Απελευθέρωση της Ηπείρου 1913. Η είσοδος των
πρώτων οχημάτων στα Ιωάννινα, 22 Φεβρουαρίου 1913
Φωτογραφικό Αρχείο Αφοί Ρωμαΐδη & Φρειδερίκου Ζέιτζ.
Περιγραφή: Φωτογραφία από την είσοδο του Ελληνικού στρατού στα Γιάννενα (21/02/1913). Στην Κεντρική Πλατεία Ομονοίας στα Ιωάννινα, σήμερα Πάρκο Λιθαρίτσια. Πολύ σπάνια φωτογραφία των Romaidis και F. Ζeitz γιατί συνήθως αντίγραφα της κυκλοφορούν πετσοκομμένες ενώ σε αυτήν φαίνεται και το ρολόι στην κεντρική πλατεία της πόλης. Ο γερμανός φωτογράφος των βαλκανικών πολέμων Friedrich Zeitz έβγαλε όλες τις φωτογραφίες, αλλά ήταν απλώς υπάλληλος των αφών Ρωμαΐδη οι οποίοι πήραν όλοι την δόξα. facebook Old pictures of Greece.
της Σοφίας Ντρέκου
Η Μάχη του Μπιζανίου (4-6 Μαρτίου, παλ. ημ. 19-21 Φεβρουαρίου 1913), υπήρξε η σημαντικότερη σύγκρουση κατά τον Α' Βαλκανικό Πόλεμο μεταξύ του ελληνικού και του τουρκικού στρατού στο μέτωπο της Ηπείρου. Η τοποθεσία Μπιζάνι με τις γειτονικές τοποθεσίες νότια των Ιωαννίνων, αποτέλεσε σημαντικό φυσικό σημείο άμυνας και το επέλεξαν οι Τούρκοι για να καθηλώσουν τον ελληνικό στρατό. Με τον κυκλωτικό ελιγμό όμως, που τελικά κατάφεραν οι Έλληνες, ανάγκασαν τον αντίπαλο σε άμεση παράδοση. Η νίκη στο Μπιζάνι αποτέλεσε το κλειδί για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων, καθώς και ολόκληρης της ευρύτερης περιοχής της Ηπείρου.
Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων πέθανε ο Ολυμπιονίκης Κωνσταντίνος Τσικλητήρας (10 Φεβρουαρίου 1913,Αθήνα). Παρόλο που είχε την δυνατότητα να πάρει αναβολή λόγω των αθλητικών του διακρίσεων, αρνήθηκε και κατατάχτηκε εθελοντικά στο στράτευμα. (1)
Η Μάχη του Μπιζανίου (4-6 Μαρτίου, παλ. ημ. 19-21 Φεβρουαρίου 1913), υπήρξε η σημαντικότερη σύγκρουση κατά τον Α' Βαλκανικό Πόλεμο μεταξύ του ελληνικού και του τουρκικού στρατού στο μέτωπο της Ηπείρου. Η τοποθεσία Μπιζάνι με τις γειτονικές τοποθεσίες νότια των Ιωαννίνων, αποτέλεσε σημαντικό φυσικό σημείο άμυνας και το επέλεξαν οι Τούρκοι για να καθηλώσουν τον ελληνικό στρατό. Με τον κυκλωτικό ελιγμό όμως, που τελικά κατάφεραν οι Έλληνες, ανάγκασαν τον αντίπαλο σε άμεση παράδοση. Η νίκη στο Μπιζάνι αποτέλεσε το κλειδί για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων, καθώς και ολόκληρης της ευρύτερης περιοχής της Ηπείρου.
Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων πέθανε ο Ολυμπιονίκης Κωνσταντίνος Τσικλητήρας (10 Φεβρουαρίου 1913,Αθήνα). Παρόλο που είχε την δυνατότητα να πάρει αναβολή λόγω των αθλητικών του διακρίσεων, αρνήθηκε και κατατάχτηκε εθελοντικά στο στράτευμα. (1)
Την 21η του Φλεβάρη, και κάθε τέτοια μέρα, όχι μόνο η Ήπειρος, αλλά ολάκερη η Ελλάδα πανηγυρίζει μια ακόμη ιστορική επέτειο. Ύστερα από 450 χρόνια σκλαβιάς, στις 21 Φεβρουαρίου του 1913, τα Γιάννενα λευτερώθηκαν. Η απελευθέρωση των Ιωαννίνων έγινε μετά από πολυήμερη σκληρή πολιορκία των οχυρωμένων θέσεων της ευρύτερης περιοχής, κάτω σκληρές καιρικές συνθήκες. Η γενική επίθεση κατά της οχυρωμένης τοποθεσίας του Μπιζανίου, άρχισε το πρωί της 20ης Φεβρουαρίου 1913.
