Andrei Arsenyevich Tarkovsky (Андрей Арсеньевич
Тарковский, 4 April 1932 – 29 December 1986)
Έρευνα, επιμέλεια Σοφία Ντρέκου Αρθρογράφος
(Sophia Drekou, BSc in Psychology)
🎬 Κατά πολλούς και κριτικούς είναι ο σημαντικότερος
σκηνοθέτης που ανέδειξε ο παγκόσμιος κινηματογράφος.
Τον είπαν ποιητή της 7ης τέχνης, εκείνος όμως δεν αποδεχόταν τον χαρακτηρισμό του ποιητή και τον απέδιδε σε άλλους σκηνοθέτες, επειδή πίστευε ότι ο ποιητικός κινηματογράφος γίνεται σκόπιμα ακατανόητος.
Тарковский, 4 April 1932 – 29 December 1986)
Έρευνα, επιμέλεια Σοφία Ντρέκου Αρθρογράφος
(Sophia Drekou, BSc in Psychology)
Ποτέ δεν ξέρουμε πότε θα πεθάνουμε και
γι’ αυτό ανά πάσα στιγμή είμαστε αθάνατοι.
† Αντρέι Ταρκόφσκι 29 Δεκεμβρίου 1986 †
🎬 Κατά πολλούς και κριτικούς είναι ο σημαντικότερος
σκηνοθέτης που ανέδειξε ο παγκόσμιος κινηματογράφος.
Τον είπαν ποιητή της 7ης τέχνης, εκείνος όμως δεν αποδεχόταν τον χαρακτηρισμό του ποιητή και τον απέδιδε σε άλλους σκηνοθέτες, επειδή πίστευε ότι ο ποιητικός κινηματογράφος γίνεται σκόπιμα ακατανόητος.
Απεχθανόταν τις αλληγορίες και ήταν εχθρός των συμβόλων. Η τέχνη του μιλούσε μόνο με εικόνες. Εικόνες που βασίζονται στη συνείδησή μας και στον αληθινό κόσμο τον οποίο επιδιώκουν να εκφράσουν. Εικόνες πολυδιάστατες που δεν μπορούν να βρουν έκφραση με λόγια, αλλά αποτελούν απτή έκφραση της αλήθειας, όπως εκείνος έλεγε.
Οι ταινίες του Αντρέι Ταρκόφσκι δεν είναι ευανάγνωστες για τον καθένα, δε διαβάζονται μόνο με το μυαλό, χρειάζονται όλο το σώμα. Πολύ πριν αφοσιωθεί στη σκηνοθεσία, σπούδασε μουσική, ζωγραφική, γλυπτική, έμαθε αραβικά, εργάστηκε ακόμα και σαν γεωλόγος.
Ο Ταρκόφσκι όμως ήταν και φιλόσοφος, χωρίς, κανείς να μπορεί να επιχειρήσει ένα διαχωρισμό ανάμεσα στον σπουδαίο δημιουργό και τον καλό στοχαστή. Ο μεγάλος Σουηδός σκηνοθέτης Ίνγκμαρ Μπέργμκαν έλεγε γι' αυτόν, πως ήταν ο μόνος που μπορούσε να αφουγκράζεται και να βλέπει το Θεό. Η αξία όμως του Ταρκόφσκι, δε βρίσκεται στην μεγάλη σκηνοθετική-του ικανότητα, αλλά στην ποιητικότητα της ύπαρξής-του. Η ύπαρξή-του προηγείται της σκηνοθετικής του αξίας και σαν σκηνοθέτης προηγείται του έργου-του.
Οι μόλις 8 κινηματογραφικές του ταινίες αποτελούν αναφορά για όλο τον σύγχρονο κινηματογράφο και είναι μια πολυεπίπεδη πνευματική παρακαταθήκη στην έβδομη τέχνη. Μπορεί η επιστήμη να κάνει τη ζωή καλύτερη, αλλά η τέχνη την κάνει ομορφότερη. Και ο Ταρκόφσκι με την τέχνη του συνέβαλε να γίνει λίγο πιο όμορφη η ζωή.
Αν και ο Σεργκέι Αϊζενστάιν είναι ο άνθρωπος που ουσιαστικά δημιουργεί το ρωσικό κινηματογράφο, ο Αντρέι Ταρκόφσκι είναι αυτός που τον καθιερώνει.
Το κυριότερο παράπονο από τις σοβιετικές αρχές ήταν ότι δεν του επέτρεψαν να μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη όλα του τα σχέδια και τις ιδέες. Το έργο του Ταρκόφσκι χαρακτηρίζεται από τα χριστιανικά και μεταφυσικά θέματα, τους αργούς ρυθμούς, τα εξαιρετικής αισθητικής και μακράς διάρκειας μακρινά πλάνα.
