Οι Ινουίτ (Εσκιμώοι) δημιούργησαν
όχι μια και δύο, αλλά 49 λέξεις
για να περιγράφουν με ακρίβεια
το χιόνι και τον πάγο.
για να περιγράφουν με ακρίβεια
το χιόνι και τον πάγο.
Η εκπομπή ΕΞΑΝΤΑΣ του κ. Αυγερόπουλου είναι
μια ακτίνα φωτός μέσα στην δημοσιογραφία !!!
Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου
Τις δραματικές αλλαγές στις κλιματικές συνθήκες από το φαινόμενο του θερμοκηπίου που ήδη βιώνουν οι κάτοικοι της Γροιλανδίας κατέγραψε ο Γιώργος Αυγερόπουλος με τον εικονολήπτη Αλέξη Μπαρζό της πολυβραβευμένης σειράς ντοκιμαντέρ Εξάντας [Exandas Documentaries] με τον υπότιτλο «49 Λέξεις για το Χιόνι».
«Ο πλανήτης έχει πυρετό και το θερμόμετρο για να τον μετρήσουμε βρίσκεται στη Γροιλανδία», σημειώνει ο Αυγερόπουλος που επισκέφθηκε τη χώρα, η οποία μέχρι πρόσφατα καλυπτόταν στο μεγαλύτερο μέρος της από παγετώνες που έχουν αρχίσει να λειώνουν και σε ορισμένα σημεία αντί για πάγους υπάρχουν λίμνες.
Δείτε το ολόκληρο το ντοκιμαντέρ 1:03:54 on Vimeo
49 ΛΕΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΧΙΟΝΙ (2007) ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 63 min.
Έρευνα / Σενάριο / Σκηνοθεσία: Γιώργος Αυγερόπουλος
Ο Πλανήτης έχει πυρετό και το θερμόμετρο για να τον μετρήσουμε βρίσκεται στη Γροιλανδία. Στην αχανή αυτή γη των Πάγων που λιώνει πλέον με μεγάλη ταχύτητα όλα όσα ακούμε στα δελτία ειδήσεων και διαβάζουμε στις εφημερίδες, συνιστούν την καθημερινότητα των λιγοστών κατοίκων της. Οι Ινουίτ, πιο γνωστοί σε εμάς ως Εσκιμώοι, παρακολουθούν ανήμποροι την ζωή τους να αλλάζει δραματικά και τον Αρκτικό πολιτισμό τους να δέχεται το σημαντικότερο ίσως πλήγμα στην μακραίωνη παγωμένη ιστορία του.
Κυνηγοί και ψαράδες παραδοσιακά, βλέπουν τα θηράματά τους να εξαφανίζονται, ενώ η μετακίνησή τους γίνεται ολοένα και πιο επικίνδυνη λόγω του εύθραυστου πάγου και των καιρικών συνθηκών που αλλάζουν απρόσμενα.
Ο Γιώργος Αυγερόπουλος και ο Αλέξης Μπαρζός έζησαν μέρες σε απομονωμένες κοινότητες της Γροιλανδίας καταγράφοντας τη ζωή των γηγενών Ινουίτ. Παρουσιάζουν επίσης νέες κλιματολογικές μελέτες που είναι πιο απαισιόδοξες από ποτέ, ενώ αποκαλύπτουν το θλιβερό νέο «ελντοράντο» των πετρελαϊκών εταιριών που ετοιμάζονται να αρχίσουν εξορύξεις μαύρου χρυσού στην πιο ευάλωτη ζώνη του πλανήτη.
Όταν, τον Οκτώβριο του 2007, ο Γιώργος Αυγερόπουλος και ο εικονολήπτης Αλέξης Μπαρζός πετούσαν για ένα από τα βορειότερα σημεία του κόσμου, τη Γροιλανδία, δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι έννοιες όπως «κλιματική αλλαγή» και «υπερθέρμανση του πλανήτη», θα μπορούσαν τόσο γλαφυρά να καταγραφούν σε εικόνες και ήχους. Οι πάγοι λιώνουν, αυτό είναι γνωστό, αλλά είναι διαφορετικό να το διαβάζεις και διαφορετικό να το βλέπεις και να το ακούς.
Ο Αυγερόπουλος κατέγραφε τις εντυπώσεις του σ' ένα ημερολόγιο
η αφίσα της ταινίας
Ολόκληρο το ημερολόγιο της αποστολής στη Γροιλανδία
«Βρισκόμαστε 250 χιλιόμετρα πάνω από τον αρκτικό κύκλο. Ο πιλότος αναγγέλλει πως η θερμοκρασία εδάφους είναι -10 βαθμοί Κελσίου. Είμαστε οι μοναδικοί ξένοι στο μικρό αεροσκάφος. Σχεδόν όλοι οι υπόλοιποι είναι Ινουίτ ή όπως εμείς τους ξέρουμε, «Εσκιμώοι».
Ο Αλέξης και 'γω, έχουμε τα μάτια μας ανοιχτά για να δούμε αυτό που ο Μάρτιν Σρέντερ, ο επιστήμονας από το Δανέζικο Μετεωρολογικό Ινστιτούτου είχε πει: «προσέξτε τις γαλάζιες λίμνες».