Οι μαχητές του 1ου Συντάγματος Ευζώνων διακρίθηκαν για τις τολμηρές διεισδύσεις τους. Οι άλλες ελληνικές δυνάμεις με διάφορα στρατηγικά τεχνάσματα, κατόρθωσαν να παραπλανήσουν τους Τούρκους. Το πυροβολικό έβαλε ασταμάτητα. Στις 11 το βράδυ ο διοικητής των Ιωαννίνων Εσάτ Πασάς αναγκάσθηκε να στείλει απεσταλμένους για παράδοση της πόλης. Η συμφωνία επιτεύχθηκε και η παράδοση της πόλης ορίσθηκε για τις 8 το πρωί της 21ης Φεβρουαρίου. Στη διήμερη μάχη για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων ο ελληνικός στρατός είχε 284 νεκρούς και τραυματίες. Οι απώλειες για τους Τούρκους ήταν 2.800 νεκροί και 8.600 αιχμάλωτοι.
«Δεν ήρθε πρώιμα η άνοιξη κι ουδέ το καλοκαίρι.
Χαιρόμαστε, χορεύουμε και ψιλοτραγουδάμε,
γιατί ελευτερωθήκανε, αητέ, τα Γιάννενά μας!»
Το πρωί της 22ας Φεβρουαρίου 1913 οι πρώτες μονάδες του ελληνικού στρατού παρέλασαν στην πόλη υπό τις επευφημίες των κατοίκων. Τα Ιωάννινα, μετά από 483 χρόνια δουλείας, ήταν και πάλι ελεύθερα. Το χαρμόσυνο άγγελμα για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων έγινε αμέσως γνωστό στην Αθήνα, σκορπώντας φρενίτιδα ενθουσιασμού. Ο Γεώργιος Σουρής δημοσίευσε στον «Ρωμηό» το ακόλουθο ποίημα:
Η απελευθέρωση των Ιωαννίνων, πέρα από την εξουδετέρωση κάθε σοβαρής τουρκικής απειλής στην Ήπειρο και την κυρίευση σημαντικού πολεμικού υλικού, είχε επίδραση στο ελληνικό γόητρο, το οποίο μετά την επιτυχία αυτή εξυψώθηκε διεθνώς.
Νικολάκη Εφέντης. Το άδοξο τέλος του καλύτερου Έλληνα
Τα πήραμε τα Γιάννινα μάτια πολλά το λένε,
μάτια πολλά το λένε, όπου γελούν και κλαίνε.
Το λεν πουλιά των Γρεβενών κι αηδόνια του Μετσόβου,
που τα έκαψεν η παγωνιά κι ανατριχίλα φόβου.
Το λένε χτύποι και βροντές, το λένε κι οι καμπάνες,
το λένε και χαρούμενες οι μαυροφόρες μάνες.
Το λένε και Γιαννιώτισσες που ζούσαν χρόνια βόγγου,
το λένε κι Σουλιώτισσες στις ράχες του Ζαλόγγου.
κατασκόπου, που προδόθηκε μετά την απελευθέρωση των Ιωαννίνων
Kostis Bassogiannis: «Κάθε χρόνο αυτή την εποχή ο νους μου πηγαίνει σ' αυτό τον άνθρωπο. Και στην αδικοχαμένη οικογένειά του. Τον Νικολάκη Εφέντη. Κι έτσι μου έρχεται στο νου και ο συνονόματός μου παππούς, που μου μιλούσε κάθε χρόνο για τον «Νικολάκ εφέντ». Ο παππούς μου, που ήταν δώδεκα χρόνων τότε και αγκάλιασε κλαίγοντας το πόδι ενός πολεμικού αλόγου του ελληνικού στρατού που έμπαινε νικητής στα Γιάννενα.»
Ο Νικολάκη Εφέντης και η απελευθέρωση των Ιωαννίνων
αναπαράσταση της παράδοσης των Ιωαννίνων
Ο Νικολάκη Εφέντης, του οποίου το πραγματικό όνομα, κατά πάσα πιθανότητα, ήταν Νικόλαος Μιζαντζιόγλου, ανήκε στους πολλούς ομογενείς μας αξιωματικούς του Τουρκικού Στρατού στα Ιωάννινα και υπηρετούσε ως Λοχαγός (κατ' άλλους ως Υπολοχαγός) του Μηχανικού, και ήταν συνεργάτης του Γκολτς Πασά κατά την κατασκευή των Οχυρών Μπιζανίου και μετά του ανετέθη η συντήρησή τους.
