Πρώτη φορά οι Ελληνίδες στις κάλπες το 1934 με πρωτεργάτη στον αγώνα την Καλλιρρόη Παρρέν για τη συμμετοχή των γυναικών στα πολιτικά

Το Προεδρικό Διάταγμα της 5ης Φεβρουαρίου του 1930, επέτρεπε

στις Ελληνίδες να ψηφίσουν στις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές, 

με πρωτεργάτη στον αγώνα για την Καλλιρρόη Παρρέν.

Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος
(Columnist Sophia Drekou, BSc in Psychology)

11 Φεβρουαρίου 1934 πρώτη φορά οι Ελληνίδες στις κάλπες

Χρειάστηκαν δεκαετίες έντονων γυναικείων αγώνων για να μπορέσουν οι Ελληνίδες να αποκτήσουν δικαίωμα ψήφου.

Για πρώτη φορά ψήφισαν στις δημοτικές εκλογές της 11ης Φεβρουαρίου 1934. Εκλογικό δικαίωμα δεν δόθηκε σε όλες, αλλά μόνο σε όσες είχαν κλείσει τα 30 χρόνια και διέθεταν τουλάχιστον απολυτήριο Δημοτικού. 

Στους εκλογικούς καταλόγους της Αθήνας γράφτηκαν μόλις 2.655 κυρίες, από τις οποίες ψήφισαν τελικά μόνο 439.

Χαρακτηριστική για το κλίμα της εποχής ήταν η άρνηση της ηθοποιού Μαρίκας Κοτοπούλη να ψηφίσει, λέγοντας μάλιστα πως «Ψήφο θέλουν μόνο όσες είναι άσχημες και όσες αποφεύγουν να κάνουν παιδιά».!!!

Η Μαρίκα Κοτοπούλη (1887 - 1954)

Δήμαρχος Αθηναίων σε αυτές τις εκλογές αναδείχθηκε ο Κώστας Κοτζιάς, γιος του αθηναίου εμπόρου Γεώργιου Κοτζιά, ενός εκ των ιδρυτών του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών. Επί των ημερών του διαμορφώθηκε το Πεδίον του Άρεως. 

Ο πρώτος δήμαρχος στον Δήμο Αθηναίων ήταν ο Ανάργυρος Πετράκης (1793-1876) ο οποίος διορίστηκε από τον Όθωνα το 1835. Μετά ακολούθησε άλλη μία θητεία (1841-1843). Ο Μακρυγιάννης στα απομνημονεύματά του, χαρακτήριζε τον Πετράκη προδότη, για την προσπάθεια που κατέβαλε να εμποδίσουν να χτυπήσουν οι καμπάνες έτσι ώστε να μην ειδοποιηθεί ο λαός για την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843.

Σε βουλευτικές εκλογές, οι Ελληνίδες ψήφισαν για πρώτη φορά στις 19 Φεβρουαρίου του 1956. Ήταν η απαρχή της εφαρμογής στην πράξη της καθολικής ψηφοφορίας, που είχε κατοχυρωθεί ήδη στο Σύνταγμα του 1864, με την αναγνώριση της ιδιότητας του πολίτη στις γυναίκες.

Πέρασε σχεδόν ένας αιώνας μέχρις ότου καταφέρουν οι Ελληνίδες να φτάσουν στην κάλπη, έχοντας κατακτήσει πλήρως το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στις βουλευτικές εκλογές του 1956, με τη Λίνα Τσαλδάρη της ΕΡΕ και τη Βάσω Θανασέκου της «Δημοκρατικής Ένωσης» να εισέρχονται στο Ελληνικό Κοινοβούλιο.

Η Λίνα Τσαλδάρη έγινε και η πρώτη γυναίκα - υπουργός, καθώς ανέλαβε το Υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας στην κυβέρνηση Καραμανλή. Την ίδια χρονιά εκλέχθηκε και η πρώτη γυναίκα Δήμαρχος, η Μαρία Δεσύλλα, στην Κέρκυρα.