Οι λίμνες δεν άργησαν να φανούν. Υπέροχες, μεγάλες, γαλάζιες τρύπες μέσα στο αιώνιο κάλυμμα του πάγου. Παλιότερα δεν υπήρχαν, εμφανίστηκαν τα τελευταία χρόνια λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Τώρα, κατά εκατοντάδες περνούσαν κάτω από την άτρακτο του αεροσκάφους, σχηματίζοντας όμορφα, αφηρημένα σχήματα.
Αν η υπερθέρμανση του πλανήτη συνεχιστεί, μέχρι το 2080, θα έχουν εξαφανιστεί τα παγόβουνα και ο πάγος που σκεπάζει την θάλασσα. Ωστόσο, προς το παρόν, αυτό που εγώ βλέπω είναι μια όμορφη και γαλήνια εικόνα. Είναι εντυπωσιακό το πως εδώ, η φύση σηματοδοτεί με τον πιο ήρεμο τρόπο, την πιο βίαιη αλλαγή της.»
Ο πλανήτης έχει πυρετό και το θερμόμετρο για να τον μετρήσουμε βρίσκεται στη Γροιλανδία. Στην αχανή αυτή γη των πάγων, όλα όσα ακούμε στα δελτία ειδήσεων και διαβάζουμε στις εφημερίδες για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, συνιστούν την απτή καθημερινότητα των λιγοστών κατοίκων.
Επί ημέρες, ο Αυγερόπουλος και ο Μπαρζός, κατέγραφαν σε απομονωμένες κοινότητες τη ζωή των κυνηγών και των ψαράδων της περιοχής, ζούσαν στα σπίτια τους, τους ακολουθούσαν στις επικίνδυνες εξορμήσεις τους στο απέραντο άσπρο του πάγου.
Ο Άρνι είναι κυνηγός. Ζει σε αυτόν τον αφιλόξενο τόπο, όπως ζούσαν οι Ινουίτ πρόγονοί του εδώ και χιλιάδες χρόνια.
Κυνηγά συνήθως φώκιες. «Αν δεν υπήρχαν φώκιες, οι Ινουίτ δεν θα είχαν επιζήσει» λέει. «Απ' αυτές παίρνουμε το κρέας τους για τροφή, το δέρμα τους και το λίπος τους για ρούχα, και μ' ότι απομένει ταΐζουμε τα σκυλιά για τα έλκηθρα.»…
Ο Άρνι έβαλε μια ολόσωμη φόρμα πάνω από τα ρούχα του, έζεψε τέσσερα από τα είκοσι σκυλιά του στο ξύλινο έλκηθρο, πήρε το όπλο και τα κιάλια του, χαιρέτισε την οικογένεια και με ένα μακρόσυρτο συριγμό έδωσε το σύνθημα στα σκυλιά να ξεκινήσουν. «Είναι τρεις λίμνες που πρέπει να περάσουμε», είπε. «Πηγαίνουμε αρκετά μακριά. Αν όλα πάνε καλά θα γυρίσουμε το βράδυ».
«Αναρωτήθηκα μέσα μου τι σήμαινε το «αν όλα πάνε καλά θα γυρίσουμε το βράδυ» και τον ρώτησα.», γράφει ο Αυγερόπουλος στο ημερολόγιό του.
- Αν δεν γυρίσουμε το βράδυ πότε θα γυρίσουμε;
- Αύριο.
- Και που θα κοιμηθούμε;
Με ένα νεύμα του χεριού του μου έδειξε μια σκηνή και μια λάμπα θυέλλης: «Έξω» απάντησε. Πέρασε περίπου μία ώρα. Ο παγωμένος αέρας μας έγδερνε το πρόσωπο. Άλλοτε πάνω στο έλκηθρο και άλλοτε σπρώχνοντάς το, ταξιδεύαμε αργά πάνω στο απέραντο άσπρο τοπίο.
Από μακριά φάνηκε η πρώτη λίμνη, τα νερά της είχαν παγώσει. Θα περνούσαμε με το έλκηθρο πάνω από τον πάγο και θα βγαίναμε στην άλλη όχθη. Καθώς πλησιάζαμε, ο Άρνι γίνονταν ανήσυχος. Έβλεπε κάτι που εμείς δεν μπορούσαμε να διακρίνουμε. Τράβηξε απότομα τα χαλινάρια και τα σκυλιά σταμάτησαν γαυγίζοντας. Κατέβηκε από το έλκηθρο και με τις μπότες του άρχισε να χοροπηδά πάνω στην παγωμένη επιφάνεια. Χρειάστηκαν λίγα χτυπήματα για να φανερωθούν οι πρώτες ρωγμές, που γρήγορα έγιναν πολλές επιτρέποντας στο νερό να έρθει στην επιφάνεια και να καταπιεί ένα μεγάλο κομμάτι πάγου. «Αν περνούσαμε, τώρα ίσως να ήμασταν νεκροί», είπε ο Άρνι.