Όταν περί τα τέλη Ιανουαρίου του 1913 ο Ελληνικός Στρατός αποφάσισε, ύστερα από πολλές δυσκολίες, πολλές αποτυχίες και πολλές θυσίες, να κάνει την οριστική γενική επίθεση για την πτώση του Μπιζανίου και την απελευθέρωση της πόλεως των Ιωαννίνων, είχε ένα μεγάλο πρόβλημα, σχετικά με τα μέχρι τότε απόρθητα οχυρά του Μπιζανίου και ειδικότερα του οχυρού «ΣΚΥΛΛΑ», διότι δεν είχαν καθόλου πληροφορίες περί αυτών.
Θα έπρεπε, λοιπόν, οι Μυστικές Ελληνικές Υπηρεσίες στα σκλαβωμένα Ιωάννινα να πληροφορηθούν την ακριβή θέση, την κατασκευή, την επάνδρωση και τον εξοπλισμό των οχυρών αυτών, για να μπορέσουν να σχεδιάσουν και να πετύχουν την κατάληψη της πόλεως των Ιωαννίνων.
Κατά την περίοδο εκείνη άμεσα υπεύθυνος των Μυστικών μας Υπηρεσιών, έναντι του Ελληνικού Στρατού ήταν ο Έλληνας υποπρόξενος στα Ιωάννινα Νικ. Χαντέλης, του οποίου η καταγωγή ήταν από τα Κάτω Πεδινά Ζαγορίου Ιωαννίνων. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού, οργανώθηκε μια ιδιαίτερα μυστική σύσκεψη στη Μητρόπολη των Ιωαννίνων, υπό του τότε Μητροπολίτη Γεβράσιου, στην οποία συμμετείχαν ο Νικόλαος Χαντέλης και ο Αθανάσιος Τσεκούρας.
Κατά την σύσκεψη αυτή αποφασίστηκε να εντοπισθεί, κατά τον πλέον μυστικό τρόπο, ο γνωστός ομογενής αξιωματικός του Τουρκικού Στρατού στα Ιωάννινα Νικολάκη Εφέντης, που ήταν ο αρμόδιος συντηρητής των οχυρών και επομένως γνώριζε αυτά πολύ καλά και με κάθε λεπτομέρεια..
Την αποστολή αυτή ανέλαβε ο Αθ. Τσεκούρας, ο οποίος αφού, με άκρα μυστικότητα, συναντήθηκε με αυτόν, του ζήτησε να συνδεθεί με τον Μητροπολίτη, το οποίο και πέτυχε. Θα πρέπει εδώ να επισημανθεί ότι από τα κορυφαία στελέχη, κατά την πολεμική εκείνη περίοδο, των Μυστικών μας Υπηρεσιών στα Ιωάννινα ήταν ο Ιωάννης Λάππας, το σπίτι του οποίου είχε μετατραπεί σε κέντρο κρυπτογραφικών εγκαταστάσεων του αγώνα.
Ο Μητροπολίτης ζήτησε από τον Νικολάκη Εφέντη, αφού του υπογράμμισε την ελληνική καταγωγή του και του επεσήμανε την σπουδαιότητα, την ιερότητα, και την κρισιμότητα του αγώνα, να του δώσει πλήρη αντίγραφα των σχεδίων των οχυρών του Μπιζανίου και ιδιαίτερα του ονομαζόμενου οχυρού «ΣΚΥΛΛΑ». Πράγματι ο Νικολάκη Εφέντης, υπακούοντας στη φωνή της πατρογονικής ελληνικής καταγωγής του πείστηκε και μέσα στο σπίτι του Ιωάννη Λάππα σχεδίασε κρυφά και επί δύο συνεχείς νύχτες τα οχυρά και τα παρέδωσε σ' αυτόν, ο οποίος στη συνέχεια, μέσω ενός χωρικού αγγελιοφόρου, τα έστειλε στο Ελληνικό Στρατηγείο στο Εμίν Αγά, και ακολούθησε την 21η Φεβρουαρίου η, ύστερα από 500 χρόνια σκλαβιά, απελευθέρωση της πόλεως των Ιωαννίνων. Αυτό φαίνεται από πολλά στοιχεία και αναφορές του Γενικού Επιτελείου Στρατού. Με την υπ. αριθμ. 192 πολεμική έκθεση του ΓΕΣ αναφέρεται ως «ο ομογενής αξιωματικός».
Η μεταβίβαση κάθε πληροφορίας γινόταν αποκλειστικά στο Ελληνικό Κομιτάτο Ιωαννίνων και διαβιβαζόταν στο Ελληνικό στρατηγείο. Η υπ. αριθμ. 877/31-12-1912 πληροφορία από τα Ιωάννινα αναφέρονται: Αριθμοί και είδη πυροβόλων ανά τοποθεσία, πληροφορεί ότι αν δεν υποχωρούσε ο στρατός το Μπιζάνι θα παρεδίδετο και μεταξύ άλλων συμβουλεύει η έφοδος δεν πρέπει να γίνει ημέρα αλλά «μετά δύο νυχθημέρων βροχή οβίδων».