Ο Ταρκόφσκι για την τέχνη... ἀπαντᾶ στὸ ἐρώτημα «τὶ εἶναι
τέχνη», σχολιάζοντας την ταινία του «Ἀντρέι Ρουμπλιόφ».
Ο άνθρωπος πρέπει να μάθει να ζει μόνος από παιδί
Τι είναι η τέχνη Αντρέι;
Πριν ορίσουμε ο,τιδήποτε πρέπει να απαντήσουμε με μια ευρύτερη ερώτηση: Ποιο νόημα έχει η ζωή του ανθρώπου στη γη; Ίσως να βρεθήκαμε εδώ για να ανυψωθούμε πνευματικά. Αν η ζωή μας τείνει σε έναν πνευματικό πλούτο, ίσως η τέχνη να είναι ένας από τους τρόπους προσέγγισης αυτού του σκοπού. Αυτό πιστεύω με τον τρόπο που ορίζω την ζωή. Η τέχνη πρέπει να βοηθά τον άνθρωπο στην πνευματική του εξύψωση. Δεν ξέρω. Μερικοί λένε ότι η τέχνη βοηθάει τον άνθρωπο να κατανοήσει τον κόσμο. Ότι είναι γνώση όπως και κάθε διανοητική δραστηριότητα. Δεν πείθομαι με την εκδοχή της γνώσης. Με αυτή την έννοια είμαι σχεδόν αγνωστικιστής. Η γνώση μας απομακρύνει όλο και περισσότερο από τον βασικό σκοπό της ζωής μας. Όσο πιο πολλά μαθαίνουμε τόσα λιγότερα ξέρουμε. Αφού όσο εμβαθύνουμε ο ορίζοντας στενεύει. Η τέχνη εξυψώνει τον άνθρωπο για να ξεπεράσει τον εαυτό του και να φτάσει σε αυτό που θα ονομάζαμε ελεύθερη βούληση.
Οι πιέσεις που δέχεται ο Ρουμπλιώφ δεν είναι εξαίρεση. Κάθε καλλιτέχνης δέχεται πιέσεις. Ποτέ δεν έχει ιδανικές συνθήκες εργασίας. Μα και αν υπήρχαν αυτές οι συνθήκες ίσως τότε να μην επιζούσε η δουλειά του. Γιατί ο καλλιτέχνης δεν ζει στο κενό. Πρέπει να δέχεται κάποια πίεση. Δεν ξέρω τι είδους μα πρέπει να υπάρχει.
Ο καλλιτέχνης υπάρχει επειδή ο κόσμος δεν είναι τέλειος. Κανείς δεν θα είχε τη ανάγκη της τέχνης αν στον κόσμο βασίλευαν η ομορφιά και η αρμονία. Ο άνθρωπος δεν θα έψαχνε την αρμονία σε άλλες δραστηριότητες. Θα ζούσε μέσα της.
Η τέχνη γεννιέται από τις κακοτεχνίες του κόσμου και αυτό είναι το θέμα της ταινίας μου «Αντρέι Ρουμπλιώφ». Η αναζήτηση δεσμών και εννοιών που εκφράζονται στις αρμονικές σχέσεις μεταξύ ανθρώπων, μεταξύ τέχνης και ζωής, χρόνου και ιστορίας. Αυτό είναι το θέμα της ταινίας μου.
Ο καλλιτέχνης υπάρχει επειδή ο κόσμος δεν είναι τέλειος
Τι πιστεύετε για την επιστήμη;
Είναι για καλό ή για κακό; Μπορούμε να μιλήσουμε και να αξιολογήσουμε τα επιτεύγματα της επιστημονικής προόδου. Όμως πιστεύω ότι η επιστήμη δεν εξαρτάται από τον άνθρωπο. Επομένως δεν μπορούμε να πούμε εάν είναι καλή ή κακή. Μπορούμε όμως να πούμε μετά από μακροχρόνιες ιστορικές διαδικασίες, ο πολιτισμός μας έφτασε σε ένα στάδιο δραματικής εσωτερικής σύγκρουσης του ανθρώπου.
Υπάρχει ένα τεράστιο χάσμα ανάμεσα στην επιστημονική-τεχνολογική του εξέλιξη και στην πνευματική του ανάπτυξη. Και το χάσμα αυτό διαρκώς διευρύνεται. Αυτός είναι ο βασικός λόγος που οι συνθήκες σήμερα είναι δραματικές. Ο πολιτισμός μας βρίσκεται στο χείλος του πυρηνικού ολέθρου, ακριβώς εξαιτίας του χάσματος ανάμεσα στις δυο σφαίρες του ανθρώπου.