Τέτοια εποχή, οι λίμνες και τα νερά της θάλασσας θα έπρεπε να έχουν ένα στρώμα πάγου τόσο παχύ που να σηκώνει άνετα το βάρος ενός αυτοκινήτου. Τα τελευταία χρόνια όμως, ο πάγος γίνεται όλο και πιο λεπτός. Αυτό οι επιστήμονες μπορεί να το μετράνε με νούμερα, αλλά στη σκληρή καθημερινότητα της Αρκτικής αυτό σημαίνει ότι μπορεί να φύγεις το πρωί και να μην γυρίσεις ποτέ πίσω.
Οι Ινουίτ βλέπουν κάθε μέρα την ζωή τους να αλλάζει δραματικά και τον Αρκτικό πολιτισμό τους να δέχεται το σημαντικότερο ίσως πλήγμα στην μακραίωνη ιστορία του. Ζώντας σε έναν σκληρό, χωρίς βλάστηση τόπο, για να επιβιώσουν ακολουθούσαν τα θηράματά τους μεταναστεύοντας από το ένα μέρος στο άλλο. Κι έγιναν ένα με τη φύση που τους περιέβαλε.
- Χαρακτηριστικότερη απόδειξη για αυτό είναι ότι δημιούργησαν όχι μια και δύο, αλλά 49 λέξεις για να περιγράφουν με ακρίβεια το χιόνι και τον πάγο. Άλλη λέξη χρησιμοποιούν όταν μιλούν για το χιόνι που πέφτει (qaniit), κι άλλη για το χιόνι στο έδαφος (aput), για το χιόνι που ο αέρας το φέρνει μέσα στο σπίτι (sullarniq), για τον όγκο του πάγου που αποκολλήθηκε από ένα παγόβουνο (uukkarnit), για τον λεπτό και άσχημο πάγο (aakkarniq) ή για τον πάγο που λιώνει σχηματίζοντας ρυάκια νερού (sikuaq). Την τελευταία λέξη την χρησιμοποιούν πια όλο και συχνότερα. Η κλιματική αλλαγή για τους Ινουίτ δεν έχει αντίκτυπο απλώς στην εύρεση της τροφής τους αλλά στην ίδια τους την ταυτότητα, στην κουλτούρα και την παράδοσή τους.
Ο Νιλς είναι ψαράς και αφού πλέον δεν υπάρχει πάγος στη θάλασσα, μπορεί να χρησιμοποιεί την βάρκα του και τον χειμώνα, πράγμα ανήκουστο πριν από μερικά χρόνια. Αυτό όμως δεν τον βοηθά καθόλου στην δουλειά του. Όταν η θάλασσα πάγωνε, πήγαινε με το έλκηθρο όπου ήθελε πάνω στην παγωμένη επιφάνεια, άνοιγε μια τρύπα στον πάγο και ψάρευε από εκεί. Τώρα πρέπει να ανοιχτεί αρκετά για να έχει μια αξιοπρεπή ψαριά, ενώ οι γνώσεις που είχε αποκτήσει από τον πατέρα του για να προβλέπει τον καιρό, πλέον δεν τον βοηθούσαν καθόλου. Ο καιρός μέσα στην μέρα μπορεί να αλλάξει απρόβλεπτα, να σηκωθούν δυνατοί άνεμοι, να ξεσπάσουν καταιγίδες.
Ήδη στα ανοιχτά, κάποιοι φίλοι του είχαν αρχίσει δουλειά και τα θαλασσοπούλια έδειχναν ποιος τα πήγαινε καλύτερα. «Νίλς πρόσεχε τις καταραμένες φάλαινες» φώναξε κάποιος από μακριά. «Τρεις πέρασαν μόλις από δω».
Νέα είδη, άγνωστα σε αυτά τα νερά, έχουν κάνει την εμφάνισή τους. Φάλαινες που ζούσαν στα νερά της Σκανδιναβίας, τώρα που η θερμοκρασία τους το επιτρέπει, ανεβαίνουν βόρεια καταπίνοντας τεράστιες ποσότητες τροφής. Μαζί τους έρχονται και ψάρια που ζούσαν σε θερμότερα κλίματα κυνηγώντας την τροφή τους, τους θαλάσσιους μικροοργανισμούς που επίσης πρόσφατα μετανάστευσαν εδώ. Το ντόμινο της διατάραξης του οικοσυστήματος συνεχίζεται με είδη πουλιών που έρχονται από την Ευρώπη και κάνουν τις Αρχές της Γροιλανδίας να σκέφτονται ότι η χώρα, μπορεί να πληγεί και αυτή από τη νόσο των πτηνών.
Ο Γιώργος Αυγερόπουλος γράφει στο ημερολόγιό του:
Ο Νίλς έριξε το παραγάδι του, γέλασε και άναψε τσιγάρο. Με την απλή και ουσιώδη γλώσσα που χαρακτηρίζει τους ιθαγενείς πληθυσμούς όλης της γης, από την Λατινική Αμερική ως την Αρκτική, έπιασε να μιλάει για τα βιομηχανικά ανεπτυγμένα κράτη. «Πρέπει να καταλάβουν όλοι ότι πρέπει να σταματήσουν να μολύνουν τον πλανήτη. Έχουμε όλοι το δικαίωμα να ζήσουμε. Ο αέρας, η γη και η θάλασσα, δεν ανήκουν σε κανένα. Ανήκουν μόνο στη Μητέρα Φύση. Όσα χρήματα κι αν βγάλουν, καινούργιο πλανήτη δεν μπορούν να αγοράσουν.»
