πραγματικά, η ονομασία October, προέρχεται από τη λατινική λέξη octo, που σημαίνει οκτώ. Και αυτό επειδή εξαρχής ορισμένοι μήνες ονομάζονταν με την αριθμητική σειρά τους. Ωστόσο –με την προσθήκη των μηνών Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου στο έτος– ο Οκτώβριος μετακινήθηκε στη δέκατη θέση, χωρίς όμως να αλλάξει η ονομασία του.
Τον Οκτώβριο δυο άνδρες στέκουν αντιμέτωποι
και κοιτάζουν ψηλά ένα άστρο: ίσως πρόκειται για
αναφορά σε ένα πολιτικό γεγονός της εποχής.
ψηφιδωτό, που χρονολογείται τον 3ο αι. μ.Χ.
Στα νησιά του Αιγαίου ονομάζεται ενίοτε και Τρυγομηνάς, όπως και στον Πόντο, λόγω του τρύγου των αμπελιών. Η μεγάλη γιορτή του Αγίου Δημητρίου, στις 26 του μήνα, έχει δώσει στον Οκτώβριο την προσωνυμία «Αι-Δημητριάτης» ή «Αι-Δημήτρης».
Η γιορτή αυτή, που θεωρείται από τον λαό μας ορόσημο του χειμώνα, συνδυάζεται με τη γιορτή του Αγίου Γεωργίου στις 23 Απριλίου. Στο γεωργικό καλαντάρι οι δύο αυτές γιορτές αποτελούν τις χρονικές τομές που χωρίζουν το έτος σε δυο ίσα μέρη, στο χειμερινό και στο θερινό εξάμηνο αντίστοιχα.
Foto: Σε φθινοπωρινό φόντο η ρομαντική Λίμνη Μπλεντ
(Lake Bled) με το μοναδικό νησάκι της Σλοβενίας,
το σύμβολο της χώρας. Με βάρκα πας στο νησί
όπου υπάρχει μια όμορφη εκκλησία και χτυπάς
την καμπάνα κάνοντας μια ευχή. Lake Bled is one
of the most picturesquespots to visit in Slovenia.
«Εποχές». από την Οκτάνα - Ανδρέας Εμπειρίκος (απόσπασμα)
«…Τώρα που τέλειωσε το καλοκαίρι, τώρα που μπαίνει ο μην Οκτώβρης,
σαν αυτοκράτωρ με πορφύρα, και πέφτουν οι βροχές του φθινοπώρου,
και αναπνέω τις μυρουδιές της μουσκεμένης γης, σκεπτόμενος…
τώρα που μεσ’ στον κήπο μας απόμειναν λίγα, ελάχιστα λουλούδια και
πέφτει στη βεράντα μας το σούρουπο νωρίς, εδώ, που ακόμη προ μηνός
επάλλοντο στον φλογερό ορίζοντα τα τζιτζίκια, και τώρα πίπτουν κεραυνοί»
Ο Οκτώβριος είναι μια συμφωνία μονιμότητας και αλλαγής.
Οι λεύκες του Οκτωβρίου είναι φλεγόμενες δάδες
που φωτίζουν το δρόμο προς το χειμώνα.
Βιβλιογραφία
• Αγαπάω πολύ τον Οκτώβρη: Φαίδων Χριστοδουλάκης (MA Θεολογίας)
• Ανδρέας Εμπειρίκος (1901-1975) «Τώρα που τέλειωσε το καλοκαίρι» Απόσπασμα από το ποίημά του με τίτλο «Εποχές». από την Οκτάνα (Βλ. εδώ)
• Ελένη Ψυχογιού - Λαογράφος, Ερευνήτρια του Κέντρου Ερεύνης Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών.
• Ο Κόκκινος Αμπελώνας (1888) του Βίνσεντ Βαν Γκογκ / Vincent van Gogh (1853–1890): The Red Vineyard / Red Vineyard at Arles (Montmajour) Wikidata Βίνσεντ βαν Γκογκ Κατάλογος έργων
• Ο Μήνας Οκτώβριος (Διονύσης Π. Σιμόπουλος (1943 -7 Αυγ 2022), Επίτιμος Δ/ντής του Πλανηταρίου του Ιδρύματος Ευγενίδου). Οι Μήνες Σεπτέμβριος και Οκτώβριος, Γεωτρόπιο Ελευθεροτυπίας, Τεύχος 489 (29 Αυγούστου 2009).
• Αφιέρωμα: Οκτώβριος, ΕΠΤΑ ΗΜΕΡΕΣ Καθημερινής, 7 Οκτωβρίου 2001
• Φθινοπωρινή μέρα. Ποιήματα, Ράινερ Μαρία Ρίλκε, Ηριδανός, 1990.
• Μουσική: Recuerdos de la Alhambra ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ: Sharon Isbin. ΑΛΜΠΟΥΜ: The Ultimate Most Relaxing Music for Strings In the Universe. Το οπτικοακουστικό υλικό (Βίντεο) από www.YouTube, εταιρεία της Google
• Θεοδοσίου Στράτος και Δανέζης Μάνος, «Η Οδύσσεια των Ημερολογίων - Αστρονομία και παράδοση». Εκδόσεις Δίαυλος, Αθήνα 1996.