Αντρέι τι θα θέλατε να πείτε στους νέους;
Θα μου άρεσαν αν μάθαιναν να αγαπούν την μοναξιά. Το να μένουν μόνοι με τον εαυτό τους. Νομίζω ότι τα προβλήματα των νέων έγκεινται στο γεγονός ότι συναθροίζονται για να κάνουν θορυβώδεις ή και επιθετικές πράξεις. Και αυτό επειδή δεν θέλουν να νιώσουν μόνοι. Πράγμα θλιβερό. Ο άνθρωπος πρέπει να μάθει να ζει μόνος από παιδί. Γιατί το να ζεις μόνος δεν σημαίνει ότι νιώθεις μοναξιά.
Αυτός που δεν ξέρει τον σκοπό της ύπαρξης του, δεν μπορεί
να νιώσει αγάπη ούτε για τους άλλους ούτε για την ίδια την ζωή
Αντρέι αγαπάτε τον εαυτό σας; Θα θέλατε να είστε διαφορετικός;
Μου φαίνεται ότι δεν τον αγαπώ αρκετά. Εξάλλου αυτό ισχύει για όλους μας. Αν αγαπούσαμε τον εαυτό μας θα μπορούσαμε να αγαπήσουμε και τους άλλους. Αυτός που δεν αγαπά τον εαυτό του, που δεν ξέρει τον σκοπό της ύπαρξης του, δεν μπορεί να νιώσει αγάπη ούτε για τους άλλους ούτε για την ίδια την ζωή. Δεν αγαπώ αρκετά τον εαυτό μου και επομένως δεν αγαπώ αρκετά ούτε τους άλλους. Μα θα το ήθελα
Ένα από τα βασικά μου ελαττώματα είναι η ανυπομονησία και διαρκώς προσπαθώ να απαλλαγώ. Φοβάμαι ότι θα αποτύχω. Δεν είμαι αρκετά ανεκτικός για την ηλικία μου. Αλήθεια αυτό με κάνει να υποφέρω γιατί δεν μπορώ να βλέπω τους άλλους με συμπάθεια. Οι άνθρωποι με ενοχλούν.
Η τελευταία φορά που έκλαψα ήταν όταν πέθανε η μητέρα μου. Όχι από πόνο ή λύπη για τον θάνατο της. Όχι. Έκλαψα από εγωισμό. Επειδή ένιωθα μόνος. Επειδή είχα χάσει τον πιο κοντινό μου άνθρωπο. Ήταν δάκρυα εγωισμού. Αλλά και όλα τα δάκρυα είναι εγωιστικά. Είναι η πραγματική ενσάρκωση του εγωισμού.
Υπήρξατε ποτέ φτωχός;
Τα παιδικά μου χρόνια ήταν πολύ φτωχά. Η μητέρα μου μας ανέθρεψε σε δύσκολους καιρούς και ξέρω καλά τι θα πει φτώχεια. Πέθαινα πραγματικά της πείνας. Κάποτε δεν υπήρχε ελπίδα ούτε για ένα κομμάτι ψωμί, την επόμενη μέρα. Είναι σκληρό και εξευτελιστικό για τον άνθρωπο. Μα, τον διδάσκει και τον συμπονά. Αυτός που πείνασε στα αλήθεια δεν θα γίνει ποτέ άπληστος.
Και ο πλούτος τι είναι; Για μένα δεν είναι τίποτα το ιδιαίτερο. Είναι ένα μέσο που σου επιτρέπει να κάνεις τι ζωή που θέλεις. Και εφόσον αποφάσισα να κάνω απλή ζωή δεν νομίζω να θελήσω ποτέ να γίνω πλούσιος. Εξάλλου τι είναι ο πλούτος; Είναι κάτι σχετικό. Ο άνθρωπος δεν τον χρειάζεται διότι όταν τον αποκτήσει αλλάζει, γίνεται άπληστος, αμύνεται για να προασπίσει τα χρήματα του, γίνεται σκλάβος τους και αυτή είναι η αρνητική άποψη του πλούτου. Η σκλαβιά που επιβάλει στον άνθρωπο.