Την ώρα όμως που οι πάγοι λιώνουν και οι επιστήμονες προειδοποιούν για μια επερχόμενη καταστροφή, οι πετρελαϊκές εταιρείες τρίβουν τα χέρια τους. Η Γροιλανδία δεν έχει ακόμα πετρέλαιο, έχει όμως ήδη συστήσει ένα υπουργείο «Πετρελαίου και ορυκτών πόρων». Όλα δείχνουν ότι στο προσεχές μέλλον, θα ανήκει και αυτή στις πετρελαιοπαραγωγές χώρες. Έχει συστήσει μάλιστα και κρατική εταιρεία πετρελαίου, την Nuna Oil που απασχολεί μόλις… 5 άτομα.
Μια Ιστορική Συμφωνία
Στις 11 Οκτωβρίου (2007), υπεγράφη μια ιστορική συμφωνία μεταξύ της Γροιλανδικής Κυβέρνησης και των πιο σημαντικών εταιρειών πετρελαίου του πλανήτη. Η κυβέρνηση παραχώρησε στις εταιρείες την άδεια να ερευνήσουν για κοιτάσματα πετρελαίου. Οι έρευνες θα γίνουν στη θάλασσα κοντά στον παγετώνα του Ιλουλισάτ, που έχει ανακηρυχθεί από την Ουνέσκο «παγκόσμιο μνημείο της ανθρωπότητας».
Όλοι τόνισαν τη σημασία της κίνησης αυτής για την πετρελαϊκή βιομηχανία. Όλοι είπαν ότι τώρα που οι πάγοι λιώνουν, η διαδικασία της εξερεύνησης και της εξόρυξης καθίσταται πολύ ευκολότερη. «Είναι μια θαυμάσια ευκαιρία» είπε ο υπουργός και τα λόγια του πνίγηκαν στα χειροκροτήματα.
«Ζήτησα από τους εκπροσώπους των εταιρειών να απαντήσουν σε ορισμένες ερωτήσεις. Έδειξαν να εκπλήσσονται. «Και τι σχέση έχουμε εμείς με την υπερθέρμανση του πλανήτη;» ρώτησε ο Κένεθ Χάνσεν από την Καναδική Husky. Ο Τζέιμς Ζούλιγκ της Exxon Mobil, ανακάθισε αμήχανος στην καρέκλα του. Ο Σορεν Γκάθ ο Δανός, της Dong Energy χαμογέλασε σαν να δεχόταν την πρόκληση. Και ο Άλαν Πιτς της Chevron ζήτησε δύο λεπτά καιρό και τηλεφώνησε στην Αμερική.
«Δεν είναι λίγο παράδοξο το γεγονός ότι ενώ ο κόσμος ανησυχεί για το λιώσιμο των πάγων που θα ανεβάσει την στάθμη της θάλασσας κατά 7 μέτρα, εσείς αυτό το βρίσκεται μια θαυμάσια επιχειρηματική ευκαιρία;» ρώτησα.
«Η δουλειά μας είναι να ερευνούμε για πετρέλαιο και να το βγάζουμε στην επιφάνεια» είπε ο εκπρόσωπος της Exxon Mobil. «Ζούμε σε έναν αβέβαιο κόσμο και πρέπει πάντα να προσαρμοζόμαστε στις νέες συνθήκες» είπε ο εκπρόσωπος της Chevron. «Δεν φταίμε εμείς που λιώνουν οι πάγοι» είπε ο Καναδός της Husky. «Δίνουμε ενέργεια στον κόσμο και πρέπει να συνεχίσουμε να το κάνουμε με τους υδρογονάνθρακες μέχρι να αναπτύξουμε άλλες εναλλακτικές μορφές ενέργειας» είπε ο Δανός.
Κανένας τους δεν μπόρεσε να εγγυηθεί ότι δεν θα υπάρξει διαρροή, κηλίδα ή ατύχημα που να καταστρέψει το περιβάλλον.