Η ανεξιχνίαστη δολοφονία του Γεωργίου Α' που ανέκοψε την απελευθέρωση των αλύτρωτων πατρίδων
Όσα υπέδειξε ο Νικολάκης Εφέντης ήταν και ακριβή και αν κανείς διαβάσει την εξέλιξη της μάχης του Μπιζανίου θα παρατηρήσει ότι μετά δύο νυχθημερών βροχή οβίδων κατελήφθη αυτή η οχυρά θέση και στην συνέχεια απελευθερώθηκαν τα Ιωάννινα συνελληφθηκαν δε αιχμάλωτοι 30.000 Τούρκοι, 1.000 Τούρκοι αξιωματικοί και πλήθος εφοδίων. Η μεγάλη σημασία της ηρωικής αυτής πράξεως του Νικολάκη Εφέντη είναι ανυπολόγιστη και είναι άγνωστο εάν κατά την περίοδο εκείνη χωρίς αυτόν θα είχε επιτευχθεί η πτώση του Μπιζανίου, και η απελευθέρωση των Ιωαννίνων. Όμως, το τέλος του Νικολάκη Εφέντη και της οικογένειάς του ήταν τραγική. Όταν συνελήφθη, ως αιχμάλωτος, από το Ελληνικό Στρατό και τον παρουσίασαν στον Αρχιστράτηγο Διάδοχο, αυτός τον ρώτησε τι θα ήθελε ως αντάλλαγμα για την μεγάλη του προσφορά.
ο αφανής ήρωας στη Μάχη του Μπιζανίου
Νικολάκη Εφέντης. Το άδοξο τέλος του καλύτερου
Έλληνα κατασκόπου, που προδόθηκε μετά την
απελευθέρωση των Ιωαννίνων...
Κατά τον Β’ Βαλκανικό πόλεμο για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων από τους Τούρκους, χρειάστηκε ένας σκληρός πεντάμηνος αγώνας, κατά τον οποίο χύθηκε πολύ αίμα. Αφανείς ήρωες αυτού του αγώνα ήταν οι Έλληνες κατάσκοποι, που με κίνδυνο της ζωής τους, ξεπερνούσαν κάθε εμπόδιο. Στον αόρατο πόλεμο των κατασκόπων εντάχτηκαν άνδρες και γυναίκες από όλες τις κοινωνικές τάξεις, χωρίς να υπολογίζουν τις αγχόνες των Τούρκων. Πολλές φορές, οι πληροφορίες τους αποδείχτηκαν πιο σημαντικές από τις εφόδους των στρατιωτών.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ανθρώπου που βοήθησε τον αγώνα με τις πληροφορίες του, ήταν αυτό του Νικολάκη Εφέντη. Ο ελληνικής καταγωγής, Νικολάκη Εφέντης, ήταν υπασπιστής του Τούρκου διοικητή στο οχυρό του Μπιζανίου, και αποτέλεσε πρόσωπο- κλειδί για την καταστροφή της «Σκύλλας», ενός απόρθητου οχυρού, που είχε αποδεκατίσει τον ελληνικό στρατό.
Ο Νικολάκη Εφέντης γνώριζε πολύ καλά τη διάταξη των τουρκικών πυροβόλων στην περιοχή του Μπιζανίου. Αυτό γιατί ο τότε υπεύθυνος για την ανακατασκευή του φρουρίου, Γερμανός στρατηγός Φον Ντε Γκολτ αποχώρησε, αφήνοντάς του την επίβλεψη. Όταν οι Έλληνες αποφάσισαν να προσεγγίσουν τον Νικολάκη Εφέντη έστειλαν σαν μεσολαβητή τον δεσπότη Γερβάσιο από την Καισαρεία.
Ο δεσπότης τον έπεισε όχι μόνο να δώσει στους Έλληνες πολύτιμες πληροφορίες για το οχυρό, αλλά και να φτιάξει αντίγραφα της οχύρωσης. Η χαρτογράφηση έγινε με έναν ειδικό κώδικα που μετέτρεπε το κείμενο σε αριθμούς. Σύντομα, οι πληροφορίες έφτασαν στο ελληνικό επιτελείο μέσω ενός χωρικού. Το οχυρό «Σκύλλα» δεν είχε πλέον καμία τύχη. Δύο μέρες μετά, καταστράφηκε.