Αντρέι πότε ήταν η τελευταία φορά που κλάψατε;
Όταν πέθανε η μητέρα μου ένιωσα πολύ μόνος. Είχα χάσει τον πιο κοντινό μου άνθρωπο έστω και αν ζούσαμε χώρια, μακριά ο ένας από τον άλλον. Την τελευταία φορά που έκλαψα ήταν όταν πέθανε. Όχι από πόνο ή λύπη για τον θάνατο της. Εξάλλου ήταν άρρωστη από καιρό και θα έπρεπε να χαρώ που ο θάνατος την απάλλαξε από τα βάσανα της. Όχι. Έκλαψα από εγωισμό. Επειδή ένιωθα μόνος. Επειδή είχα χάσει τον πιο κοντινό μου άνθρωπο. Ήταν δάκρυα εγωισμού. Αλλά και όλα τα δάκρυα είναι εγωιστικά. Είναι η πραγματική ενσάρκωση του εγωισμού.
Βιντεο / αφιέρωμα Στη μνήμη του σημαντικότερου,
ίσως,σκηνοθέτη που ανέδειξε ο σοβιετικός ο παγκόσμιος
κινηματογράφος, Αντρέι Ταρκόφσκι † 29 Δεκ. 1986.
κινηματογράφος, Αντρέι Ταρκόφσκι † 29 Δεκ. 1986.
Ο π. Σταμάτης Σκλήρης στην εκπομπή του
π. Πέτρου Μινώπετρου «Από Τέχνη σε Τέχνη»,
συζητούν για τον Αντρέι Ταρκόφσκυ στο ραδιόφωνο
της εκκλησίας της Ελλάδος Δεκέμβριος 2020.
♦ Βίντεο: Ιταλικό Ντοκιμαντέρ που προβλήθηκε στην ΕΡΤ (1983) με συνέντευξη του μεγάλου σκηνοθέτη και αποσπάσματα από τις ταινίες του. Ο Αντρέι Ταρκόφσκι μιλά για τα παιδικά του χρόνια, τους γονείς του, το σπίτι του, τον πόλεμο, την τέχνη (36:30), τον κινηματογράφο, τους δασκάλους του, τις ταινίες του, την επιστήμη, την γνώση, την εμπειρία, την μοναξιά, το νερό, τον πλούτο, τους φόβους του. τον θάνατο, τις γυναίκες και τον έρωτα.
1:36:32 Αντρέι Ταρκόφσκυ: ένας ποιητής στον κινηματογράφο
♦ Βίντεο: Αποσπάσματα από το κινηματογραφικό ποίημα του Αντρέι Ταρκόφσκι «Καθρέπτης». Ακολουθεί απόσπασμα από το βιβλίο του Αντρέι Ταρκόφσκι με τον τίτλο
Γιά ἕναν Ἄνθρωπο πού ζεῖ στή γῆ, άποτελεῖ κομμάτι τῆς γῆς, καί ή γῆ άποτελεῖ κομμάτι τοῦ έαυτοῦ του· γιά τό ὅτι ἕνας ἄνθρωπος εἶναι ὑπόλογος γιά τή ζωή του άπέναντι στό παρελθόν ὅσο και στό μέλλον. 'Απλῶς παρακολούθησέ την τήν ταινία κι ἄκου τή μουσική τοῦ Μπάχ καί τά ποιήματα τοῦ Ἀρσένι Ταρκόφσκι. Δές την ὅπως κοιτάει κανείς τ' άστέρια, ἤ τή θάλασσα, ὅπως θαυμάζει ἕνα τοπίο. Δέν θά βρεῖς ἐδώ μαθηματική λογική, γιατί ἀυτή ή λογική δέν μπορεῖ νά ἐξηγήσει τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος καί ποιό εἶναι τό νόημα τῆς ζωῆς».
Ἕνας ἐργάτης ἐργοστασίου στό Λένινγκραντ, σπουδαστής νυχτερινῆς σχολῆς, ἔγραψε: «Σοῦ γράφω μέ ἀφορμή τόν Καθρέφτη, μιά ταινία πού δέν μπορώ νά μιλήσω γι' αὐτήν, ἐπειδή τή ζῶ. Εἶναι μεγάλη ἀρετή νά μπορείς ν' ἀκοῦς καί νά καταλαβαίνεις. (...) Σέ τελευταία ἀνάλυση, ἡ βασική ἀρχή πού διέπει τίς ἀνθρώπινες σχέσεις εἶναι νά μπορεῖς να καταλαβαίνεις καί νά συγχωρεῖς τά ἀκούσια σφάλματά τους, τίς φυσικές ἀποτυχίες τους. Ἄν δύο ἄνθρωποι δοκίμασαν ἔστω μία φορά τήν ἴδια ἐμπειρία, θά μπορέσουν νά καταλάβουν ὁ ἕνας τόν ἄλλο ἀκόμα κι ἅν ὁ ἕνας ζοῦσε στήν ἐποχή τῶν μαμούθ καί ὁ ἄλλος τήν ἐποχή τοῦ ἠλεκτρισμοῦ. Κι ό Θεός νά δώσει νά καταλάβουν οἱ ἄνθρωποι ὁ ἕνας τόν ἄλλο καί νά νιώσουν βαθιά ὅλοι μαζί τήν ἐπιθυμία γιά τό καλό».