Ο υφυπουργός πετρελαίου της Γροιλανδίας έδωσε ορισμένες διευκρινήσεις εκ μέρους της κυβέρνησης. «Δεν είμαστε εμείς που δημιουργήσαμε την υπερθέρμανση του πλανήτη» είπε. «Εμείς είμαστε 60.000 άνθρωποι. Την υπερθέρμανση την δημιούργησαν τα βιομηχανικά ανεπτυγμένα κράτη και θα ήταν μεγάλη αδικία κάποιος να αρνηθεί τώρα στην Γροιλανδία το δικαίωμά να εκμεταλλευτεί τους φυσικούς της πόρους. Άλλωστε δεν είναι μόνο το πετρέλαιο. Καθώς υποχωρούν οι πάγοι στην ξηρά ανακαλύπτουμε χρυσό και διαμάντια και στήνουμε ορυχεία. Μερικά έχουν ήδη αρχίσει να λειτουργούν. Πρέπει να καταλάβεις ότι το λιώσιμο των πάγων συμβαίνει, είναι γεγονός. Τι θα πρέπει να κάνουμε εμείς; Να κάτσουμε να κοιτάμε τους πάγους να λιώνουν;»
Όλοι είχαν τα επιχειρήματά τους. Το λιώσιμο των πάγων είναι μια σοβαρή κρίση και όπως κάθε σοβαρή κρίση, μεταφράζεται σε χρήμα. Μόνο που σε αυτή την περίπτωση, η κρίση δεν αφορά μια χώρα αλλά τον ίδιο τον πλανήτη. Και ίσως στο μέλλον, εδώ, στον πλανήτη γη να μη μείνει τίποτα που να αξίζει να πουληθεί...
Η εικόνα και ο ήχος της κλιματικής αλλαγής και της υπερθέρμανσης του πλανήτη όπως την κατέγραψε ο Εξάντας στην κατάλευκη Γροιλανδία. Εκεί, όπου το λιώσιμο των πάγων αλλάζει καθημερινά τη ζωή των Ινουίτ που την κατοικούν, εκεί όπου οι άνθρωποι, μέσα στους αιώνες, χρειάστηκε να αναπτύξουν 49 λέξεις για να περιγράψουν το χιόνι και τον πάγο που τους περικλείει. Original Airdate: Τετάρτη 21 Νοεμβρίου 2007, 22:00 - ΝΕΤ.
ΒΑΣΙΚΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Έρευνα / Σενάριο / Σκηνοθεσία: Γιώργος Αυγερόπουλος. Διεύθυνση Φωτογραφίας: Αλέξης Μπαρζός, Επιμέλεια / Συντονισμός έρευνας: Ματθαίος Τσιμιτάκης, Διεύθυνση / Οργάνωση Παραγωγής: Αναστασία Σκουμπρή, Έρευνα / Οργάνωση θέματος: Γεωργία Ανάγνου, Μοντάζ: Γιάννης Μπιλίρης, Μελέτης Πόγκας, Πρωτότυπη Μουσική: Γιάννης Παξεβάνης, Τραγουδάει η Σαβίνα Γιαννάτου, Επιμέλεια Ιστοσελίδας και κειμένων: Αποστόλης Καπαρουδάκης, Γραφικά: Σάκης Παλπάνα
ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Original shooting format: HD 1080p25 / Γλώσσες: Γροιλανδικά, Αγγλικά, Ελληνικά / Υπότιτλοι: Ελληνικοί, Αγγλικοί / Διαθέσιμες Εκδόσεις: Ελληνική, Αγγλική, Διεθνής
BΡABEIA
Βραβείο ΚΑΛΥΤΕΡΗΣ ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ στο 5ο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών για την Θάλασσα, Αγία Πετρούπολη - Ρωσία, Απρίλιος 2008
ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ
Ο Γιώργος Αυγερόπουλος είναι ντοκιμαντερίστας και δημοσιογράφος. Είναι ο ιδρυτής και ο δημιουργός της πολυβραβευμένης σειράς ντοκιμαντέρ Εξάντας [Exandas Documentaries].
Εργάστηκε επίσης ως πολεμικός ανταποκριτής στα μέτωπα της Βοσνίας, της Κροατίας, του Ιράκ, του Αφγανιστάν, του Κοσσόβου και της Παλαιστίνης ενώ κάλυψε γεγονότα που συγκλόνισαν τον κόσμο όπως η εξέγερση στην Αλβανία, οι σεισμοί της Τουρκίας και του Ιράν και το Ναυάγιο του Εσθονία.
Το 2000 δημιούργησε τη σειρά ντοκιμαντέρ Εξάντας. Από τότε τη διευθύνει προσωπικά και είναι υπεύθυνος τόσο για την έρευνα των θεμάτων, όσο και για τη σκηνοθεσία και το σενάριο των ταινιών που παρουσιάζει ο Εξάντας καθορίζοντας έτσι την θεματολογία καθώς και το ύφος της σειράς.
Για την δουλειά του ο Γ. Αυγερόπουλος έχει τιμηθεί με βραβεία και διακρίσεις από κρατικούς φορείς και μη κυβερνητικούς οργανισμούς, ενώ θέματά του Εξάντα έχουν αποτελέσει πηγή για πανεπιστημιακές έρευνες και συνέδρια.
Περισσότερα: Ταξιδεύοντας
nullH σειρά «Εξάντας» είναι μια ελληνική, διεθνώς διακεκριμένη σειρά κοινωνικοπολιτικών ντοκιμαντέρ γυρισμένη σε όλο τον κόσμο. Δημιουργήθηκε το 2000 από τον Γιώργο Αυγερόπουλο με την φιλοσοφία να φέρει το ελληνικό αλλά και το διεθνές κοινό σε επαφή με την άγνωστη, σκληρή και επικίνδυνη καθημερινότητα εκατομμυρίων ανθρώπων στον πλανήτη και να παρουσιάσει ιστορίες που αφορούν όλους τους σκεπτόμενους και ενεργούς πολίτες του σύγχρονου «παγκοσμιοποιημένου» κόσμου.