Ο Νικολάκη Εφέντης, αν και βοήθησε τους Έλληνες, είχε ένα τραγικό τέλος που οφείλεται στην επιπολαιότητα ενός δημοσιογράφου της εποχής, που τον πρόδωσε κατά λάθος. Δείτε στο βίντεο τη συγκλονιστική μαρτυρία, που σώζεται στο αρχείο του κατασκόπου Αθανάσιου Τσεκούρα, ο οποίος ήταν ο αρχικός σύνδεσμος των Ελλήνων με τον Νικολάκη Εφέντη, καθώς και άλλες ενέργειες του κατασκοπευτικού μετώπου. mixanitouxronou.gr
Βίντεο:
Η Μηχανή του Χρόνου «Η απελευθερωση των Ιωαννίνων
Το έπος των εθελοντών» Α' Μέρος 21 Σεπ 2017 Μ.τ.Χ. S05E20
50:16
Β΄ Μέρος 22 Σεπ 2017 Η Μηχανή του Χρόνου
– «Η απελευθέρωση των Ιωαννίνων –
Ο πόλεμος των κατασκόπων»
Γιατί η ιστορική φωτογραφία του διαδόχου Κωνσταντίνου
στο χάνι Εμίν Αγάν δεν θα υπήρχε, εάν ο παράτολμος
ταγματάρχης Βελισσαρίου δεν τον είχε παρακούσει.
στην απελευθέρωση των Ιωαννίνων.
Το επιτελείο του ελληνικού στρατού ποζάρει στον φωτογραφικό φακό κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων του Α’ Βαλκανικού Πολέμου. Κεντρικό πρόσωπο είναι ο αρχιστράτηγος και διάδοχος Κωνσταντίνος. Αριστερά του βρίσκεται ο οδηγός του Π. Καραπάνος και ανάμεσα τους, ο επιστήθιος φίλος του και μετέπειτα δικτάτορας της χώρας, λοχαγός του μηχανικού Ιωάννης Μεταξάς, που ανήκε στο επιτελείο. Στη φωτογραφία διακρίνονται επίσης ο αντισυνταγματάρχης Β. Δούσμανης, ο λοχαγός Παπακωνσταντίνος και ο υποστράτηγος Π. Δαγκλής. Η αρχική φωτογραφία τραβήχτηκε στην κεντρική είσοδο του Χάνι Εμίν Αγά στα Γιάννενα (σημερινό μουσείο Πολέμου) τις πρώτες μέρες μετά την απελευθέρωση από τους φωτογράφους, Αριστοτέλη Ρωμαϊδη και F. Zeitz και επιχρωματίστηκε από τον Χρήστο Καπλάνη.
Το επιτελείο του διαδόχου Κωνσταντίνου στο Χάνι Εμίν Αγά.
Τον Φεβρουάριο 1913 η επίλεκτη ομάδα του στρατού είχε καταλύσει έξω από τα Ιωάννινα, στο Χάνι Εμίν Αγά, απ’ όπου διεύθυναν τις επιχειρήσεις στην Ήπειρο. Ο βασικός προβληματισμός τους αφορούσε στο οχυρό Μπιζάνι, όπου 30.000 Τούρκοι με επικεφαλής τον Εσσάτ Πασά απέκρουαν με σφοδρότητα όλες τις επιθέσεις των Ελλήνων. Το Μπιζάνι ήταν ένας λόφος νότια των Ιωαννίνων, ένα φυσικό οχυρό για τους Τούρκους, το οποίο ήταν απόρθητο για τον ελληνικό στρατό.
Αριστερά Πρίγκιπας Αλέξανδρος, λοχαγός Ι. Μεταξάς, αρχιστράτηγος
Κωνσταντίνος, πρίγκιπας Γεώργιος, πρίγκιπας Χριστόφορος
Τα ελληνικά στρατεύματα μάταια προσπαθούσαν επί τέσσερις μήνες να το κυριεύσουν. Ο διάδοχος Κωνσταντίνος με το επιτελείο βρίσκονταν στο Χάνι Εμίν Αγά και πάσχιζαν να βρουν μια λύση για να καταλάβουν το Μπιζάνι. Για την επιτυχία του ήταν σημαντικός ο ρόλος των ελλήνων κατασκόπων, οι οποίοι βρίσκονταν στα τούρκικα στρατεύματα και η συμβολή του Νικολάκη Εφέντη, που υπηρετούσε στο τουρκικό επιτελείο και έδωσε κρίσιμες στρατιωτικές πληροφορίες, στην ελληνική πλευρά. Ωστόσο, τελικά, η προσβολή του οχυρού έγινε εφικτή χάρη στις πρωτοβουλίες των διοικητών Ιωάννη Βελισσαρίου και Γιώργου Ιατρίδη, οι οποίοι παράκουσαν τις εντολές του στρατηγείου και έδρασαν αυτοβούλως.
Η απελευθέρωση
Οι Έλληνες υπερίσχυαν πλέον αριθμητικά των Τούρκων, καθώς είχαν καταφθάσει ενισχύσεις από τη Μακεδονία. Το σχέδιο, όπως τα περισσότερα πετυχημένα στρατιωτικά εγχειρήματα, στήθηκε με σκοπό ο εχθρός να παραπλανηθεί. Τα ελληνικά στρατεύματα θα περικύκλωναν δυτικά από τα άκρα την οχύρωση των Τούρκων, ενώ παράλληλα θα μαίνονταν επιθέσεις κεντρικά και ανατολικά. Παράλληλα, οι Εύζωνες είχαν καταστρέψει τα τηλεφωνικά δίκτυα διακόπτοντας την επικοινωνία των οχυρών με την πόλη. Η κίνηση του 1ου Συντάγματος Ευζώνων, με ταγματάρχη τον Βελισσαρίου, να πλησιάσει τα Γιάννενα παρά τις εντολές, έκρινε την έκβαση της μάχης.
Μάχη Μπιζανίου. Η-ανάγνωση της παράδοσης.
Διακρίνεται η λευκή σημαία.
Η απουσία επικοινωνίας με το οχυρό οδήγησε τον Εσσάτ Πασά να πιστέψει ότι το Μπιζάνι έπεσε ενώ στην πραγματικότητα στέκονταν ακόμη ανέπαφο. Τότε, έδωσε εντολή να παραδοθούν στον ελληνικό στρατό άνευ όρων. Τις πρώτες πρωινές ώρες της 21ης Φεβρουαρίου, Τούρκοι αξιωματικοί παρέδωσαν στον διάδοχο Κωνσταντίνο, που βρίσκονταν στο Εμίν Αγά, την πόλη των Ιωαννίνων. Η πρωτοβουλία του Βελισσαρίου κατέστη σωτήρια για τα ελληνικά στρατεύματα που πάλευαν για μήνες και χιλιάδες ζωές Ελλήνων και Τούρκων σώθηκαν. Η τολμηρή του πράξη οδήγησε τον διάδοχο Κωνσταντίνο να του πει τη θρυλική φράση «ή θα σε ραπίσω ή θα σε φιλήσω, προτιμώ να σε φιλήσω».
Στις 21 Φεβρουαρίου 1913 τα Ιωάννινα ήταν πλέον ελεύθερα ύστερα από 480 χρόνια σκλαβιάς. Τον επόμενο μήνα δολοφονήθηκε ο Γεώργιος Α’ και ο διάδοχος Κωνσταντίνος ορκίστηκε Βασιλιάς της Ελλάδας.
Το μέγιστο έγκλημα κατά του Ελληνισμού που ανέκοψε την πορεία απελευθέρωσης των αλύτρωτων πατρίδων προς όφελος των γερμανικών επιδιώξεων στα Βαλκάνια.
Η δολοφονία του βασιλιά Γεώργιου του Α', τον Μάρτιο του 1913 στη Θεσσαλονίκη, αποτελεί κατά μία έννοια το ελληνικό αντίστοιχο της δολοφονίας του Αμερικανού προέδρου Τζ. Κέννεντυ, που συνέβη 50 χρόνια αργότερα στο Ντάλλας των Η.Π.Α. Και στις δυο περιπτώσεις: το θύμα ήταν ο ανώτερος πολιτειακός παράγοντας της χώρας, οι αρχές υιοθέτησανσχεδόν από την αρχή τη θεωρία του «μοναχικού δράστη» με προσωπικά κίνητρα, ο βασικός ύποπτος βγήκε από τη μέση προτού ολοκληρωθεί η ανάκριση, ενώ στο πέρασμα του χρόνου αναπτύχθηκαν ποικίλες θεωρίες για την πραγματική ταυτότητα των δραστών και τη συνωμοσία που κρυβόταν πίσω τους… Όταν... » Διαβάστε την συνέχεια »
-Αρχείο εφημερίδων «Εμπρός», «Νέα Αλήθεια» και «Πατρίς» eglima.org
-Σ. Καργάκου: «Η δολοφονία του Γεωργίου Α’», εφημερίδα «Απογευματινή» (17 Μαΐου 1992)
-Walter Christmas: «King George of Greece», Λονδίνο 1914
-Γεωργίου Φιλάρετου: «Σημειώσεις από του 75ου υψώματος», Αθήνα 1928
-Λεωνίδα Παρασκευόπουλου «Αναμνήσεις 1896-1920», Αθήνα 1933-34
-Γιάννη Κορδάτου: «Ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας», Αθήνα 1957-1959
-Θεόδωρου Πάγκαλου: «Απομνημονεύματα», εκδόσεις «Κέδρος», Αθήνα 1959
-Γενναδίου Δ. Χατζηαποστόλου: «Η αυτοβιογραφία μου, η εγκατάλειψις του Επισκοπικού αξιώματος και η υψηλόφρων και αδιάβλητος στάσις της Εκκλησίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου», Αθήνα 1962
-Σπύρου Μαρκεζίνη: «Πολιτική ιστορία της νεωτέρας Ελλάδος» (3ος τόμος), εκδόσεις «Πάπυρος», Αθήνα 1966