«…Πόσες λέξεις ξέρει ἕνας ἄνθρωπος;» ρωτᾶ ρητορικά ή νεαρή κοπέλα τή μητέρα της. «Πόσες χρησιμοποιεί στό καθημερινό του λεξιλόγιο; Ἑκατό, διακόσιες, τριακόσιες; Τυλίγουμε τά αἰσθήματά μας σέ λέξεις, προσπαθοῦμε νά ἐκφράσουμε μέ λέξεις τή χαρά, τή λύπη καί κάθε μας συγκίνηση, δηλαδή ὅλα ὅσα στήν πραγματικότητα μένουν ἀνέκφραστα. Ό Ρωμαίος εἶπε ὄμορφα λόγια στήν Ἰουλιέτα, λέξεις ζωντανές, ἐκφραστικές, πού σίγουρα ὅμως δέν ἔλεγαν οὔτε τά μισά ἀπό ὅσα ἔκαναν τήν καρδιά του νά χτυπᾶ δυνατά, τοῦ ἔκοβαν τήν ἀνάσα κι ἔκαναν τήν Ἱουλιέτα νά ξεχνᾶ τά πάντα, πέρα ἀπό τήν ἀγάπη της.» Ὑπάρχει κι ἄλλο εἶδος γλώσσας, κι ἄλλη μορφή ἐπικοινωνίας μέ τά αἰσθήματα καί τίς εἰκόνες. Μ' αὐτή τήν ἐπικοινωνία οἱ ἄνθρωποι παύουν νά εἶναι χωρισμένοι ό ἕνας ἀπό τόν ἄλλον, οἱ φραγμοί καταργοῦνται. Θέληση, συναίσθημα καί συγκίνηση μετακινοῦν τά ἐμπόδια ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους, πού στέκονται ἀπό τις δύο ὄψεις ἐνός καθρέφτη, ἀπό τίς δύο πλευρές μιᾶς πόρτας.
(...) Τά περιθώρια τῆς ὀθόνης χάνονται καί ό κόσμος πού συνήθως εἶναι ἔξω ἀπό μᾶς μπαίνει μέσα μας, γίνεται κάτι τό ἀληθινό. (...)
Κι αὐτό δέν συμβαίνει μέσω τοῦ μικροῦ Ἀντρέι αὐτός πού ἀπευθύνεται ἄμεσα στό κοινό εἶναι ό ἴδιος ό Ταρκόφσκι, ἀπό τήν ἄλλη πλευρά τῆς ὀθόνης».
♦ Βίντεο 4:34 Ο ποιητής να διεγείρει το πνεύμα κι
όχι να τρέφει ειδωλολάτρες: Ευημερία ενώ δεν υπάρχει
ατομική ιδιοκτησία; Αδιανόητο! Συνέχεια του αφιερώματος
στον Αντρέι Ταρκόφσκι και στη ταινία του «Καθρέπτης».
ατομική ιδιοκτησία; Αδιανόητο! Συνέχεια του αφιερώματος
στον Αντρέι Ταρκόφσκι και στη ταινία του «Καθρέπτης».
♦ Βίντεο: ολόκληρη η ταινία σε σκηνοθεσία Αντρέι Ταρκόφσκι «Andrey Rublyov» (1966) [Αγία Τριάδα του Ρουμπλιόφ] με Ελληνικούς υπότιτλους, για τον περίφημο Ρώσο αγιογράφο του 15ου αιώνα Αντρέι Ρουμπλιόφ, τελειώνει με την εικόνα της Αγίας Τριάδας του Ρουμπλιόφ - σύμβολο, θα λέγαμε, της Ρωσικής Ορθοδοξίας - η οποία από ασπρόμαυρη γίνεται έγχρωμη καθώς κλείνει η ταινία. Και νιώθεις ένα θάμβος, καθώς το πλάνο του Ταρκόφσκι σε συνέχει κυριολεκτικά, έτσι που να νομίζεις ότι είσαι ο τέταρτος της Τριάδας!
first cut: 205 minutes - final cut: 183 minutes
Video Andrei Rublev (1966) Ελληνικοί υπότιτλοι
♦ Βίντεο «Νοσταλγία» Αντρέι Ταρκόφσκι. Το 1983, ο κορυφαίος Ρώσος σκηνοθέτης, Αντρέι Ταρκόφσκι βρίσκεται στην Ιταλία σ' ένα είδος αυτοεξορίας.