Πηγή: Αέναη επΑνάσταση | www.Sophia-Ntrekou.gr
FaceBook Διάλογοι:
♦ Παραδοσιακός Αργαλειός: Τα κείμενά σας, οι μουσικές, τα χρώματα, οι μυρουδιές, οι θύμισες, το ήθος τους με ταξίδεψαν, σοφή μας φίλη. Σας ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου! (Μια απόγονος ενός κόσμου που τέτοιον καιρό ταξίδευε προς τα χειμαδιά του θεσσαλικού κάμπου, αφήνοντας την πρώτη πατρίδα στα ψηλά βουνά της Πίνδου)
♦ υιος άσωτος (Sotirios Laliotis): Πράγματι δημιουργεί την αίσθηση του νέου και μάλιστα χωρίς απαραίτητα της προϋποθέσεις του προηγούμενου. Μας αφήνει όμως, εμείς να συνθέσουμε το παλιό με αυτό που θα θέλαμε σαν καινούργιο. Να είσαι καλά σοφία που μοιράζεσαι μαζί μας τα δικά μας ανεκλάλητα. 21 Οκτ 2018
Video (Παλιά Γειτονιά) 1937
Ποζέλι Λουίζα & Κώστας Μανιατάκης
♦ Σοφία Ντρέκου 18 Οκτωβρίου 2017 στις 9:59 μ.μ.: Φθινόπωρο, η εποχή με τα ωραιότερα χρώματα. Το φως λιγοστεύει, οι μέρες μικρές. Νεκρά χρωματιστά φύλλα οι αναμνήσεις. Ο Βοριάς τα παρασέρνει στην παγωμένη νύχτα κι η θάλασσα σβήνει στην άμμο τα βήματα των εραστών που χώρισαν. «Αγαπάω πολύ τον Οκτώβρη. Για πολλούς λόγους...
Aggelos Aslanidis: διαγωνίσματα τουλάχιστον ένα σε κάθε μάθημα μπορεί και δύο Αξιολόγηση και Ανταμοιβή των μαθητών. Οκτώβριος εορτή της σημαίας μας στα σχολεία, κατάθεση του προγραμματισμού κάθε μαθήματος από τους εκπαιδευτικούς. Άντε λοιπόν να μαζέψεις τον προγραμματισμό της διδακτέας ύλης από τους καθηγητές και ιδιαίτερα από αυτούς που θέλουν να πουν πολλά... 18 Οκτ 2017 στις 10:24 μ.μ.
Aggelos Aslanidis: Οκτώβριος, στο νέο σχολείο//της χαμογέλασα// της έπιασα το χέρι// της είπα σ' αγαπώ// μου χαμογέλασε // στο διάλειμμα μου είπε// έλα στο παγκάκι κοντά στην ακακία// αν μιλούσε το παγκάκι ή η ακακία σήμερα πόσα πολλά θα είχαν να πουν... θυμάσαι... 18 Οκτ 2017 στις 10:32 μ.μ.
Σοφία Ντρέκου: Καλλιεπέστατα συμπληρώσατε την λογοτεχνική μου δημοσίευση κ. Aggelos. Η ποίηση και τα σχόλια σας με ξεκουράζουν χρωματιστά. Θα τα συμπληρώσω στο τέλος της δημοσίευσης.
♦ Αέναη επΑνάσταση 20 Ιανουαρίου 2015
♦ Αέναη επΑνάσταση 21 Ιανουαρίου 2015
♦ Αέναη επΑνάσταση 8 Φεβρουαρίου 2015 στις 3:11 π.μ.
1 σχόλιο:
Κυρία Ντρέκου,
Καλησπέρα και καλό φθινόπωρο. Χωρίς περιττά λόγια,
έχω να πω πως το ιστολόγιό σας, το ποίο συνδυάζει αρμονικά
θρησκεία, φιλοσοφία και τέχνη, είναι από τα πιο όμορφα στον χώρο
του Διαδικτύου. Νηφαλιότητα στην άποψη, κριτική διάθεση στα κακώς
κείμενα αλλά και επισήμανση των θετικών, όπου βρίσκονται βέβαια, είναι,
κατά την γνώμη μου, μερικές από τις σπουδαίες αρετές του blog. Συνεχίστε έτσι,
επειδή αυτό που κάνετε το έχουμε ανάγκη. Έχουμε μπουχτίσει από ανόητες κραυγές
και χυδαία αυτοαναφορικότητα στις λεωφόρους του Διαδικτύου. Καλό βράδυ και καλή δύναμη σε ό,τι κάνετε.
Με εκτίμηση,
Βασίλης Ι. Κρομμύδας
Θεολόγος (M.Sc. Θρησκειολογίας)-Συγγραφέας
Δημοσίευση σχολίου