-Συλλογικό: «Ιστορία του ελληνικού έθνους» (τόμος ΙΔ’), «Εκδοτική Αθηνών Α.Ε.», Αθήνα 1977-Γεώργιου Μελά: «Ο Κωνσταντίνος: Αναμνήσεις του πρώην γραμματέως του» (επιμ.: Π. Πετρίδης), εκδόσεις «UniversityStudioPress», Αθήνα 2000
* Μια συντετμημένη εκδοχή του άρθρου αυτού, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Ιστορικά Θέματα», τεύχος 61, Απρίλιος 2007
Η δολοφονία του βασιλιά Γεωργίου Α’ – III
Η δολοφονία του βασιλιά Γεωργίου Α’ – II
Η δολοφονία του βασιλιά Γεωργίου Α’ – I
1. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Εκδοτική Αθηνών. Τόμος ΙΔ'. Αθήνα 1980.
Πηγή: http://www.sophia-ntrekou.gr/2019/02/apeleutherosi-ioanninon.html
-Σ. Καργάκου: «Η δολοφονία του Γεωργίου Α’», εφημερίδα «Απογευματινή» (17 Μαΐου 1992)
-Walter Christmas: «King George of Greece», Λονδίνο 1914
-Γεωργίου Φιλάρετου: «Σημειώσεις από του 75ου υψώματος», Αθήνα 1928
-Λεωνίδα Παρασκευόπουλου «Αναμνήσεις 1896-1920», Αθήνα 1933-34
-Γιάννη Κορδάτου: «Ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας», Αθήνα 1957-1959
-Θεόδωρου Πάγκαλου: «Απομνημονεύματα», εκδόσεις «Κέδρος», Αθήνα 1959
-Γενναδίου Δ. Χατζηαποστόλου: «Η αυτοβιογραφία μου, η εγκατάλειψις του Επισκοπικού αξιώματος και η υψηλόφρων και αδιάβλητος στάσις της Εκκλησίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου», Αθήνα 1962
-Σπύρου Μαρκεζίνη: «Πολιτική ιστορία της νεωτέρας Ελλάδος» (3ος τόμος), εκδόσεις «Πάπυρος», Αθήνα 1966
-Συλλογικό: «Ιστορία του ελληνικού έθνους» (τόμος ΙΔ’), «Εκδοτική Αθηνών Α.Ε.», Αθήνα 1977-Γεώργιου Μελά: «Ο Κωνσταντίνος: Αναμνήσεις του πρώην γραμματέως του» (επιμ.: Π. Πετρίδης), εκδόσεις «UniversityStudioPress», Αθήνα 2000
* Μια συντετμημένη εκδοχή του άρθρου αυτού, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Ιστορικά Θέματα», τεύχος 61, Απρίλιος 2007
Η δολοφονία του βασιλιά Γεωργίου Α’ – III
Η δολοφονία του βασιλιά Γεωργίου Α’ – II
Η δολοφονία του βασιλιά Γεωργίου Α’ – I
1. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Εκδοτική Αθηνών. Τόμος ΙΔ'. Αθήνα 1980.
Πηγή: http://www.sophia-ntrekou.gr/2019/02/apeleutherosi-ioanninon.html
- Δείτε το αφιέρωμα στον Διονύσιο τον Φιλόσοφο ΕΔΩ: 10 Οκτωβρίου η ορθόδοξη εκκλησία, τιμά σαν Πρωτομάρτυρα του Ελληνισμού και της Χριστιανοσύνης, τον Διονύσιο τον Φιλόσοφο, τον Φλογερό Δεσπότη, που ξεσήκωσε τη Θεσσαλία και την Ήπειρο. http://www.sophia-ntrekou.gr/2016/10/agios.dionisios.filosofos.html
Σχετικά θέματα:
ΕΠΙΣΗΣ: Η φονική μάχη των Γιαννιτσών ήταν η σημαντικότερη των Βαλκανικών Πολέμων για τον ελληνικό στρατό. Οι απώλειες ήταν 188 νεκροί και 973 τραυματίες, αλλά άνοιξε ο δρόμος για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (βίντεο). mixanitouxronou.gr - Μπιζάνι - ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
Μπιζάνι Ιωαννίνων. Το πανίσχυρο οχυρό των Τούρκων που κατασκεύασε ο Γερμανός στρατηγός Γκόλτζ για να αποκρούσει την επίθεση των Ελλήνων. Πως παραδόθηκαν οι τούρκοι πυροβολητές. mixanitouxronou.gr
Το ύψωμα στο Μπιζάνι νότια των Ιωαννίνων υπήρξε κρίσιμο σημείο άμυνας που επέλεξαν οι Τούρκοι για να εμποδίσουν την προέλαση του ελληνικού στρατού που αγωνιζόταν να απελευθερώσει τα Ιωάννινα κατά τον Α' Βαλκανικό πόλεμο το 1913.