► Ο Άγιος Κριστόφ περπατάει με τη ράχη σκυφτή... όλη νύχτα βάδισε ενάντια στο ρεύμα (Ρομαίν Ρολάν)
Η ψυχολογική κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο ξενιτεμένος σκηνοθέτης κατά τα γυρίσματα της «Νοσταλγίας» και μακριά από την οικογένεια του, αντικατοπτρίζεται έμμεσα στην ψυχή του πρωταγωνιστή της ταινίας, Andrei.
Η αριστουργηματική «Νοσταλγία» αποτελεί την έβδομη και προτελευταία ταινία ενός κορυφαίου δημιουργού, που έγραψε τη δική του μοναδική ιστορία στον χώρο της Έβδομης Τέχνης. Η Νοσταλγία είναι η πρώτη ταινία του Ταρκόφσκι έξω από τα σύνορα της Σοβιετικής Ένωσης.
♦ Βίντεο: Αντρέι Ταρκόφσκυ Ο κινηματογράφος είναι ψηφιδωτό από το χρόνο (Ελληνικοί υπότιτλοι). Μεγάλη συνάντηση στη Ρώμη με τον σκηνοθέτη Αντρέι Ταρκόφσκυ, όπου αναπτύσσει μερικές από τις μεγάλες του ιδέες για την καλλιτεχνική δημιουργία και ιδιαίτερα τη σημασία της χρονικής διάστασης στην αντίληψή του για τον κινηματογράφο.
Ο Ταρκόφσκυ σχολιάζει επίσης αποσπάσματα από διευθυντές κινηματογραφικών ταινιών που τον ενέπνευσαν όπως ο Kurosawa, ο Buñuel, ο Antonioni ... (Ρώμη, τέλος 1982). Από την Donatella Baglivo ("Il cinema è un mosaico fatto di tempo", 1984).
♦ Βίντεο Αντρέι Ταρκόφσκυ - H μέθεξη του ιερού: Ο Ευθύμης Χατζής μιλά για την κινηματογραφική δημιουργία του Αντρέι Ταρκόφσκυ, με άξονα προσέγγισης την πεποίθησή του ότι «τον Ταρκόφσκυ καλείσαι όχι να τον δεις: να τον ζήσεις».
Ο Ταρκόφσκυ, μάς λέει, «δημιουργεί ένα χώρο που δεν είναι ούτε φλας-μπακ, ούτε ανάμνηση, ούτε καθαρά ρεαλιστικός, ούτε όμως και μόνο ποιητικός. Ένα χώρο ο οποίος είναι εσωτερικός, ένα χώρο όπου η σκέψη μας συναντάει την καρδιά μας. Και εκεί πραγματικά συμβαίνει μια κάθαρση».
Η εκδήλωση διοργανώθηκε από το Αντίφωνο στο βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Εν Πλω, τον Ιανουάριο του 2017 με αφορμή τα 30 χρόνια από την εκδημία του μεγάλου Ρώσου δημιουργού.
Δέκα λεπτά Αντρέι Ταρκόφσκι: Σκηνές
και από τις 7 ταινίες του Αντρέι Ταρκόφσκι.
Αντρέι Ταρκόφσκι
Μουσική: Μίνως Μάτσας
Στίχοι: Ισαάκ Σούσης
Ερμηνεία: Κώστας Θωμαϊδης
Δίσκος: Το άρωμα του χρόνου (1999)
Για πόσα λάθη αχ! να ξέρεις μετανιώνω
μέσα στα δάση από σημύδες σ' ανταμώνω,
να σ' έχω μάρτυρα σ' αυτή την περηφάνια
που ξεριζώνει της ζωής μου τα ζιζάνια
και μ' επιστρέφει σαν μωρό μέσα στο χρόνο
περνώντας μέσα από βροχή κι από τον πόνο.
Αντρέι, Αντρέι
μια φλόγα μόνο το σκοτάδι δεν το καίει
η λεύκα ρέει, μια σκουροπράσινη
πληγή μες στο νερό.
Αντρέι, Αντρέι
ένας μουζίκος σιωπηλά τη νύχτα κλαίει
και τ' άλογο του με κρύο χνώτο
ζωγραφίζει το Χριστό.