Ντοκιμαντέρ της σειράς μεταδόθηκαν από δεκάδες διεθνή δίκτυα ενώ απέσπασαν πολλές διακρίσεις σε κινηματογραφικά φεστιβάλ ανά την υφήλιο. Στην Ελλάδα, η σειρά ντοκιμαντέρ Εξάντας μεταδιδόταν μέχρι το 2003 από το ιδιωτικό τηλεοπτικό δίκτυο ALPHA TV, ενώ στην συνέχεια από την δημόσια ελληνική ραδιοτηλεόραση ΕΡΤ για 10 συνεχή χρόνια, μέχρι το βίαιο κλείσιμό της από την κυβέρνηση Σαμαρά, τον Ιούνιο του 2013.
Περισσότερα: Exandas Documentaries και Ταξιδεύοντας
Περισσότερα: Exandas Documentaries και Ταξιδεύοντας
Οι Εσκιμώοι χρησιμοποιούν 49 λέξεις
για να περιγράψουν το χιόνι
Exploring the Sea Greenland, photographer by Joe Shutter
Ιστιοφόρο πλοίο με φόντο τους πάγους της Γροιλανδίας
Ένα από τα πρώτα μαθήματα στη γλωσσολογία είναι να ξεσκεπάσουμε τους μύθους που έχουν παγιωθεί σχετικά με την γλώσσα. Ένας από αυτούς τους μύθους έχει να κάνει με την «ταξική» διάκριση τους σε πλούσιες και φτωχές. Σαφώς, σε αυτόν τον μύθο η ελληνική κατατάσσεται στις πολύ πλούσιες γλώσσες. Μια παραδοχή που αποτελεί ταυτόχρονα για κάποιους και αίτιο και αποτέλεσμα της εθνικής υπερηφάνειας.
Θα ήταν εξαρχής λάθος να απαντήσουμε σε οποιονδήποτε τέτοιο ισχυρισμό λέγοντας ότι δεν είναι φτωχή μία άλλη γλώσσα αλλά πλούσια. Διότι με αυτόν τον τρόπο αποδεχόμαστε ενδόμυχα την ίδια τη διάκριση και, κατά συνέπεια, τον μύθο που μας την επιβάλλει. Αντίθετα, οφείλουμε να δείξουμε -και πολύ πριν δείξουμε να δούμε- ότι τα επιχειρήματα που νομιμοποιούν τον μύθο είναι εφαρμόσιμα για τις περισσότερες γλώσσες του κόσμου, αν όχι για όλες. Και κάτι ακόμα. Τα κριτήρια με τα οποία κάποιος αποδίδει τον χαρακτηρισμό πλούσια ή φτωχή είναι υποκειμενικά και αλλάζουν σχεδόν σε κάθε ισχυρισμό.
Τα επιχειρήματα συνήθως έχουν να κάνουν με ποιοτικά χαρακτηριστικά της γλώσσας. Άλλος αναφέρει τη μακρά ιστορία της γλώσσας (του), άλλος την συνθετότητα της σύνταξής της, άλλος το πλήθος των λέξεων της. Αρχικά, ποτέ δεν είναι ίδια και αντικειμενικά τα κριτήρια -άλλωστε τι είναι αντικειμενικό στις επιστήμες του ανθρώπου;-, έτσι ώστε να μπορούμε να μιλήσουμε για μία επιστημονική διάκριση των γλωσσών. Επιπλέον, κάθε ένα από αυτά τα επιχειρήματα μπορεί να καταρριφθεί πολύ εύκολα. Ένα απλό παράδειγμα: στην ελληνική γλώσσα πολλές φορές χρησιμοποιούμε περισσότερες από μία λέξη για να περιγράψουμε ίδια ή παρόμοια πράγματα. Για παράδειγμα οι λέξεις θλίψη, λύπη, στεναχώρια, καημός σημαίνουν -σχεδόν- το ίδιο πράγμα. Για να μην προσθέσω και τη λέξη ντέρτι που, παρόλο που έχει ρίζα τούρκικη, έχει πέρα για πέρα ελληνοποιηθεί.
Αυτό όμως δεν συμβαίνει μόνο στην ελληνική γλώσσα. Κάθε γλώσσα έχει έννοιες οι οποίες περιγράφονται με πολλές λέξεις. Κι αν ο ισχυρισμός για τις 49 λέξεις των Εσκιμώων για το χιόνι δεν είναι ακριβής, καθώς δεν υπάρχει μία γλώσσα των Εσκιμώων, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το παράδειγμα των Σκοτσέζων, οι οποίοι έχουν 421...! Αυτό συμβαίνει επειδή οι γλώσσες επηρεάζονται από το περιβάλλον, είτε το κοινωνικό είτε το φυσικό. Και σίγουρα δεν μπορούμε να μιλήσουμε για πλούσιο ή φτωχό περιβάλλον.