ΒΙΝΤΕΟ: "Τα πήραμε τα Γιάννενα, μάτια πολλά το λένε, μάτια πολλά το λένε όπου γεννούν και κλαίνε. Το λεν΄ τα πουλιά των Γρεβενών κι αηδόνια του Μετσόβου, όπου τα σκίαζεν η παγωνιά κι ανατριχίλα φόβου. Το λένε οι Τούρκοι στα βουνά κι οι πέρδικες στ’ αυλάκια. Το λέει κι ο πετροκότσυφας σε ένα χλωρό κλαράκι. Το λεν΄ οι χτύποι και οι βροντές, το λένε και οι καμπάνες, το λένε κι οι χαρούμενες κι οι μαυροφόρες μάνες. Το λένε κι οι Γιαννιώτισσες που ζούσαν χρόνια βόγγου, το λένε και οι Σουλιώτισσες κι οι βράχοι του Ζαλόγγου".
«Δεν ήρθε πρώιμα η άνοιξη κι ουδέ το καλοκαίρι. Χαιρόμαστε, χορεύουμε και ψιλοτραγουδάμε, γιατί ελευτερωθήκανε, αητέ, τα Γιάννενά μας!»
ΒΙΝΤΕΟ: "Τα πήραμε τα Γιάννενα, μάτια πολλά το λένε, μάτια πολλά το λένε όπου γεννούν και κλαίνε. Το λεν΄ τα πουλιά των Γρεβενών κι αηδόνια του Μετσόβου, όπου τα σκίαζεν η παγωνιά κι ανατριχίλα φόβου. Το λένε οι Τούρκοι στα βουνά κι οι πέρδικες στ’ αυλάκια. Το λέει κι ο πετροκότσυφας σε ένα χλωρό κλαράκι. Το λεν΄ οι χτύποι και οι βροντές, το λένε και οι καμπάνες, το λένε κι οι χαρούμενες κι οι μαυροφόρες μάνες. Το λένε κι οι Γιαννιώτισσες που ζούσαν χρόνια βόγγου, το λένε και οι Σουλιώτισσες κι οι βράχοι του Ζαλόγγου".
«Δεν ήρθε πρώιμα η άνοιξη κι ουδέ το καλοκαίρι. Χαιρόμαστε, χορεύουμε και ψιλοτραγουδάμε, γιατί ελευτερωθήκανε, αητέ, τα Γιάννενά μας!»
Αρχίζει η τελική επίθεση στο Μπιζάνι (18-2-1913)
Από την σειρά ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΤΟΝ 20ό ΑΙΩΝΑ, της ΕΡΤ
Βίντεο: Περίοδος γεγονότων 20/02/1967 - 21/02/1967: Εορτασμός της 54ης επετείου απελευθέρωσης των Ιωαννίνων παρουσία του τέως Κωνσταντίνου Β' ή Γκλύξμπουργκ: α) άφιξη στην Πρέβεζα, β) υποδοχή στη Φιλιππιάδα, γ) κατάθεση στεφάνου στο Χάνι Εμίν Αγά, δ) άφιξη στα Ιωάννινα, ε) αποκαλυπτήρια ανδριάντα των μαχητών του ελληνοϊταλικού πολέμου 1940-1941 στο Καλπάκι, στ) επίσημο γεύμα του Δημάρχου Ιωαννίνων, ζ) επίσημη δοξολογία στον Μητροπολιτικό Ναό των Ιωαννίνων, η) παρέλαση στα Ιωάννινα.
Ένα ιστορικό ντοκιμαντέρ από το Κινηματογραφικό Αρχείο
του Πολεμικού Μουσείου, διάρκειας 16':35", με θέμα
τους αγώνες για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων
στις 21 Φεβρουαρίου 1913. [παραγωγή 2007]
Από το ντοκιμαντέρ «ΓΙΑΝΝΕΝΑ του στοχασμού
και των θρύλων», παραγωγής ΕΡΤ (2013)
και των θρύλων», παραγωγής ΕΡΤ (2013)