Τώρα διακόσμηση στο θάνατο αλλάζω
ένα κλαδάκι γαλαξία μες στο βάζο,
έσφαξε η μάνα μου έναν κόκορα για μένα
δαιμονισμένα τρέχαν μέσα της τα τρένα
κι αυτή μου σκέπαζε τα μάτια μην τρομάζω
τώρα κοιτάζω στον καθρέφτη και της μοιάζω.
* οι φωτογραφίες είναι από τις ταινίες του Αντρέι Ταρκόφσκι:
Stalker (1979), Nostalghia (1983), Zerkalo (1975), Ivanovo detstvo (1962)
Αντρέι Ταρκόφσκι
Μουσική: Μίνως Μάτσας
Στίχοι: Ισαάκ Σούσης
Ερμηνεία: Κώστας Θωμαϊδης
Δίσκος: Το άρωμα του χρόνου (1999)
Για πόσα λάθη αχ! να ξέρεις μετανιώνω
μέσα στα δάση από σημύδες σ' ανταμώνω,
να σ' έχω μάρτυρα σ' αυτή την περηφάνια
που ξεριζώνει της ζωής μου τα ζιζάνια
και μ' επιστρέφει σαν μωρό μέσα στο χρόνο
περνώντας μέσα από βροχή κι από τον πόνο.
Αντρέι, Αντρέι
μια φλόγα μόνο το σκοτάδι δεν το καίει
η λεύκα ρέει, μια σκουροπράσινη
πληγή μες στο νερό.
Αντρέι, Αντρέι
ένας μουζίκος σιωπηλά τη νύχτα κλαίει
και τ' άλογο του με κρύο χνώτο
ζωγραφίζει το Χριστό.
Τώρα διακόσμηση στο θάνατο αλλάζω
ένα κλαδάκι γαλαξία μες στο βάζο,
έσφαξε η μάνα μου έναν κόκορα για μένα
δαιμονισμένα τρέχαν μέσα της τα τρένα
κι αυτή μου σκέπαζε τα μάτια μην τρομάζω
τώρα κοιτάζω στον καθρέφτη και της μοιάζω.
* οι φωτογραφίες είναι από τις ταινίες του Αντρέι Ταρκόφσκι:
Stalker (1979), Nostalghia (1983), Zerkalo (1975), Ivanovo detstvo (1962)
«Υπερβαίνοντας το ορατό: Χώροι του Αντρέι Ταρκόφσκυ»: Με αφορμή την πρόσφατη έκδοση του βιβλίου «Χώροι του ανοίκειου. Η ποιητική του Αντρέι Ταρκόφσκι» από τις εκδόσεις Νήσος, ο Άγγελος Αλετράς και ο Ευθύμης Χατζής συζητούν για το έργο του σκηνοθέτη.
Με ποιους τρόπους ο κινηματογράφος του Ρώσου δημιουργού καλεί τον θεατή σε μια υπέρβαση του δεδομένου;
Αντρέι Ταρκόφσκι. Σινεμά σαν προσευχή / Andrey Tarkovsky. A cinema prayer (Ιταλία, Ρωσία, Σουηδία, 2020). Σκηνοθεσία - σενάριο: Αντρέι A. Ταρκόφσκι / Andrey Α.Tarkovsky. Με τους: Andrey Tarkovsky. Έγχρωμη, 97'.
H ζωή και το έργο του μεγάλου δημιουργού, με τον ίδιο στον ρόλο του αφηγητή. Μέσα από σπανιότατο οπτικοακουστικό υλικό, μοιράζεται μαζί μας τις αναμνήσεις και τις σκέψεις του. Η παιδική του ηλικία, οι γονείς, οι κινηματογραφικές του δημιουργίες, οι σχέσεις του με την πολιτική εξουσία, η εξορία, η επαφή με το Θείο, η Ζωή κι ο Θάνατος, η Τέχνη. Η αφήγηση συνοδεύεται από ηχογραφήσεις ποιημάτων του Αρσένι Ταρκόφσκι, πατέρα του Αντρέι Ταρκόφσκι, που ακούγονται για πρώτη φορά με την φωνή του μεγάλου ποιητή. Μαζί, σπάνιο υλικό από τη ζωή του Ταρκόφσκι, τα γυρίσματα των ταινιών του, τα μέρη που έζησε σε Ρωσία, Ιταλία και Σουηδία.