Στην ελληνική γλώσσα υπήρχε προφανώς η ανάγκη και η συχνότητα έκφρασης συναισθημάτων, περισσότερο από την ανάγκη να περιγράψουμε αυτές τις λευκές νιφάδες νερού που πέφτουν από τον ουρανό και κάνει κρύο. Οι συνάνθρωποί μας όμως στη Σκωτία βλέπανε το χιόνι πολύ συχνότερα απ’ ό,τι εμείς εδώ.
Οι γλώσσες εξυπηρετούν μία βασική ανάγκη του ανθρώπου, την επικοινωνία. Η επικοινωνία απαιτεί δύο πολύ βασικά πράγματα. Πρώτον, να μπορείς να αντιληφθείς έναν άπειρο αριθμό νοημάτων και δεύτερον να μπορείς να εκφράσεις έναν άπειρο αριθμό νοημάτων. Αυτό μοιάζει με αυτό που οι γλωσσολόγοι περιγράφουν ως «παραγωγικότητα» της γλώσσας. Δηλαδή, τη δυνατότητα παραγωγής ενός άπειρου αριθμού προτάσεων και τη δυνατότητα κατανόησης ενός άπειρου αριθμού προτάσεων. Η παραγωγικότητα είναι ένα πολύ βασικό χαρακτηριστικό που πρέπει να έχει ένα σύστημα επικοινωνίας, ώστε να μπορεί να θεωρηθεί γλώσσα. Η γλώσσα του σώματος δεν μπορεί να θεωρηθεί γλώσσα επειδή δεν μπορεί να περιγράψει τα πάντα (λόγου χάρη μυρωδιές ή χρώματα).
Η γλώσσα μπορεί να προδώσει πάρα πολλά πράγματα σχετικά με το περιβάλλον μας, τις καιρικές συνθήκες, τους κοινωνικούς θεσμούς, την ηλικία μας και τον χαρακτήρα μας. Εξυπηρετεί την ανθρώπινη επικοινωνία και είναι ένα από τα βασικά υλικά που συνθέτουν την καθημερινή σκέψη και πράξη. Δεν είναι όπλο ανταγωνισμού και αντιπάθειας. Είναι ένα εργαλείο που φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά, αρκεί να το χρησιμοποιούν χωρίς να το ποτίζουν με ιστορίες, δοξολογίες και εθνικές υπερηφάνειες. Μονάχα ελεύθερα και αυτόνομα.
Σε ποιο σημείο της Γης η θερμοκρασία το καλοκαίρι
δεν ξεπερνά τους 10 βαθμούς. Το 85% της χώρας
καλύπτεται από πάγο και οι κάτοικοί της
δεν φτάνουν τους 60 χιλιάδες;
Γροιλανδία (Περιοχή στη Βόρεια Αμερική)
Έχει πυκνότητα πληθυσμού 0,03 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο και τα δύο τρίτα της χώρας ανήκουν στον Αρκτικό Κύκλο. Αν και το όνομά της στα αγγλικά είναι Greenland, δηλαδή, πράσινη χώρα, το 85% της έκτασή της καλύπτεται από πάγο.
Η Γροιλανδία είναι το μεγαλύτερο νησί του κόσμου χωρίς να είναι ήπειρος.
Η έκτασή της ξεπερνά τα 2 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, ωστόσο, οι κάτοικοι είναι λίγο περισσότεροι από 56.000. Οι 16.500 από αυτούς ζουν στην πρωτεύουσα Νούουκ, μια από τις μικρότερες πρωτεύουσες του κόσμου.
Στα χωριά όπως τα Κάνγκερλουσουακ, Σίσιμιουτ, Ιλούλισατ, Ουουμανάακ δεν ζουν περισσότεροι από 500-600 άνθρωποι στο καθένα. Οδικό δίκτυο μεταξύ πόλεων και χωριών δεν υπάρχει κι έτσι η μετάβαση από το ένα μέρος στο άλλο γίνεται μόνο από αέρος ή από θαλάσσης.
Η Γροιλανδία, την οποία οι ντόπιοι αποκαλούν Καλάαλιτ Νουνάατ και στη γλώσσα των Ινουίτ σημαίνει η «Γη των Ανθρώπων», είναι πολύ κοντά στη Βόρεια Αμερική, αλλά πολιτικά ανήκει στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στη Δανία. Ωστόσο, διατηρεί μερική αυτονομία.
Ανακαλύφθηκε από τους Βίκινγκς το 982 μ.Χ.
Το 1721 ιδρύθηκε από τους Σκανδιναβούς η πρώτη αποικία Γκόντχαμπ, στη θέση της σημερινής πρωτεύουσας.
Το 1814, οπότε χωρίστηκε η Νορβηγία από τη Δανία, η Γροιλανδία παρέμεινε στη Δανία. Χάρη στην πολιτική της Δανίας, ο πληθυσμός αυξήθηκε και δημιουργήθηκαν πολλοί οικισμοί.
Κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο διαπιστώθηκε η μεγάλη στρατηγική της σημασία και το 1951 η Δανία επέτρεψε στις ΗΠΑ την εγκατάσταση μεγάλης αεροπορικής βάσης στο Κάνακ.
Η οικονομία της βασίζεται κυρίως στην αλιεία, το κυνήγι και στον τουρισμό. Ιδιαίτερα στον θεματικό τουρισμό, αφού δεν είναι λίγοι οι ερευνητές και φυσιολάτρες που επισκέπτονται το παγωμένο νησί.
Τα φαγητά που τρώνε ντόπιοι και τουρίστες είναι κυρίως θαλασσινά: γαρίδες, κοκκινόψαρα, μπακαλιάροι και σολομός, αλλά και κρέας από θαλάσσια θηλαστικά και πουλερικά.
Η διάρκεια του χειμώνα στη Γροιλανδία είναι 9 μήνες με τη θερμοκρασία να φτάνει ακόμα και τους -59 βαθμούς Κελσίου.
Τους καλοκαιρινούς μήνες δεν ξεπερνά τους 10 βαθμούς την ημέρα και τους 6 τη νύχτα.
Όσοι επισκέπτονται τη Γροιλανδία έχουν την ευκαιρία να ζήσουν συναρπαστικές στιγμές. Το Εθνικό Πάρκο Northeast Greenland, το μεγαλύτερο εθνικό πάρκο παγκοσμίως, προσφέρει βόλτες με καγιάκ, ιστιοπλοΐα, ορειβασία, αλλά και βόλτα με έλκηθρο που το σέρνουν σκύλοι.
Στα νότια της χώρας, οι θερμές πηγές είναι ένα κοινό φυσικό φαινόμενο και στο ακατοίκητο νησί Ουουναρτόκ το νερό έχει τη σωστή θερμοκρασία για να δεχθεί το ανθρώπινο σώμα.
Όσοι βρεθούν στη Γροιλανδία από τον Σεπτέμβριο έως τις αρχές Απριλίου έχουν τη σπάνια ευκαιρία να απολαύσουν ένα από τα ωραιότερα φαινόμενα που προσφέρει η φύση: το Βόρειο Σέλας!. (Δείτε Βίντεο εδώ)
Δείτε Σχετικά:
Ποίημα: Τριάντα μέρες νύχτας
Γιώργου/Νεκτάριου Παναγιωτίδη*
«Τριάντα μέρες νύχτας» είπες
και το βλέμμα μου πήγε ανεπαίσθητα ψηλά
ψηλά στο καμπαναριό
με το πέτρινο σκαλιστό ρολόι.
Θα δεις τώρα τους δείκτες
να αλλάζουν την ώρα αργά, σταδιακά
ο χρόνος να μην φεύγει σαν και πρώτα.
Και τη ζωή να μην πηγαίνει
με χαραγμένη ρότα.
Τριάντα μέρες νύχτας
θα ήτανε αρκετές
να κάνουν την ζωή ένα στοίχειωμα
μια μαύρη καταιγίδα
που εκβάλλει σε ένα απαλό εσπερινό φως
σε κάποια ερημιά
που ψιθυρίζει ένας αέρας
τα ανείπωτα του κόσμου αυτού.
Ό,τι έχει αξία αλήθεια
χωρίς περισπασμούς
ήρθε η ώρα να καλοσκεφτείς
να αφήσεις τα μικρά που σε βυθίζουν.
Να βυθιστείς εσύ σε κάτι
που θα σε πάει στα βύθη*
του νοήματος
ή στα άδυτα βαθιά μέσα στην Λήθη.
Μία νύχτα ασέληνη
που περπατάν οι άνθρωποι μόνοι
μέσα σε δρόμους σκοτεινούς
αναζητώντας ένα φέγγος άλλο.
* O Γιώργος-Νεκτάριος Παναγιωτίδης είναι πληροφορικός
και ασχολείται γενικώς με τα γραψίματα και την πολιτική.
*βύθη [<βυθίζω] η κατάσταση νάρκης, λήθαργου, κώματος λόγω εξάντλησης, ασθένειας (ποιος θρήνος ξάφνου με ξυπνά απ' το βύθος το απάντεχο (Άγγ. Σικελιανός)) Ουσ. το εσώτατο μέρος της ανθρώπινης συνείδησης (τα βύθη του μυαλού-λογοτ.)
FaceBook: Ο George Philalethe 22 Δεκ 2018 στις 03:00
Νυχτερινό ηλιοστάσιο με προοπτική Χριστουγέννων.
1 σχόλιο:
Αφού εκφράσω το' σεβασμό μου, σε όλους όσους επιχειρούν ευγενείς προσπάθειες, να καταθέσω την άποψη πως για κλιματική αλλαγή, που πραγματοποιείται από τη Φύση, σε χρόνους γεωλογικούς αν όχι βραδύτερους, είμαστε ‘μικροί και σύντομοι’. Πρόβλημα πολλαπλής ρύπανσης και μάλιστα μέγα υπάρχει, κι αυτό οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε ανυπόκριτα κι αποτελεσματικά· τ’ άλλα έπονται, αν κι εφ’ όσον υφίστανται…
Δημοσίευση σχολίου