Το δικαίωμα του «εκλέγειν» στις Ελληνίδες δόθηκε με το προεδρικό διάταγμα το οποίο ψήφισε το Κόμμα των Φιλελευθέρων στις 5 Φεβρουαρίου 1930. Το δικαίωμα δεν ήταν καθολικό, αφορούσε στις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές και προϋπέθετε την τήρηση συγκεκριμένων όρων. Μπορούσαν να ψηφίσουν μόνο όσες είχαν κλείσει τα 30 χρόνια και διέθεταν τουλάχιστον απολυτήριο Δημοτικού.

Χρειάστηκαν χρόνια διαμαρτυριών και αγώνων του φεμινιστικού κινήματος και των γυναικείων οργανώσεων προκειμένου οι γυναίκες να αποκτήσουν ίσα δικαιώματα με τους άνδρες. Η υποτίμηση των γυναικών κυριαρχούσε στην ελληνική κοινωνία. 

Οι Ελληνίδες δεν μπορούσαν να ψηφίσουν με το επιχείρημα ότι είχαν περίοδο και η ψήφος τους ήταν «επικίνδυνη και αποκρουστέα», καθώς θεωρούνταν ανισόρροπες και σε έξαλλη κατάσταση.

► Οι Γυναίκες στο Νεπάλ εξορίζονται επειδή έχουν περίοδο

Ενδεικτικό της αντίληψης αυτής ήταν ένα απόσπασμα από την εφημερίδα «Νέα Ημέρα» στις 20 Μαρτίου 1928:

«Παν θήλυ διατελεί εις ανισόρροπον και έξαλλον πνευματικήν κατάστασιν ωρισμένας ημέρας εκάστου μηνός… Νεώτεραι και ακριβέστεραι έρευναι καταδείκνυσιν ότι ου μόνον ωρισμένας ημέρας, αλλά δι’ όλου του μηνός τελούσιν άπαντα τα θήλεα εις πνευματικήν και συναισθηματικήν ανισορροπίαν… Η γυναικεία συνεπώς ψήφος είναι πράγμα επικίνδυνον, άρα αποκρουστέον».

 

 

«Η Ελληνίς δύναται να αναλάβη τον της αναπτύξεώς της αγώνα μόνη, χωρίς την συνδρομήν του ανδρός. Διότι ούτος αδιαφορεί και εν τω εγωισμώ του εν επιθυμεί και θέλει, την δουλικήν υποταγήν της γυναικός εις τα νεύματά του», ήταν το αίτημα που διατυπώθηκε στο πρώτο φύλο της εφημερίδας στις 9 Μαρτίου 1887.

Χρειάστηκαν έντονες διαμαρτυρίες των γυναικείων οργανώσεων και χρόνια αγώνων του φεμινιστικού κινήματος μέχρι οι γυναίκες να αποκτήσουν ίσα δικαιώματα με τους άνδρες.

Στην Ελλάδα στο φεμινιστικό κίνημα πρωτοστάτησε η Καλιρρόη Παρρέν, η οποία διεκδίκησε τη συμμετοχή των γυναικών στα πολιτικά και επιδίωκε την ισότιμη αντιμετώπιση των δύο φύλων. «Ψήφος στη γυναίκα» ήταν το σύνθημα που γράφτηκε από την «Εφημερίδα των Κυριών», την πρώτη γυναικεία εφημερίδα που εξέδιδε η Καλιρρόη Παρέν.

«Εφημερίς των Kυριών» ονομαζόταν η πρώτη εφημερίδα στην Ελλάδα που δημιουργήθηκε από γυναικεία συντακτική ομάδα και απευθυνόταν μόνο σε γυναίκες. Το πρώτο φύλλο κυκλοφορεί στις 9 Μαρτίου του 1887 και το τελευταίο της το 1917, έχοντας κυκλοφορήσει 1106 τεύχη. Έως τις 18 Μαρτίου 1907, η εφημερίδα κυκλοφορούσε εβδομαδιαίως και στη συνέχεια από τις 25 Μαρτίου 1907 έως το Δεκέμβριο του 1917 εκδίδονταν «δις του μηνός», χαρακτηρίζοντας αυτή την αλλαγή στη συχνότητα έκδοσης ως «Περίοδος Β'» στο εξώφυλλο του ίδιου του εντύπου.

Οι διεκδικήσεις μέσω της εφημερίδας ήταν η χειραφέτηση της γυναίκας με πλήρη δικαιώματα στον τομέα της εκπαίδευσης και την εργασία.

Πρωτεργάτης στον αγώνα για τη συμμετοχή των γυναικών στα πολιτικά πράγματα της χώρας στάθηκε το φεμινιστικό κίνημα. Η Καλλιρρόη Παρρέν, εκδότρια του περιοδικού Εφημερίς των Κυριών, ήταν η πιο σημαντική φωνή έκφρασης αυτών των διεκδικήσεων.

Η ισότητα των δυο φύλων και η απαίτηση για τη χορήγηση πολιτικών δικαιωμάτων στις γυναίκες, οδήγησε στη σύσταση πολλών γυναικείων οργανώσεων, με αποτέλεσμα κατόπιν πιέσεων τους να φτάσουμε στο προεδρικό διάταγμα της 5ης Φεβρουαρίου του 1930 που αναγνώριζε το δικαίωμα του εκλέγειν για τις Ελληνίδες, αλλά μόνο για τις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές και μόνο για τις εγγράμματες άνω των 30 ετών.

Δείτε: Ιστορικό: Οι αγώνες των γυναικών στις άνισες κοινωνίες (Ουκ ένι άρσεν και θήλυ)

Η πλήρης κατοχύρωση των πολιτικών δικαιωμάτων των γυναικών ψηφίστηκε στις 28 Μαΐου του 1952, χωρίς όμως τελικά να συμμετάσχουν στις εκλογές του Νοεμβρίου, γιατί δεν είχαν ενημερωθεί οι εκλογικοί κατάλογοι. Το 1953, σε επαναληπτική εκλογή στη Θεσσαλονίκη, εξελέγη η πρώτη γυναίκα βουλευτής. Ήταν η Ελένη Σκούρα («Ελληνικός Συναγερμός»), που μαζί με τη Βιργινία Ζάννα («Κόμμα Φιλελευθέρων»), υπήρξαν οι δυο πρώτες γυναίκες υποψήφιες για το βουλευτικό αξίωμα.

Το γυναικείο κίνημα πέτυχε τη μεγαλύτερη νίκη του, όταν στο Σύνταγμα του 1975 καθιερώθηκε η αρχή της ισότητας των δυο φύλων. Ο αριθμός των γυναικών βουλευτών αυξήθηκε σημαντικά με την πάροδο των χρόνων κι έτσι στη Βουλή του 2004 συμμετέχουν συνολικά 40 γυναίκες. Είναι ο μεγαλύτερος αριθμός μέχρι σήμερα, αλλά αντιστοιχεί μόλις στο 13% του συνόλου των μελών της Βουλής.

Η Καλιρρόη Παρέν κατάφερε να πείσει τον πρωθυπουργό Δ. Γούναρη να υποστηρίξει την κατοχύρωση ψήφου στις γυναίκες. Έτσι, το 1921 ο Γούναρης υποσχέθηκε ψήφο στις γυναίκες και υπέβαλε στη Βουλή ανάλογη πρόταση με τους άνδρες βουλευτές να διαμαρτύρονται. Η ρηξικέλευθη, για την εποχή, πρόταση ψηφίστηκε τελικά από την κυβέρνηση Βενιζέλου το 1930.

Η πλήρης κατοχύρωση των πολιτικών δικαιωμάτων των γυναικών θεσπίστηκε 22 χρόνια μετά στις 28 Μαΐου 1952. Οι Ελληνίδες στις πρώτες εκλογές που ακολούθησαν μετά την καθολική θέσπιση ψήφου δεν μπόρεσαν να ψηφίσουν γιατί δεν είχαν ενημερωθεί οι εκλογικοί κατάλογοι. 

Η πρώτη γυναίκα βουλευτής που εκλέγεται είναι η Ελένη Σκουρά με τον Ελληνικό Συναγερμό και η Βιργινία Ζάννα, γιαγιά του Αντώνη Σαμαρά, με το «Κόμμα των Φιλελευθέρων». Στις πρώτες βουλευτικές εκλογές που τελικά ψηφίζουν οι Ελληνίδες είναι στις 19 Φεβρουαρίου του 1956.

Σήμερα η Βουλή εκπροσωπείται από 54 γυναίκες βουλευτές.

Στην Κύπρο, οι γυναίκες ψήφισαν από τις πρώτες εκλογές στη Μεγαλόνησο το 1960. Πρώτη βουλευτής εξελέγη η τουρκοκύπρια Αϊλά Κιαζίμ, ενώ πρώτη Ελληνοκύπρια η Ρήνα Κατσελή, μέλος του «Δημοκρατικού Κόμματος», που εξελέγη το 1981. Η κυρία Κατσελή εμφανίστηκε στην πρώτη συνεδρίαση της Βουλής για να δώσει το νενομισμένο όρκο με τσεμπέρι και κυπριακή ενδυμασία. Σήμερα, στη Βουλή των Αντιπροσώπων υπάρχουν 8 γυναίκες σε σύνολο 56 ελληνοκυπρίων βουλευτών, ποσοστό 14,3%.

Οι δημοτικές εκλογές της 11ης Φεβρουαρίου 1934 στη χώρα μας έμειναν στην ιστορία για δύο λόγους: 

α) επειδή για πρώτη φορά ψήφισαν σε εκλογική διαδικασία οι γυναίκες και
β) επειδή για πρώτη φορά εξελέγη κομουνιστής δήμαρχος. ΠΗΓΗ

Αέναη επΑνάσταση by Sophia Ntrekou.gr

Σχόλια στο Facebook 11 Φεβρουαρίου 2021:

Aggelos Aslanidis: Καλώς ψηφίζουν και οι γυναίκες, γίνονται έτσι συνεργοί στα εγκλήματα, όμως δεν άλλαξε τίποτα το γυναικείο μυαλό όπως και το ανδρικό το ίδιο παρασύρονται από την εικονική πραγματικότητα. Οι πολιτικάντηδες και οι πολιτικάντισσες σχεδιάζουν σήμερα από κοινού πως θα εξαπατήσουν τον Πολίτη και θα του υφαρπάξουν την ψήφο. Απλά εκτονώνονται και αυτές κάθε φορά που έχει εκλογές και μπορεί να φάνε γλυκό, να πιούν καφέ ή και ίσως μέντα για την Δημοκρατία ούτε κουβέντα· 11 Φεβ 2021

Σοφία Ντρέκου: Αγαπητέ μου φίλε Aggelos, δεν θα συμφωνήσω καθόλου μαζί σου, γιατί, η σκέψη σου είναι άκρως πεσιμιστική για την πορεία της ανεξαρτησίας του γυναικείου φύλου. Δηλ. να έμενε στην εποχή του Μεσαίωνα και της διαστροφικής και άνισης θέσης της γυναικός στις αρχές του 20ου αιώνα κ.ά εποχών παλαιόθεν. Καλή Μέρα να έχουμε  · 11 Φεβ 2021

Aggelos Aslanidis: Κατ' αρχήν δεν είμαι υπέρ του να ψηφίζουν οι γυναίκες, απεναντίας είμαι υπέρ της ψήφου και της ισότητας ανδρών γυναικών και ο κάθε ένας να καταξιώνεται ανάλογα με τα προσόντα στις θέσεις εργασίας. Η γυναικεία σκέψη είναι ποιο παραγωγική. Βλέπεις τόσο καιρό σε παρακολουθώ και δημοσιεύω δημοσιεύσεις σου και όχι εσύ εμένα. Στον τομέα που δραστηριοποιούμαστε είσαι καλύτερη! Ελεύθερα καταξιώνεσαι στη συνείδηση των ανθρώπων και όχι με ποσοστώσεις. 

Σε μια ποιο προχωρημένη εποχή θα ήσουν ψηλά ίσως στην κοινωνία. Καμιά κυρία δεν είδα να διαμαρτύρεται για την στέρηση των πολιτικών μας δικαιωμάτων από την Ελληνική Βουλή εκατομμυρίων Αποδήμων Ελλήνων και Ελληνίδων. Ούτε εσύ νομίζω ασχολήθηκες με αυτό το ζήτημα ούτε κανένα γυναικείο κίνημα. 

Τον Φασιστικό αυτόν Νόμο τον δεχθήκατε σιωπηρά. Εμάς Ελληνίδα δεν μάς γέννησε ποιοι είστε εσείς οι εντός των Ελληνικών συνόρων που λέτε ΕΣΕΙΣ ΔΕΝ ΕΧΕΤΕ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΨΗΦΟΥ ΕΠΕΙΔΗ ΖΗΤΕ ΠΕΡΑΝ ΤΗΣ ΤΡΙΑΝΤΑΕΤΙΑΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ;; Ούτε ο Μεταξάς ούτε η χούντα ούτε κανείς άλλος τόλμησε να κάνει κάτι τέτοιο. 

Τέλος πάντων υπάρχουν και άλλα θέματα αλλά δεν είναι του παρόντος. Εν κατακλείδι Σοφία μου, αυτό που θέλω να πω στο σχόλειό μου. Η εικονική πραγματικότητα που δημιουργούν, τα κέντρα αποφάσεων εντός και εκτός Ελλάδας είναι που διαμορφώνουν το ποιος θα κυβερνήσει την χώρα μας. Βεβαίως «εκ των ων ουκ άνευ» είναι σημαντικό να ψηφίζουν και οι γυναίκες και οι άνδρες. Άλλωστε στο πιάνο παίζεις τα μαύρα και άσπρα πλήκτρα χωρίς διακρίσεις και βγαίνουν Αρμονικοί Ήχοι και στην ζωή. 

Γυναίκες και Άνδρες είναι ίσοι ισότιμοι και ισήγοροι και αυτό διασφαλίζεται τουλάχιστον «ντε γιούρε» τώρα ντε φάκτο, το τι συμβαίνει είναι κατά περίπτωση. Στο χέρι μας είναι να το ικανοποιήσουμε. Α, ναι, υπάρχουν και οι καταστάσεις που ορισμένοι είναι ομοφυλόφιλοι/-ες, δηλαδή, άλλο δείχνουν και άλλο είναι στα χαρτιά. Θα μας δοθεί άλλη ευκαιρία να κουβεντιάσουμε. όπως και άλλα θέματα υπερβατικά που αφορούν τα δύο φύλλα. Καλημερα Σοφία  · 12 Φεβ 2021

Σοφία Ντρέκου: Aggelos μου, τα είπες όλα... σ' ευχαριστώ και συγγνώμη αν σε στεναχώρησα. Μαζί με την επιστημονική σου ιδιότητα είσαι ένας μεγάλος ποιητής και με ανατρεπτική, επαναστατική σκέψη που δεν φτάνω. Ας έχω την ευχή και την προσευχή σου.· 12 Φεβ 2021

Aggelos Aslanidis: Σοφία Ντρέκου, Εμείς οι Άνδρες είμαστε ευτυχισμένοι όταν ικανοποιούμε τις τετριμμένες έστω ανάγκες των φίλων γυναικών! με την ευχή μου και την πλάγια σκέψη που διαθέτεις, όλα θα πάνε καλά.· 12 Φεβ 2021

Ο κ. Άγγελος Ασλανίδης (Aggelos Aslanidis) 

είναι εκπαιδευτικός / Μαθηματικός.