ΜΝΗΜΟΝΕΥΟΝΤΑΣ ΑΝΤΡΕΪ ΤΑΡΚΟΦΣΚΙ (26-2-2016). Πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 26 Φεβρουαρίου 2016 το βράδυ, στον Πολυχώρο ΑΙΤΙΟΝ, στου Μακρυγιάννη (Αθήνα), η εκδήλωση - αφιέρωμα στον μεγάλο σκηνοθέτη Αντρέϊ Ταρκόφσκι (1932-1986), με αφορμή τη συμπλήρωση 30 χρόνων από το θάνατό του, που διοργανώθηκε από το Καλλιτεχνικό Σύνολο ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΝ (υπεύθυνος: Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος εδώ). Το αφιέρωμα, με τον γενικό τίτλο NOSTALGHIA, περιλάμβανε τις ακόλουθες εισηγήσεις:
- π. Πέτρος Μινώπετρος, σκηνοθέτης: «Η πνευματικότητα του Ταρκόφσκι μέσα από τον κινηματογραφικό λόγο».
- Δημήτρης Μπαλτάς, Δρ. Φιλοσοφίας: «Αντρέϊ Ταρκόφσκι και Σοβιετικό καθεστώς».
- Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος, θεολόγος και μουσικός: «Η μουσική ποιητική του Αντρέϊ Ταρκόφσκι».
Η κινηματογραφική δημιουργία του Αντρέι Ταρκόφσκυ: Ο αγιογράφος π. Σταμάτης Σκλήρης και ο κριτικὀς κινηματογράφου Νίνος Φένεκ Μικελίδης μιλούν για τκινηματογραφική δημιουργία του Αντρέι Ταρκόφσκυ. Προλογίζει και συντονίζει ο Κώστας Μπλάθρας. Η εκδήλωση διοργανώθηκε από το Αντίφωνο στο βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Εν Πλω, τον Ιανουάριο του 2017 με αφορμή τα 30 χρόνια από την εκδημία του μεγάλου Ρώσου δημιουργού.
Ο Σταυρός και η Ανάσταση του Αντρέϊ Ταρκόφσκυ: Η Εκκλησιαστική Κοινότητα του Αγίου Φιλίππου υποδέχθηκε με πολλή χαρά τον θεολόγο και σκηνοθέτη Κωνσταντίνο Μπλάθρα και τον ηθοποιό Ηλία Κουνέλα, οι οποίοι μας ταξίδεψαν στον υπέροχο εσωτερικό κόσμο του μεγάλου ποιητή της εικόνας Αντρέι Ταρκόφσκυ. Τον λόγο συνόδεψε μελωδικά η μουσική με τον Παναγιώτη Σιώτο στο λαούτο και την Ειρήνη Στυλιανάκη στο κανονάκι.
Ο Σωτήρης Γουνελάς για τον Αντρέι Ταρκόφσκυ: Η εκπομπή "Ραδιοφωνικές Προσωπογραφίες" του Ρ/Σ (89.5) της Εκκλησίας της Ελλάδος, που παρουσιάζει ο Κωνσταντίνος Μπλάθρας, επιχειρεί να σκιαγραφήσει ραδιοφωνικά τις προσωπογραφίες σημαντικών ανθρώπων του παρελθόντος και του παρόντος. Το θέμα της εκπομπής ( 22 Δεκ. 2012) ήταν: «Αντρέι Ταρκόφσκυ». Καλεσμένος ήταν ο συγγραφέας κ. Σωτήρης Γουνελάς που μίλησε για το έργο του "προφήτη του Σινεμά" με αφορμή τον θάνατό του στις 29 Δεκεμβρίου του 1985.
Βίντεο στο Αντίφωνο για τον Ταρκόφσκι
Περισσότερα Θέματα: Αντρέι Ταρκόφσκι, Τέχνες
FaceBook: Aggelos Aslanidis 29 Δεκεμβρίου 2022 ·
Μια εξαίρετη δημοσίευση από την Σοφία Ντρέκου,
που αναφέρεται στό έργο ενός ρώσου σκηνοθέτη-ποιητη
τον οποίο θα γνωρίσετε μέσα από τα κείμενα της Σοφίας,
άγνωστος σ' εμένα και στους περισσότερους φίλους μου.
Είναι θα έλεγα δώρο από την Αέναη επΑνάσταση, του δικού
μας Άγιου Βασίλη από την Καισάρεια.
Aggelos Aslanidis 29 Δεκεμβρίου 2022: Χρόνια Πολλά Σοφία! Εξαίρετη η δημοσίευσή σου και αυτά που γράφεις , άλλωστε όπως πάντα. Θα πρέπει να τα μελετήσω, να δω τα βίντεο και να επανέλθω να σχολιάσω, αν τα καταφέρω. Για το 2023 σου εύχομαι να είσαι, υγιής στο Σώμα, να έχεις καθαρότητα Νου και καλοσυνάτη Ψυχή. Σου εύχομαι να ζεις με αγάπη και ευδαιμονία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου